Struktura społeczno-zawodowa ludności wiejskiej w Polsce i jej przestrzenne zróżnicowanie

Maria Halamska

doi:10.53098/wir012016/04

Autor

Maria Halamska prof. dr hab. Maria Halamska, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Polska Akademia Nauk, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa, Polska, m.halamska@uw.edu.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir012016/04

Słowa kluczowe:

struktura społeczno-zawodowa, dezagraryzacja, proletaryzacja, gentryfikacja, zróżnicowanie terytorialne

Abstrakt

Streszczenie: Na podstawie danych z powtarzanych systematycznie badań Diagnoza społeczna autorka przedstawia strukturę społeczno-zawodową polskiej wsi i jej terytorialne zróżnicowanie. Struktura ta ulegała szybkim zmianom w ostatnim ćwierćwieczu, a sekwencje zmian porządkowały trzy równocześnie zachodzące procesy: dezagraryzacji, proletaryzacji oraz gentryfikacji. Ukazane jest także zróżnicowanie tej struktury w trzech przekrojach przestrzennych: w podziale na cztery regiony historyczne (byłe zabory), regiony administracyjno-polityczne (16 województw) oraz cztery obszary „funkcjonalne”, wyróżnione ze względu na typ gospodarki lokalnej.

Bibliografia

Bański J. (2011). Wieś w badaniach geograficznych – ewolucja badań i przegląd koncepcji rozwoju obszaru wiejskiego. W: Halamska M. (red.). Wieś jako przedmiot badań naukowych (s. 29–44). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Cloke P., Marsden T., Mooney P. (red.) (2006). Handbook of Rural Studies. London, Thousands Oak, New Delhi: Sage Publications. DOI: https://doi.org/10.4135/9781848608016

Domański H. (2002). Polska klasa średnia. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.

Domański H. (2004). Struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Domański H. (2011). Empiryczny test hipotezy o pękniętej strukturze społecznej. W: Flis M., Frysztacki K., Skąpska G., Polak P. (red.). Co się dzieje ze społeczeństwem? (s. 183–202). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Gardawski J. (2008). Degradacja i wykluczenie klasy robotniczej. W: Jarosz M. (red.). Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny (s. 69–106). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.

Gilejko L.K. (2010). Klasy i warstwy we współczesnym społeczeństwie polskim. W: Jarosz M. (red.). Polacy równi i równiejsi (s. 17–44). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.

Gorlach K. (2011). Kierunki badań wsi w społeczeństwie globalnej ponowoczesności, czyli od „nowej” socjologii wsi do studiów nad wsią ponowoczesną. W: Halamska M. (red.). Wieś jako przedmiot badań naukowych na początku XXI wieku (s. 139–168). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Grzeszczak J. (2010). Gentryfikacja osadnictwa. Charakterystyka, rozwój koncepcji badawczej i przegląd wyjaśnień. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.

Guimond L., Simard M. (2010). Gentrification and neo-rural population in the Quebec countrywide: Representations of various actors. Journal of Rural Studies, 4, 449–469. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2010.06.002

Halamska M. (2013). Wiejska Polska na początku XXI wieku. Rozważania o gospodarce i społeczeństwie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Halamska M. (2015). Zróżnicowanie społeczne „wiejskiej Europy”. Wieś i Rolnictwo, 4, 47–66. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2015.4.169/03

Halamska M. (2016). Zmiany struktury społecznej wiejskiej Polski. Studia Socjologiczne, 1, w druku.

Heffner K. (2011). Wieś jako przedmiot badań w gospodarce przestrzennej. Procesy zagospodarowania przestrzeni wiejskiej w Polsce. W: Halamska M. (red.). Wieś jako przedmiot badań naukowych (s. 49–72). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Hoggart K. (1997). The middle classes in rural England 1971–1991. Journal of Rural Studies, 3, 253–273. DOI: https://doi.org/10.1016/S0743-0167(97)00025-9

Kajdanek K. (2012). Suburbanizacja po polsku. Kraków: Nomos.

Kayser B. (1990). La renaissance rurale. Sociologie des campagnes du monde occidentale. Paris: A. Colin.

Maloutas T. (2011). Contexual diversity in gentrification research. Critical Sociology, 38 (1), 33–48. DOI: https://doi.org/10.1177/0896920510380950

Marshall G. (red.) (2004). Słownik socjologii i nauk społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mendras H. (1988). La seconde revolution francaise 1965–1984. Paris: Gallimard.

Mokrzycki E. (2001). Bilans niesentymentalny. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Rosner A. (2012). Zmiany rozkładu przestrzennego zaludnienia obszarów wiejskich. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Sadura P. (2012). Wielość w jedności: klasa średnia i jej zróżnicowanie. W: Gdula M., Sadura P. (red.). Style życia i porządek klasowy w Polsce (s. 163–193). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Słomczyński K., Janicka K. (2008). Dychotomie w strukturze klasowej: o efekcie świętego Mateusza i pogłębiających się nierównościach społecznych. W: Mucha J., Narkiewicz-Niedbalec E., Zielińska M. (red.). Co nas łączy, co nas dzieli? (s. 123–138). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Smętkowski M. (2007). Delimitacja obszarów metropolitarnych w Polsce – nowe spojrzenie. W: Gorzelak G., Tucholska A. (red.). Rozwój, region, przestrzeń (s. 215 –234). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, EUROREG UW.

Wójcik M. (2012). Geografia wsi w Polsce. Studium zmiany podstaw teoretyczno-metodologicznych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-657-4

Zagórski K. (red.) (2009). Życie po zmianie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.