Uchodźcy ukraińscy w społecznościach lokalnych. Czas samorządów

Maria Halamska

doi:10.53098/wir.2023.4.201/06

Autor

Maria Halamska Prof. dr hab. Maria Halamska, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Zakład Socjologii Wsi, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa https://orcid.org/0000-0003-4133-9935

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2023.4.201/06

Słowa kluczowe:

ukraińscy uchodźcy wojenni, sytuacja kryzysowa, społeczność lokalna, samorząd lokalny

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest przyjęciu ukraińskich uchodźców wojennych przez społeczności lokalne i dotyczy okresu marzec–maj 2022 r. Ich liczne przybycie w krótkim okresie stworzyło w tych społecznościach sytuację kryzysową wymagającą szybkiej interwencji. Celem artykułu był opis tych uwarunkowań: napływu uchodźców, organizacji zespołu kryzysowego, działań podejmowanych przez lokalnych aktorów oraz czynników, które zadecydowały o skuteczności i efektywności pomocy. W analizie położono nacisk na instytucjonalną stronę działań pomocowych i uwypuklono rolę lokalnego samorządu oraz niematerialnych zasobów społecznych. Artykuł oparty jest na studium przypadku miejsko-wiejskiej gminy.

Artykuł oparty jest na wynikach badań zrealizowanych w ramach programu grantów interwencyjnych Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) na podstawie umowy nr BPN/GIN/2022/1/00021/U/00001. Raport z badań ma tytuł: „Potencjał absorbcji uchodźców przez wiejskie i małomiasteczkowe społeczności lokalne”, DOI:10.53098/978-83-89900-73-9.

Bibliografia

Bukowski M., Duszczyk M. (red.) (2022). Gościnna Polska 2022+. Warszawa: WiseEuropa. https://wise-europa.eu/wp-content/uploads/2022/06/Raport-Goscinna-Polska-2022.pdf (dostęp: 16.01.2023).

Burawoy M. (1998). The extended case method. Sociological Theory, 16 (1), 4–33. DOI: https://doi.org/10.1111/0735-2751.00040

Fuszara M. (red.) (2022). Masowa pomoc w masowej ucieczce. Społeczeństwo polskie wobec migracji wojennej z Ukrainy. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Katedra Socjologii i Antropologii Obyczajów i Prawa, Ośrodek Badań Społeczno-Prawnych nad Sytuacją Kobiet przy ISNS UW. http://www.isns.uw.edu.pl/pliki/wydawnictwa/Ukraina_WWW.pdf (dostęp: 20.12.2022).

Halamska M., Burdyka K., Kalinowski S., Kubicki P., Michalska S., Ptak A., Sadłoń W., Zwęglińska-Gałecka D. (2021). Wiejskie okruchy pandemii – rok drugi przed czwartą falą. Wieś i Rolnictwo, 3 (192), 11–48. DOI: https://doi.org/10.53098/wir032021/01

Halamska M., Kurczewski J., Ptak A. (2020). Władza lokalna w stanie niezwyczajnym. Wieś i Rolnictwo, 3 (188), 91–118. DOI: https://doi.org/10.53098/wir032020/05

Jałowiecki B., Kapralski S. (2011). Peryferie i pogranicza jako interdyscyplinarny obszar badawczy. W: B. Jałowiecki, S. Kapralski (red.). Peryferie i pogranicza. O potrzebie różnorodności (s. 7–32). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Jarosz S., Klaus W. (red.) (2023). Polska szkoła pomagania. Przyjęcie osób uchodźczych z Ukrainy w Polsce w 2022 roku. Warszawa: Konsorcjum Migracyjne. https://konsorcjum.org.pl/wp-content/uploads/2023/04/Polska-Szkola-Pomagania-raport-1.pdf (dostęp: 21.02.2023).

Kawałko B. (red.) (2022). Raport o pomocy udzielonej Ukrainie przez Województwo Lubelskie. Lublin: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie. https://strategia.lubelskie.pl/rot/opracowania/raport.wsparcie.ua.pdf (dostęp: 18.09.2023).

Leszczyńska-Pieniar E. (2023). Halo, trzeba żyć! Tygodnik Powszechny, 40, 27–29.

Sitek W. (1997). Wspólnota i zagrożenie. Wrocławianie wobec wielkiej powodzi. Socjologiczny przyczynek do analizy krótkotrwałej wspólnoty. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Strauss A., Corbin J. (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. Newbury Park, Cal.: Sage Publications.

Suchecka J. (2023). „Te liczby cały czas nie dają nam spokoju”. Czy ukraińskie dzieci powinny mieć obowiązek uczyć się w polskich szkołach? https://tvn24.pl/premium/wojna-w-ukrainie-czy-ukrainskie-dzieci-powinny-miec-obowiazek-uczyc-sie-w-polskich-szkolach-7244949 (dostęp: 7.11.2023).

Szczygieł O., Zwęglińska-Gałecka D. (2023). W obliczu wojny w Ukrainie – perspektywa beneficjentów pomocy społecznej. Gospodarka Narodowa, 4 (316), 72–84. DOI: https://doi.org/10.33119/GN/174979

Śmigielska J. (2022). „Na dłuższe odwiedziny”. Uchodźcy z Ukrainy na wsi mazowieckiej. W: M. Fuszara (red.). Masowa pomoc w masowej ucieczce. Społeczeństwo polskie wobec migracji wojennej z Ukrainy (s. 111–122). Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Katedra Socjologii i Antropologii Obyczajów i Prawa, Ośrodek Badań Społeczno-Prawnych nad Sytuacją Kobiet przy ISNS UW.

Ustawa (2022). Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 583 ze zm.).

Ustawa (2013). Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U. 2013 poz. 1650).

Ustawa (2007). Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U. 2007 nr 89 poz. 590).

Ustawa (1990). Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 1990 nr 16 poz. 95).

Wrzesiński W. (red.) (1997). Wrocławska kronika wielkiej wody. 10 lipca–18 sierpnia. Wstępny raport. Wrocław: Wydawnictwo Gajt.

Yin R.K. (2015). Studium przypadku w badaniach naukowych. Projektowanie i metody. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Zakrzewska-Manterys E. (1996). Odteoretycznianie świata społecznego. Podstawowe pojęcia teorii ugruntowanej. Studia Socjologiczne, 1, 6–25.

Zwęglińska-Gałecka D. (2022). Gentryfikacja wsi w Polsce. Znaczenie i skutki procesu. Nieopublikowana rozprawa doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dr hab. Marii Halamskiej.