Współpraca podmiotów lokalnej polityki społecznej a systemy innowacji społecznych w gminach wiejskich
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2022.1.194/02Słowa kluczowe:
lokalna polityka społeczna, wieś, współpraca, systemy innowacji społecznychAbstrakt
Przedmiotem rozważań w artykule jest współpraca instytucji publicznych z gmin wiejskich z innymi podmiotami lokalnej polityki społecznej, jej wpływ na wdrażanie tam innowacji społecznych oraz możliwość tworzenia lokalnych systemów innowacji społecznych. Zaprezentowane zostały wyniki badań ilościowych przeprowadzonych (za pomocą techniki ankiety internetowej) na reprezentatywnej próbie gmin wiejskich. Celem analizy było: ukazanie skali oraz form współpracy instytucji publicznych z gmin wiejskich z podmiotami lokalnej polityki społecznej; zweryfikowanie, czy wyróżnia ona te instytucje publiczne, które wdrażały innowacje społeczne w kooperacji z innymi podmiotami; wskazanie, czy może ona stanowić podstawę do tworzenia lokalnych systemów innowacji społecznych. Z przeprowadzonego badania wynika, że innowacje społeczne były wdrażane przez ok. 17% badanych instytucji publicznych. Mniej więcej połowa z nich współpracowała w tym zakresie z innym podmiotem, czemu sprzyjało ich wcześniejsze współdziałanie. Innowacje społeczne pojawiały się nie tylko w gminach, w których międzysektorowa współpraca była wcześniej obecna, jednakże to ona stanowiła przesłankę do stworzenia środowiska innowacyjnego. Długofalowa aktywność takiego środowiska jest w stanie oddziaływać na powstanie lokalnego systemu innowacji społecznych. Interpretacja rezultatów badania w kontekście literatury przedmiotu wskazuje jednak, że wiejski sektor pozarządowy wydaje się nadal zbyt słaby, aby środowiska te mogły generować powstanie tych systemów.
Bibliografia
Abramowicz J., Borowczak A., Grabowska I., Polańska Z., Popis Z., Kopczyńska M., Krzewski A., Ledzion B. (2019). Raport końcowy z badania pn. Określenie optymalnego modelu funkcjonowania Lokalnych Grup Działania w nowej perspektywie finansowej oraz ocena jakości i efektywności ich funkcjonowania. Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Adamiak P., Biejat M., Charycka B. (2016). Ochotnicze straże pożarne – lokalne centra kultury. Raport z badań 2016. Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Adamiak P., Dworkowska Z., Herbst J., Przewłocka J. (2013). Współpraca w obszarze kultury – samorządy, publiczne instytucje kultury, organizacje pozarządowe. Raport z badania w województwie śląskim. Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Asheim B., Grillitsch M., Trippl M. (2016). Regional innovation systems: Past – present – future. W: R. Shearmur, C. Carrincazeaux, D. Doloreux (red.). Handbook on the Geographies of Innovation (s. 45–62). Cheltenham: Edward Elgar.
Bekkers V., Tummers L.G., Stuijfzand B.G., Voorberg W. (2013). Social Innovation in the Public Sector: An Integrative Framework. LIPSE Working Papers. Rotterdam: Erasmus University.
Biejat M., Wójcikowska K. (2015). O roli tradycji we współczesnej działalności kół gospodyń wiejskich. Wieś i Rolnictwo, 1/2 (166/2), 97–109.
Charycka B., Gumkowska M., Arczewska M. (2020). Oblicza lokalności. Organizacje pozarządowe na wsi. Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Chimiak G. (2016). The Growth of Non-governmental Development Organizations in Poland and the Cooperation with Polish Aid. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Ciepielewska-Kowalik A. (2018). Co-production in Poland: From recognition to research? Some preliminary evidence. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, 40 (1), 51–67.
Cooke P. (1992). Regional innovation systems: Competitive regulation in the New Europe. Geoforum, 23 (3), 365–382. https://doi.org/10.1016/0016-7185(92)90048-9.
Cooke P., Uranga M., Etxebarria G. (1997). Regional innovation systems: Institutional and organisational dimensions. Research Policy, 26 (4–5), 475–491. https://doi.org/10.1016/S0048-7333(97)00025-5.
Faliszek K. (2021). Samorząd gminy jako podmiot lokalnej polityki społecznej. Przypadek małych gmin województwa śląskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Gąciarz B., Piróg T. (2014). Od państwa opiekuńczego do społeczeństwa opiekuńczego. Dylematy wokół partycypacji obywateli na przykładzie polityki społecznej wobec niepełnosprawności. Studia Socjologiczne, 2 (213), 85–106.
Goszczyński W., Kamiński R., Knieć W. (2013). Dylemat linoskoczka, czyli o profesjonalizacji, autentyczności i perspektywach rozwoju organizacji pozarządowych na wsi i w małych miastach. Toruń–Warszawa: Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich.
GUS [Główny Urząd Statystyczny] (2018). Spółdzielnie socjalne w 2016 r. Warszawa.
Halamska M. (2008) (red.). Wiejskie organizacje pozarządowe. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Halamska M., Michalska S., Śpiewak R. (2010). LEADER w Polsce. Drogi implementacji programu. Wieś i Rolnictwo, 4 (149), 104–119.
Janoś-Kresło M. (2013). Organizacje pozarządowe na rynku usług społecznych w Polsce. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa – Oficyna Wydawnicza.
Kamiński R., Sitek A. (2019). Wiejskie organizacje społeczne. W: M. Halamska, M. Stanny, J. Wilkin (red.). Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, t. 1 (s. 421–454). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Karolewski I. (2016). Protest and participation in post-transformation Poland: The case of the Committee for the Defense of Democracy (KOD). Communist and Post-Communist Studies, 49 (3), 255–267. https://doi.org/10.1016/j.postcomstud.2016.06.003.
Kazepov Y., Colombo F., Sarius T. (2020). The multi-scalar puzzle of social innovation. W: S. Oosterlynck, A. Novy, Y. Kazepov (red.). Local Social Innovation to Combat Poverty and Exclusion: A Critical Appraisal (s. 91–112). Bristol: Policy Press.
Kołomycew A., Pawłowska A. (2013). Partnerstwa międzysektorowe w rozwoju obszarów wiejskich na przykładzie Lokalnych Grup Działania w województwie podkarpackim. Studia Regionalne i Lokalne, 2 (52), 62–80. https://doi.org/ 10.7366/1509499525204.
Koptiew D., Puzio-Wacławik B. (2019). Spółdzielnia socjalna jako innowacyjna forma działalności w zakresie rozwiązywania problemów społecznych. W: N. Laurisz, A. Pacut (red.). Ekonomia społeczna. Innowacyjność społeczna w Polsce (s. 49–59). Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.
Kretek-Kamińska A., Zajda K. (2018). Collaboration between local social policy entities and their readiness to implement social innovations. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 510, 102–110. https://doi.org/10.15611/pn.2018.510.08.
MacCallum D., Moulaert F., Hillier J., Vicari Haddock S. (red.) (2009). Social Innovation and Territorial Development. Farnham: Ashgate Publishing.
Necel R., Nosal P. (2016). Samorząd województwa a lokalne podmioty polityki społecznej. Wzajemne relacje i ich uwarunkowania. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 57, 131–149. https://doi.org/10.18778/0208-600X.57.09.
Nowakowska A. (2011). Regionalny wymiar procesów innowacji. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Oosterlynck S., Cools P. (2020). Modalities of governing the welfare mix. W: S. Oosterlynck, A. Novy, Y. Kazepov (red.). Local Social Innovation to Combat Poverty and Exclusion: A Critical Appraisal (s. 63–90). Bristol: Policy Press. https://doi.org/10.2307/j.ctvs32tpj.9.
Psyk-Piotrowska E., Zajda K., Kretek-Kamińska A., Walczak-Duraj D. (2013). Struktura i uwarunkowania kapitału społecznego lokalnych grup działania. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Terstriep J., Rehfeld D., Kleverbeck M. (2020). Favourable social innovation ecosystem(s)? – An explorative approach. European Planning Studies, 28 (5), 881–905. https://doi.org/10.1080/09654313.2019.1708868.
Thompson M. (2019). Playing with the rules of the game: Social innovation for urban transformation. International Journal of Urban and Regional Research, 43 (6), 1168–1192. https://doi.org/10.1111/1468-2427.12663.
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 1990 nr 16, poz. 95).
Zajda K. (2022). Wdrażanie innowacji społecznych przez wiejskie organizacje pozarządowe i lokalne grupy działania. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zajda K. (2021). Sieci współpracy kół gospodyń wiejskich. Kultura Współczesna, 4 (116), 59–74. https://doi.org/10.26112/KW.2021.116.05.
Zajda K., Pasikowski S., Kretek-Kamińska A. (2020). The implementation of grassroots product-oriented social innovations by non-governmental organisations: Proposal of a measurement tool. Innovation: The European Journal of Social Science Research, 1–15. https://doi.org/10.1080/13511610.2020.1742668.
