Struktura społeczno-zawodowa ludności wiejskiej w Polsce i jej przestrzenne zróżnicowanie
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir012016/04Słowa kluczowe:
struktura społeczno-zawodowa, dezagraryzacja, proletaryzacja, gentryfikacja, zróżnicowanie terytorialneAbstrakt
Streszczenie: Na podstawie danych z powtarzanych systematycznie badań Diagnoza społeczna autorka przedstawia strukturę społeczno-zawodową polskiej wsi i jej terytorialne zróżnicowanie. Struktura ta ulegała szybkim zmianom w ostatnim ćwierćwieczu, a sekwencje zmian porządkowały trzy równocześnie zachodzące procesy: dezagraryzacji, proletaryzacji oraz gentryfikacji. Ukazane jest także zróżnicowanie tej struktury w trzech przekrojach przestrzennych: w podziale na cztery regiony historyczne (byłe zabory), regiony administracyjno-polityczne (16 województw) oraz cztery obszary „funkcjonalne”, wyróżnione ze względu na typ gospodarki lokalnej.Bibliografia
Bański J. (2011). Wieś w badaniach geograficznych – ewolucja badań i przegląd koncepcji rozwoju obszaru wiejskiego. W: Halamska M. (red.). Wieś jako przedmiot badań naukowych (s. 29–44). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Cloke P., Marsden T., Mooney P. (red.) (2006). Handbook of Rural Studies. London, Thousands Oak, New Delhi: Sage Publications.
Domański H. (2002). Polska klasa średnia. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.
Domański H. (2004). Struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Domański H. (2011). Empiryczny test hipotezy o pękniętej strukturze społecznej. W: Flis M., Frysztacki K., Skąpska G., Polak P. (red.). Co się dzieje ze społeczeństwem? (s. 183–202). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Gardawski J. (2008). Degradacja i wykluczenie klasy robotniczej. W: Jarosz M. (red.). Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny (s. 69–106). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Gilejko L.K. (2010). Klasy i warstwy we współczesnym społeczeństwie polskim. W: Jarosz M. (red.). Polacy równi i równiejsi (s. 17–44). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Gorlach K. (2011). Kierunki badań wsi w społeczeństwie globalnej ponowoczesności, czyli od „nowej” socjologii wsi do studiów nad wsią ponowoczesną. W: Halamska M. (red.). Wieś jako przedmiot badań naukowych na początku XXI wieku (s. 139–168). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Grzeszczak J. (2010). Gentryfikacja osadnictwa. Charakterystyka, rozwój koncepcji badawczej i przegląd wyjaśnień. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Guimond L., Simard M. (2010). Gentrification and neo-rural population in the Quebec countrywide: Representations of various actors. Journal of Rural Studies, 4, 449–469.
Halamska M. (2013). Wiejska Polska na początku XXI wieku. Rozważania o gospodarce i społeczeństwie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Halamska M. (2015). Zróżnicowanie społeczne „wiejskiej Europy”. Wieś i Rolnictwo, 4, 47–66.
Halamska M. (2016). Zmiany struktury społecznej wiejskiej Polski. Studia Socjologiczne, 1, w druku.
Heffner K. (2011). Wieś jako przedmiot badań w gospodarce przestrzennej. Procesy zagospodarowania przestrzeni wiejskiej w Polsce. W: Halamska M. (red.). Wieś jako przedmiot badań naukowych (s. 49–72). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Hoggart K. (1997). The middle classes in rural England 1971–1991. Journal of Rural Studies, 3, 253–273.
Kajdanek K. (2012). Suburbanizacja po polsku. Kraków: Nomos.
Kayser B. (1990). La renaissance rurale. Sociologie des campagnes du monde occidentale. Paris: A. Colin.
Maloutas T. (2011). Contexual diversity in gentrification research. Critical Sociology, 38 (1), 33–48.
Marshall G. (red.) (2004). Słownik socjologii i nauk społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mendras H. (1988). La seconde revolution francaise 1965–1984. Paris: Gallimard.
Mokrzycki E. (2001). Bilans niesentymentalny. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Rosner A. (2012). Zmiany rozkładu przestrzennego zaludnienia obszarów wiejskich. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Sadura P. (2012). Wielość w jedności: klasa średnia i jej zróżnicowanie. W: Gdula M., Sadura P. (red.). Style życia i porządek klasowy w Polsce (s. 163–193). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Słomczyński K., Janicka K. (2008). Dychotomie w strukturze klasowej: o efekcie świętego Mateusza i pogłębiających się nierównościach społecznych. W: Mucha J., Narkiewicz-Niedbalec E., Zielińska M. (red.). Co nas łączy, co nas dzieli? (s. 123–138). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Smętkowski M. (2007). Delimitacja obszarów metropolitarnych w Polsce – nowe spojrzenie. W: Gorzelak G., Tucholska A. (red.). Rozwój, region, przestrzeń (s. 215 –234). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, EUROREG UW.
Wójcik M. (2012). Geografia wsi w Polsce. Studium zmiany podstaw teoretyczno-metodologicznych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zagórski K. (red.) (2009). Życie po zmianie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
