Uwarunkowania uczestnictwa młodzieży wiejskiej w procesie innowacji społecznych

Katarzyna Zajda

doi:10.53098/wir032016/05

Autor

Katarzyna Zajda dr Katarzyna Zajda, Katedra Socjologii Wsi i Miasta, Uniwersytet Łódzki, ul. Rewolucji 1905 r. 41/43, 90–214 Łódź, Polska, katarzyna.zajda@uni.lodz.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir032016/05

Słowa kluczowe:

innowacje społeczne, młodzież wiejska, kapitał ludzki, kapitał społeczny

Abstrakt

Celem wdrażania innowacji społecznych jest niwelowanie istniejących problemów społecznych, w tym tych dotyczących grup dyskryminowanych, a do takich, jeśli chodzi o rynek pracy, należy współczesna młodzież. Celem rozważań w niniejszym artykule jest zwrócenie uwagi na potencjalne uwarunkowania uczestnictwa młodzieży wiejskiej w procesie innowacji społecznych. Przedmiotem analizy są wybrane składowe kapitału ludzkiego i społecznego cechującego młodzież, które mogą być znaczące dla jej uczestnictwa w innowacjach społecznych. Zostaną zaprezentowane rezultaty badań socjologicznych (przeprowadzonych z wykorzystaniem ankiety audytoryjnej) zrealizowanych w latach 2014–2015 na obszarze województwa wielkopolskiego wśród młodzieży w wieku 16–19 lat zamieszkującej obszary wiejskie. Młodzież ta uczęszczała do szkół ponadgimnazjalnych (zasadniczych szkół zawodowych, techników oraz liceów ogólnokształcących). Przeprowadzone analizy pozwoliły wyróżnić wśród wybranych składowych kapitału ludzkiego i społecznego młodzieży te, które mogą negatywnie oddziaływać na jej uczestnictwo w innowacjach społecznych. Zaliczono do nich, po pierwsze, niewielką wiedzę o innowacjach, w tym o innowacjach społecznych, szczególnie cenną dla przyszłych innowatorów społecznych (również tych, którzy naśladują dobre przykłady w tym zakresie) czy też pionierów akceptacji innowacji społecznych. Po drugie, niewielkie zainteresowanie sprawami lokalnymi ograniczające możliwość uczestnictwa młodzieży w innowacjach społecznych wdrażanych przez podmioty lokalne. Po trzecie, ograniczenie aktywności społecznej młodzieży do środowiska szkolnego, co stawia pod znakiem zapytania jej kontynuowanie po zakończeniu edukacji, a tym samym przynależność jakiejś części młodzieży do sieci, w ramach których mogą być tworzone, wdrażane i przyswajane innowacje społeczne.

Bibliografia

Bason C. (2010). Leading Public Sector Innovation: co-creating for a better society. Bristol: Policy Press. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt9qgnsd

Bieńkowska J. (2013). Kultura proinnowacyjna – wyzwanie współczesności. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 283, 37–48.

Boguszewski R., Feliksiak M., Gwiazda M., Kalka J. (2014). Młodzież o sobie: wartości, obyczajowość, grupy odniesienia. W: Grabowska M., Kalka J. (red.). Młodzież 2013 (s. 112–159). Warszawa: CBOS. Opinie i Diagnozy.

Boguszewski R., Kowalczuk K. (2014). Aspiracje, dążenia i plany życiowe młodzieży. W: Grabowska M., Kalka J. (red.). Młodzież 2013 (s. 12–27). Warszawa: CBOS. Opinie i Diagnozy.

Brabham D. (2013). Crowdsourcing. Massachusetts: Massachusetts Institute of Technology. Bureau of European Policy Advisors (2010). Empowering people, driving change. Social innovation in the European Union [b.m.w.]. DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/9693.001.0001

Cajaiba-Santana G. (2014). Social innovation: Moving the field forward. A conceptual framework. Technological Forecasting & Social Change, 82, 42–51. DOI: https://doi.org/10.1016/j.techfore.2013.05.008

Caulier-Grice J., Davies A., Patrick R., Norman W. (2012). Social Innovation Overview: A deliverable of the project: “The theoretical, empirical and policy foundations for building social innovation in Europe” (TEPSIE). Brussels: European Commission – 7th Framework Programme.

Coleman J., Katz E., Menzel H. (1966). Medical Innovation: Diffusion of a Medical Drug among Doctors. Indianapolis: Bobbs-Merrill.

Cybulska A. (2012). Zaufanie społeczne. Komunikat CBOS, nr 33.

Davies A., Simon J. (2012). Citizen engagement in social innovation – a case study report. A deliverable of the project: The theoretical, empirical and policy foundations for building social innovation in Europe (TEPSIE). Brussels: European Commission.

Davies A., Simon J., Patrick R., Norman W. (2012). Mapping citizen engagement in the process of social innovation. A deliverable of the project: The theoretical, empirical and policy foundations for building social innovation in Europe (TEPSIE). Brussels: European Commission.

Domalewski J. (2015). Zróżnicowanie środowiskowe a wyniki edukacyjne gimnazjów wiejskich: studia przypadków w ujęciu dynamicznym. Edukacja, 4 (135), 73–90.

Drozdowski R., Zakrzewska A., Puchalska K., Morchat M., Mroczkowska D. (2010). Wspieranie postaw proinnowacyjnych przez wzmacnianie kreatywności jednostki. Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.

Eurostat. Newsrelease. Euroindicators 2015. Komunikat 117, 30 czerwca.

Florida R., Cushing R., Gates G. (2009). When social capital stifles innovation. Harvard Business Review, maj.

Górniak J. (red.) (2014). Kompetencje Polaków a potrzeby polskiej gospodarki. Raport podsumowujący IV edycję badań BKL z 2013 r. Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.

Grabowska M. (2014). Dzisiejsza młodzież – pokolenie XYZ. W: Grabowska M., Kalka J. (red.). Młodzież 2013 (s. 3–10). Warszawa: CBOS. Opinie i Diagnozy.

Granovetter M. (1973). The strength of weak ties. The American Journal of Sociology, 78 (6), 1360–1380. DOI: https://doi.org/10.1086/225469

Gałęski B. (1971). Innowacje a społeczność wiejska. Warszawa: Książka i Wiedza.

Kłopot S. (2011). Niechciane miejsca – szanse stabilizacji życiowej młodzieży wiejskiej i małomiasteczkowej. Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica, 37, 87–106.

Komisja Europejska (2009). Konkluzje Rady z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia („ET 2020”). Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, 28.05.

Komisja Europejska (2013). Guide to Social Innovation. Brussels.

Loewenberger P. (2013). The role of HRD in stimulating, supporting, and sustaining creativity and innovation. Human Resource Development Review, 12 (4), 422– 455. DOI: https://doi.org/10.1177/1534484313494088

MacCallum D., Mehmood A. (2010). Preface: From the study of social exclusion to the analysis of socially innovative strategies. W: Moulaert F., MacCallum D., Mehmood A., Hamdouch A. (red.). Social Innovation: Collective action, social learning and trandisciplinary research, KATARSIS project. Final report (s. 4–6). Brussels: European Commission,.

Mariański J. (2012). Postawy prospołeczne i egoistyczne młodzieży polskiej. Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica, 40, 143–166.

Mendes, A., Batista A., Fernandes L., Macedo P., Pinto F., Rebelo L., Ribeiro M., Ribeiro R., Sottomayor M., Tavares M., Verdelho V. (2012). Barriers to Social Innovation. A deliverable of the project: “The theoretical, empirical and policy foundations for building social innovation in Europe” (TEPSIE). Brussels: European Commission – 7th Framework Programme.

Mulgan G. (2012). Social innovation theories: Can theory catch up with practice. W: Franz H., Hochgerner J., Howaldt J. (red.). Challenge Social Innovation. Potentials for Business, Social Entrepreneurship, Welfare and Civil Society (s. 19–42). Berlin−Heidelberg: Spinger-Verlag. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-32879-4_2

Neumeier S. (2012). Why do social innovation in rural development matter and should they be considered more seriously in rural development research? Proposal for a stronger focus on social innovations in rural development research. Sociologia Ruralis, 52 (1), 48–69. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9523.2011.00553.x

Oosterlynck, S., Kazepov Y., Novy A., Cools P., Barberis E., Wukovitsch F., Sarius T., Leubolt B. (2013). The butterfly and the elephant: local social innovation, the welfare state and new poverty dynamics. ImPRovE Discussion Paper No. 13/03. Antwerp: Herman Deleeck Centre for Social Policy – University of Antwerp.

Pel B., Bauler T. (2014). The Institutionalization of social innovation: Between transformation and capture. TRANSIT working paper nr 2, transitsocialinnovation.eu.

Putnam R. (2008). Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych (tłum. P. Sadura, S. Szymański). Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Rokicka E., Przybylski B. (2012). Wykształcenie i dodatkowe umiejętności jako komponenty kapitału ludzkiego. W: Starosta P. (red.). Zróżnicowanie zasobów kapitału ludzkiego i społecznego w regionie łódzkim (s. 57–76). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Serafin-Juszczak B. (2014). NEET – nowa kategoria młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym. Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica, 49, 45–61.

Somech A., Drach-Zahavy A. (2013). Translating team creativity to innovation implementation: The role of team composition and climate for innovation. Journal of Management, 39 (3), 684–708. DOI: https://doi.org/10.1177/0149206310394187

Szafraniec K. (2011a). Praca i wchodzenie na rynek pracy. W: Boni M. (red.). Młodzi 2011 (s. 133–180). Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

Szafraniec K. (2011b). Jacy są młodzi? Sprawy w życiu ważne, aspiracje, oczekiwania. W: Boni M. (red.). Młodzi 2011 (s. 35–64). Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

Sztompka P. (2005). Socjologia zmian społecznych. Kraków: Znak.

Tuziak A. (2013). Innowacyjność w endogenicznym rozwoju regionu peryferyjnego. Studium socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Zajda K. (2012). Rozwój wielofunkcyjny, zrównoważony i innowacyjny w gminach wiejskich. Realizacja typu idealnego czy działania pozorne (na przykładzie powiatu radomszczańskiego). Wieś i Rolnictwo, 3 (156), 66–77. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2012.3.156/04

Zajda K. (2014). Problems of functioning of Polish local action groups from the perspective of the social capital concept. Eastern European Countryside, 20, 73–98. DOI: https://doi.org/10.2478/eec-2014-0004

Żmijewska-Jędrzejczyk T., Dyjas-Pokorska A. (2005). Ankiety audytoryjne. W: Sztabiński P., Sawiński Z., Sztabiński F. (red.). Fieldwork jest sztuką (s. 299–316). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.

Źródło internetowe

http://socialinnovationcompetition.eu/423/ [dostęp: 13.11.2015].