Wielofunkcyjność – nowe spojrzenie na rozwój obszarów wiejskich

Barbara Kutkowska; Władysław Hasiński

doi:10.53098/wir.2018.2.179/06

Authors

Barbara Kutkowska Barbara Kutkowska, Professor, Institute of Economic Sciences, Wrocław University of Environmental and Life Sciences, Wrocław, Poland, barbara.kutkowska@upwr.edu.pl
Władysław Hasiński Władysław Hasiński, PhD (dr hab.), Associate Professor, Institute of Geography and Regional Development, University of Wroclaw, Wrocław, Poland, wladyslaw.hasinski@uni.wroc.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2018.2.179/06

Keywords:

rural areas, multifunctional, public goods, rural development policy

Abstract

The ongoing evolution of the agricultural function formally accelerated in Poland in 1994 when agricultural policy was included into rural policy aimed at multi-functionality of rural areas. Since then, development strategies of agriculture and rural areas have taken account of new functions of the areas, both commercial and non-commercial ones. The increasing significance of the non-commercial functions has led to their division into four parts: green, blue, yellow and white. The growing multi-functionality of Polish rural areas enabled greater support thereof from public, and especially from the EU funds. Thus, the development policy has become more and more important in the current and future regional policy. Now it is targeted at a region’s competitiveness based on local resources nd the common actions of local inhabitants, business owners and representatives of local authorities. An important role in the consolidation of functions in rural areas is played by village renewal concepts.

References

An Agricultural Strategy for Poland (1990). Report of the Joint Polish/EC/World Bank Task Force. Warsaw, 27 lipca.

Baum R., Śleszyński J. (2009). Nowe funkcje rolnictwa: Dostarczanie dóbr publicznych.

Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 11 (2), 19–32.

Czarnecki A. (2009). Rola urbanizacji w wielofunkcyjnym rozwoju obszarów wiejskich. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Czudec A. (2009). Ekonomiczne uwarunkowania rolnictwa wielofunkcyjnego (Prace Naukowe Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego, seria: Monografie i Opracowania, 6). Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski.

Duczkowska-Małysz K. (1998). Typologia obszarów wiejskich. Kryteria delimitacji w świetle doświadczeń krajów Unii Europejskiej. W: Z. Więckowicz (red.). Przekształcenia obszarów wiejskich Makroregionu Południowo-Zachodniego. T. 1. Typologia gmin pod względem poziomu i warunków rozwoju (s. 23–41). Wrocław: Akademia Rolnicza we Wrocławiu.

Dz.U. Nr 92, poz. 880 z 2004 r. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Europejska Karta Obszarów Wiejskich (1997). Problemy Integracji Rolnictwa, 1, 43–62.

Golinowska M., Kutkowska B. (2009). Odnowa wsi i ochrona dziedzictwa kulturowego na obszarach wiejskich województwa dolnośląskiego. Wieś i Rolnictwo, 1, 146–165.

Gorzelak E. (1991). Strategia rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej w Polsce (w świetle raportu Banku Światowego). Wieś i Rolnictwo, 1 (142), 9–20.

Grosse T.G., Hardt Ł. (2011). Sektorowa czy zintegrowana, czyli o optymalnej strategii rozwoju polskiej wsi. Warszawa: „Pro Oeconomia”.

Hasiński W. (1999). Rolnictwo indywidualne na Dolnym Śląsku w okresie transformacji systemowej. Wrocław: MarMar.

Herer W., Sadowski W. (1993). Zmiany struktury agrarnej na tle zmian struktury i wielkości zatrudnienia w całej gospodarce (seria Studia i Materiały, 42). Warszawa: Zakład Badań Statystyczno-Ekonomicznych GUS i PAN.

Hunek T. (1990). Wielofunkcyjność rolniczego gospodarstwa domowego w strategii rozwoju wsi i rolnictwa. Wieś i Rolnictwo, 3 (68), 7–25.

Huylenbroeck G. van, Vandermeulen V., Mettepenningen E., Verspecht A. (2007). Multifunctionality of agriculture: A review of definitions, evidence and instruments. Living Reviews in Landscape Research, 1 (3), 1–43. DOI: https://doi.org/10.12942/lrlr-2007-3

Jasiulewicz M. (2009). Znaczenie rolnictwa w rozwoju energetyki rozproszonej jako formy rozwoju zrównoważonego obszarów wiejskich. W: T. Komornicki, R. Kulikowski (red.). Miejsce obszarów wiejskich w zagospodarowaniu przestrzennym (s. 158–159) (seria Studia Obszarów Wiejskich, 18). Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.

Kierunki Rozwoju Obszarów Wiejskich. Założenia do Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi i Rolnictwa (2010). Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Kłodziński M. (1995). Uwarunkowania wielofunkcyjnego rozwoju gminy. W: L. Klank (red.). Wieś i rolnictwo w okresie transformacji systemowej (s. 124–137). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Kłodziński M. (1997). Istota wielofunkcyjnego rozwoju terenów wiejskich. W: M. Kłodziński, A. Rosner (red.), Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania i możliwości wielofunkcyjnego rozwoju wsi w Polsce (s. 41–67). Warszawa: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego.

Koncepcja dóbr publicznych w dyskusji o przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej, wersja wstępna raportu (2009). Warszawa: FAPA, SAEPR.

Kostrowicki J. (1976). Obszary wiejskie jako przestrzeń wielofunkcyjna. Zagadnienia badawcze i planistyczne. Przegląd Geograficzny, 48 (4), 601–611.

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony. Miasta. Obszary Wiejskie (2010). Warszawa.

Kutkowska B. (2007). Kierunki rozwoju obszarów wiejskich zlokalizowanych na terenach o dużych walorach przyrodniczych. Wieś i Rolnictwo, 3 (136), 109–130.

Kutkowska B., Łabędzki H., Struś M. (2011). Modele rozwoju wielofunkcyjnych obszarów wiejskich na przykładzie Dolnego Śląska. Wieś i Rolnictwo, 2 (151), 76–98.

Lewandowski J. (1996). Polityka rolna w polskiej gospodarce rynkowej. Wieś i Rolnictwo, 1 (90), 13–23.

Łoboda J. (1993). Przemiany i funkcjonowanie sieci osadniczej regionu. W: J. Łoboda (red.). Przestrzenne problemy rozwoju społeczno-gospodarczego Sudetów (s. 11–32) (Acta Universitatis Wratislaviensis, seria Studia Geograficzne, 58[1343]). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.

Musiał W. (1995). Dylematy polityki rolnej Polski w aspekcie konsolidacji z gospodarką Europy Zachodniej. Wieś i Doradztwo, 2, 17–21.

Musiał W. (2007). Dezagraryzacja polskiej wsi – problemy ekonomiczne, ekologiczne i społeczne. Wieś i Rolnictwo, 3 (136), 29–44.

Oleszko-Kurzyna B. (2009). Wspólna Polityka Rolna wobec wyzwań nowych funkcji rolnictwa z perspektywy Polski. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 11 (2), 174–179.

Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2016 (2017). Warszawa: GUS.

Rolnictwo i gospodarka żywnościowa w Polsce w 2016 r. (2016). Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB.

Roszkowska-Mądra B. (2010). Obszary wiejskie o niekorzystnych warunkach gospodarowania w aspekcie ich zrównoważonego rozwoju. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku.

Stola W. (1991). Zróżnicowanie funkcjonalne gmin Polski. Przegląd Geograficzny, 63 (3–4), 284–296.

Stola W. (1992). Struktura funkcjonalna wsi polskiej. W: A. Stasiak (red.). Wybrane zagadnienia obszarów wiejskich (s. 59–73) (Biuletyn KPZK PAN, 158). Warszawa: KPZK PAN.

Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) (2017). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju.

Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012–2020 (2012). Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Struś M. (red.) (2015). Przekształcenia na obszarach wiejskich. Wrocław: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu.

Wieliczko B. (2006). Polityka Unii Europejskiej wobec obszarów wiejskich (seria Studia i Monografie, 134). Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB.

Wilkin J. (2007). Wielofunkcyjność rolnictwa i obszarów wiejskich. Nowe Życie Gospodarcze, 21, 3–5 (dodatek specjalny: Wyzwania przed obszarami wiejskimi i rolnictwem w perspektywie 2014–2020).

Wilkin J. (2010). Wielofunkcyjność rolnictwa – nowe ujęcie roli rolnictwa w gospodarce i społeczeństwie. W: J. Wilkin (red.). Wielofunkcyjność rolnictwa: Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne (s. 17–38). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN. DOI: https://doi.org/10.53098/9798389900363

Wstępna analiza realizacji Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004–2006 (2009). Część 2. Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Zawalińska K. (2009). Instrumenty i efekty wsparcia Unii Europejskiej dla regionalnego rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN. DOI: https://doi.org/10.53098/8389900335

Zwolińska-Ligaj M. (2015). Integracja funkcji gospodarczych i środowiskowych na obszarach przyrodniczo cennych województwa lubelskiego. Perspektywa przedsiębiorstw (seria Monografie i Rozprawy, 6). BiałaPodlaska: Państwowa Szkoła Wyższa im Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej.