Wdrażanie innowacji społecznych przez wiejskie organizacje pozarządowe

Katarzyna Zajda

doi:10.53098/wir.2017.4.177/05

Autor

Katarzyna Zajda dr Katarzyna Zajda, Katedra Socjologii Wsi i Miasta, Instytut Socjologii, Uniwersytet Łódzki, 90-214 Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. nr 41/43, katarzyna.zajda@uni.lodz.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2017.4.177/05

Słowa kluczowe:

innowacje społeczne, organizacje pozarządowe, obszary wiejskie, problemy społeczne

Abstrakt

W działalność podmiotów lokalnej polityki społecznej wpisane jest poszukiwanie rozwiązań dla problemów społecznych. Podejmowane działania w tym zakresie mogą być nietypowe, niestandardowe, alternatywne w stosunku do dotychczas spotykanych w danym kontekście lokalnym. Tak rozumiane innowacje społeczne wdrażają podmioty reprezentujące różne sektory. Każdy z nich ma właściwe sobie cechy, które proces wdrażania tych innowacji mogą wspomagać lub ograniczać. Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na cztery pytania: 1. Jakie problemy społeczne dostrzegają organizacje pozarządowe z gmin wiejskich województwa, którego mieszkańcy doświadczają szczególnie wielu problemów społecznych? 2. Na rzecz zminimalizowania jakich problemów społecznych działają? 3. Czy wdrażają innowacje społeczne? A jeśli tak, to: 4. Jakiego są one rodzaju? Odpowiedź na powyższe pytania zostanie udzielona na podstawie wyników socjologicznych badań empirycznych zrealizowanych w 2016 r. (z wykorzystaniem techniki wywiadu swobodnego ze standaryzowaną listą poszukiwanych informacji oraz techniki pogłębionego wywiadu swobodnego) na próbie odpowiednio: 108 oraz 4 organizacji pozarządowych z gmin wiejskich województwa lubelskiego. Organizacje te dzielą problemy społeczne na te, których rozwiązywaniem/minimalizowaniem powinny zajmować się instytucje publiczne, oraz te, których rozwiązywaniem mogą się zająć samodzielnie. Bardzo rzadko podejmują aktywność na rzecz rozwiązywania problemów opisywanych w literaturze przedmiotu w kategoriach kluczowych dla przeciwdziałania marginalizacji obszarów wiejskich. Około 3% ogółu badanych organizacji wdraża innowacje społeczne skoncentrowane przede wszystkim na dostarczaniu zindywidualizowanych usług. Innowacje te są najczęściej krótkotrwale, co ogranicza ich potencjał na rzecz redukowania problemów społecznych.

Bibliografia

Alessio J. (2011). Social Problems and Inequality. Ashgate: Routledge.

Ayob N., Teasdale S., Fagan K. (2016). How social innovation ‘came to be’: Tracing the evolution of a contested concept. Journal of Social Policy, 45 (4), 635–653.

Bednarek-Szczepańska M. (2011). Organizacje pozarządowe na obszarach pozametropolitarnych na przykładzie wybranych regionów. Studia Obszarów Wiejskich, 26, 217–231.

Bock B. (2016). Rural Marginalisation and the role of social innovation; A turn towards nexogenous development and rural reconnection. Sociologia Ruralis, 56 (4), 552–573.

Bock B., Kovacs K., Shucksmith M. (2015). Changing social characteristics, patterns of inequality and exclusion. W: A.K. Copus, P. De Lima (red.). Territorial Cohesion in Rural Europe (s. 193–211). London–New York: Routledge.

Dart R. (2004). The legitimacy of social enterprise. Nonprofit Management and Leadership, 14 (4), 411–424.

Dyck B. van, Broeck P. van den (2013). Social innovation: A territorial process. W: F. Moulaert, D. MacCallum, A. Mehmood, A. Hamdouch (red.). The International Hand book on Social Innovation (s. 131–141). Cheltenham-Northampton MA: Edward Elgar.

Działek J. (2014). Is social capital useful for explaining economic development in Polish regions? Geografiska Annaler; Series B, Human Geography, 96 (2), 177–193.

Eikenberry A.M. (2009). Refusing the market: A democratic discourse for voluntary and non profit organizations. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 38 (4), 582–596.

Evers A., Ewert B. (2015). Social innovations for social cohesion. W: A. Nicholls, J. Simon, M. Gabriel (red.). New Frontiers in Social Innovation Research (s. 107–127). UK: Palgrave Macmillan.

Han J. (2017). Social marketisation and policy influence of third sector organisations: Evidence from the UK. Voluntas, 28, 1209–1225.

Jenson J., Harrison D. (2013). Social Innovation Research in the European Union. Approachces, Findings and Future Dirctions. Policy Review. Luxemburg: European Union.

Jessop B., Moulaert F., Hulgard L., Hamdouch A. (2014). Social innovation research: A new stage in innovation analysis? W: F. Moulaert, D. MacCallum, A. Mehmood,

A. Hamdouch (red.). The International Handbook on Social Innovation (s. 110–130). UK, USA: Edward Elgar.

Klein J.-L. (2014). Introduction: Social innovation at the crossroads between science, economy and society. W: F. Moulaert, D. MacCallum, A. Mehmood, A. Hamdouch (red.). The International Handbook on Social Innovation (s. 9–12). UK, USA: Edward Elgar.

Kołomycew A. (2014). Organizacje społeczne w strukturze partnerstw międzysektorowych w województwie podkarpackim. Profesjonalizacja i formalizacja jako konsekwencja zmian sektora społecznego. W: A. Kołomycew, B. Kotarba (red.). Partnerstwa w sferze publicznej (s. 137–151). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Montgomery T. (2016). Are social innovation paradigms incommensurable? Voluntas, 27, 1979–2000.

Moulaert F., MacCallum D., Mehmood A., Hamdouch A. (2014). General introdution: The return of social innovation as a scientific concept and a social practice. W: F. Moulaert, D. MacCallum, A. Mehmood, A. Hamdouch (red.). The International Handbook on Social Innovation (s. 1–8). UK, USA: Edward Elgar.

Mulgan G. (2006). The process of social innovation. Innovations: Technology, Governance, Globalization, 1 (2), 145–162.

Nicholls A., Simon J., Gabriel M. (2015). Introduction: Dimensions of social innovations. W: A. Nicholls, J. Simon, M. Gabriel (red.). New Frontiers in Social Innovation Research (s. 1–28). UK: Palgrave Macmillan.

Nickel P.M., Eikenberry A.M. (2009). A critique of the discourse of marketized philanthropy. American Behavioral Scientist, 52 (7), 974–989.

Oosterlynck S., Kazepov Y., Novy A., Cools P., Barberis E., Wukovitsch F., Sarius T., Leubolt B. (2013). The butterfly and the elephant: Local social innovation, the welfare state and new poverty dynamics. ImPRovE Discussion Paper No. 13/03. Herman Deleeck Centre for Social Policy. Antwerp: University of Antwerp.

Przybyłowska I. (1978). Wywiad swobodny ze standaryzowaną listą poszukiwanych informacji i możliwości jego zastosowania w badaniach socjologicznych. Przegląd Socjologiczny, 30, 54–68.

Rogers E.M. (1983). Diffusion of Innovations. Wyd. 3. USA: Macmillan Publishing.

Rymsza A. (2012). Zagubiona tożsamość. Analiza porównawcza sektora pozarządowego w Polsce i w Stanach Zjednoczonych. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.

Sorensen E., Torfing J. (2015). Enhancing public innovation through collaboration, leadership and new public governance. W: A. Nicholls, J. Simon, M. Gabriel (red.). New Frontiers in Social Innovation Research (s. 145–169). UK: Palgrave Macmillan.

Strategia Polityki Społecznej Województwa Lubelskiego na lata 2014–2020 (2013). Lublin: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Lublinie.

The Young Foundation (2012). Social Innovation Overview: A deliverable of the project: “The theoretical, empirical and policy foundations for building social innovation in Europe” (TEPSIE). European Commission – 7th Framework Programme, Brussels: European Commission, DG Research.

Zajda K., Sykała Ł., Janas K., Dej M. (2016). Metody i instrumenty rozwoju lokalnego. LEADER, RLKS, innowacje społeczne. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.