Wiejskość jako kategoria socjologiczna

Autor

  • Maria Halamska Autorka jest pracownikiem naukowym Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2011.1.150/01

Słowa kluczowe:

wieś, wiejskość, definiowanie wiejskości, wiejskość jako zmienna niezależna

Abstrakt

Szkic jest przyczynkiem do toczącej się w naukach dyskusji na temat pojęcia „wsi” i „wiejskości” w społeczeństwie postindustrialnym. Wychodzi od charakterystyki obowiązującego do siedemdziesiątych paradygmatu/opozycji „miasto – wieś”, przytaczając toczącą się w socjologii dyskusję o jego nieadekwatności. Wskazuje na fakt, że powszechnie używane obecnie pojęcie „rural” może być analizowane na różnych poziomach, oraz omawia różne sposoby konstruowania pojęcia „wieś” i pojęcia „wiejskość”. Koncentruje się na konstruktywistym sposobie definiowania tych pojęć, ujęciu typowym dla socjologii. Wskazuje przy tym na subiektywizm tego sposobu definiowania i niebezpieczeństwa z tym związane. W części empirycznej poddaje analizie ponad 40 raportów z badań CBOS, analizując konteksty, w jakich pojęcie „wieś” lub „wiejskość” się pojawia i jak niewielka jest jej użyteczność w zestawieniu z 4 typami, wyróżnianych według wielkości miast. We wnioskach podkreśla stereotypowość opisów wsi, konieczność jej wpisania w kontekst oraz subiektywizm i polityczne uwikłania jej definiowania w Polsce.

Bibliografia

Bański J., 2006: Geografia polskiej wsi. PWE, Warszawa.

Baptista F., 2000: O Espaco e o Rural. In: A agricultura portuguesa numa ekonomia globalisada. Vol. II. Oradores Convivados. APDEA, Lisboa.

Beccatini G., 1991: Il discretto industriale marshalliono como concetto socio-ekonomico. In: Discretti industriali e cooperation fra imprese in Italia. Eds. E. Pyke, G. Becattini, W. Sengenberger. Bianca Toscana, Fireze.

Blanc M., 1997: La ruralité: diversité des approaches. „Economie Rurale” 242. DOI: https://doi.org/10.3406/ecoru.1997.4892

Bodiguel M., 1986: Le rural en question. L.’ Harmattan, Paris.

Braudel F., 2006: Gramatyka cywilizacji. Oficyna Naukowa, Warszawa.

Chevalier P., 2009: Rural et ruralité. Deux concepts aux multiples contenus. In: Héritages et trajectoires rura les en Europe. Harmattan, Paris.

Depraz S., 2008: Czy powstanie międzynarodowa definicja obszarów wiejskich w Europie? „Wieś i Rolnictwo” 2: 26–42. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2008.2.139/02

Gałęski B., 1966: Socjologia wsi. Pojęcia podstawowe. PWN, Warszawa.

Gorlach K., 2004: Socjologia obszarów wiejskich. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Halamska M., 2009: Uwagi o naturze wiejskości i sposobach jej definiowania. W: Człowiek – miasto – region. Związki i integracje. Red. G. Gorzelak, M.S. Szczepański, W. Ślęzak-Tazbir. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Jean B., 2004: La question rurale. La place de la ruralité dans la modernité avance et la recomposition des systeme ruraux au Quebéc. „Les carnets de l'observation rural/urbain” 2.

Jollivet M., 1996: Les fondements agraires de l’Europe. In: L’Europe et ses campagnes. Presses de Sciences Po., Paris.

Marsden T., Murdoch J., Lowe P., Munton R., Flynn A., 1993: Constructing the Countryside. UCL Press, London.

Mateus Roxo M., 2002: Desenvolvimento rural, productivismo e ambiente: uma abordagem a varias escalas. In: Terrtôrio, globalizaçao et trajectories de desenvolvimento. Ed. L. Caetano. Universidade de Coimbra, Coimbra.

Mendras H., 1976: Sociétés paysannes. Armand Colin, Paris.

Mormont M., 1996: Le rural comme categorie de lecture du social. In: L’Europe et ses campagnes. Presses de Sciences Po., Paris.

Piszczek E., 2006: Wiejskość jako pojęcie naukowo użyteczne. „Roczniki Socjologii Wsi” 27: 162–171.

Rosner A., 2008: Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w Polsce. W: Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej. Red. A. Rosner, M. Drygas. IRWiR PAN, Warszawa.

Stomma L., 1986: Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku. Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.

Szacka B., 2003: Wprowadzenie do socjologii. Oficyna Naukowa, Warszawa.

Sztompka P., 2003: Socjologia. Analiza społeczeństwa. Wydawnictwo Znak, Kraków.

Wieruszewska M., 2002: Wieś. W: Encyklopedia socjologiczna. 4. Oficyna Naukowa, Warszawa.

Raporty CBOS z 2009 roku

Nr 04 Problem likwidacji szkół

Nr 20 Opinie o funkcjonowaniu demokracji w Polsce

Nr 24 Niektóre opozycyjne doświadczenia Polaków przed 1989 r.

Nr 26 Ocena dwudziestolecia

Nr 28 Oceny przemian w dwudziestoleciu

Nr 32 Bilans zmian w Polsce w latach 1989–2009

Nr 33 Portret internauty

Nr 34 Wiara i religijność Polaków dwadzieścia lat po rozpoczęciu przemian ustrojowych

Nr 40 Moralność Polaków po 20 latach przemian

Nr 41 Polacy wierzą w gospodarkę wolnorynkową

Nr 46 Opinie o sytuacji na rynku pracy i zagrożeniu bezrobociem

Nr 50 Stosunek do wprowadzenia euro w Polsce

Nr 53 Bezrobocie i bezrobotni w badaniach opinii społecznej

Nr 54 Postrzeganie instytucji unijnych

Nr 55 Opinie o opiece zdrowotne

Nr 61 Materialny wymiar życia rodzin

Nr 69 Korupcyjne doświadczenia Polaków oraz ich stosunek do łapownictwa

Nr 70 Aspiracje i motywacje edukacyjne Polaków w latach 1993–2009

Nr 74 Poczucie bezpieczeństwa i opinie o pracy policji

Nr 96 Korzystanie z Internetu

Nr 109 Powstanie Warszawskie w pamięci zbiorowej

Nr 111 Polacy o swoich wyjazdach zagranicznych i znajomości języków obcych

Nr 118 Historyczne i obecne znaczenie NSZZ „S”

Nr 119 Siedemdziesiąt lat od wybuchu II wojny światowej

Nr 120 Dwie dekady przemian religijności w Polsce

Nr 121 Opinie Polaków o wychowaniu i roli szkół w procesie wychowawczym

Nr 132 Wakacje uczniów – wyjazdy na wypoczynek i praca zarobkowa

Nr 133 Prywatyzacja – ocena, skojarzenia, oczekiwania, obawy

Nr 134 Wzory i autorytety Polaków

Nr 138 Elektoraty głównych partii politycznych: charakterystyka poglądów

Nr 145 Wydatki rodziców na edukację dzieci w nowym roku szkolnym

Nr 149 Polacy o hospicjach i opiece paliatywnej

Nr 151 Małe ojczyzny – poczucie przynależności Polaków

Nr 155 Polacy pracujący za granicą

Nr 156 Zadowolenie z pracy i mobilność zawodowa

Nr 157 Polacy wobec ludzi starszych i własnej starości

Nr 160 Sytuacja ludzi starych w społeczeństwie – plany a rzeczywistość

Nr 163 Rola wykształcenia i zmiany w jej społecznym postrzeganiu w latach 1993–2009 Nr 169 Wigilia 2008

Nr 171 Opinie o sytuacji na rynku pracy i zagrożenie bezrobociem ludzi młodych

Nr 173 Samopoczucie Polaków w ostatnim dwudziestoleciu

Pobrania

Liczba pobrań artykułu

141

Strony

37-54

Jak cytować

Halamska, M. (2011) „Wiejskość jako kategoria socjologiczna”, Wieś i Rolnictwo. Warszawa, PL, (1 (150), s. 37–54. doi: 10.53098/wir.2011.1.150/01.

Inne teksty tego samego autora

1 2 3 > >>