Wiejskie okruchy pandemii – rok drugi przed czwartą falą

Maria Halamska; Konrad Burdyka; Sławomir Kalinowski; Paweł Kubicki; Sylwia Michalska; Arkadiusz Ptak; Wojciech Sadłoń; Dominika Zwęglińska-Gałecka

doi:10.53098/wir032021/01

Autor

Maria Halamska Prof. dr hab. Maria Halamska, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Zakład Socjologii Wsi, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa https://orcid.org/0000-0003-4133-9935
Konrad Burdyka dr Konrad Burdyka, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Zakład Socjologii Wsi, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa https://orcid.org/0000-0002-5723-2019
Sławomir Kalinowski dr hab. Sławomir Kalinowski, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Zakład Ekonomii Wsi, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa https://orcid.org/0000-0002-8068-4312
Paweł Kubicki dr hab. Paweł Kubicki, Szkoła Główna Handlowa, al. Niepodległości 162, 02-554 Warszawa https://orcid.org/0000-0001-7126-3631
Sylwia Michalska dr Sylwia Michalska, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Zakład Socjologii Wsi, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa https://orcid.org/0000-0003-2851-3978
Arkadiusz Ptak dr hab. Arkadiusz Ptak, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Zakład Socjologii Wsi, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa https://orcid.org/0000-0002-7823-6975
Wojciech Sadłoń dr Wojciech Sadłoń, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC im. Witolda Zdaniewicza, ul. Skaryszewska 12, 03-802 Warszawa https://orcid.org/0000-0002-2412-6607
Dominika Zwęglińska-Gałecka mgr Dominika Zwęglińska-Gałecka, Instytut Wsi i Rolnictwa PAN, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa https://orcid.org/0000-0002-9321-2031

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir032021/01

Słowa kluczowe:

wiejskie społeczności lokalne, epidemia COVID-19: druga i trzecia fala, szczepienia przeciw COVID-19

Abstrakt

Artykuł przedstawia wyniki obserwacji (prowadzonej różnymi metodami) społecznych skutków pandemii COVID-19 w wiejskich społecznościach lokalnych w okresie od 1 września 2020 do 31 sierpnia 2021 r., co stanowi kontynuację prezentacji badań skutków pierwszej fali pandemii. Na tym etapie analizy szczególny nacisk położono na egzemplifikację i wyjaśnienie niechętnego czy wręcz wrogiego stosunku do szczepień przeciwcovidowych na wsi i w niektórych regionach. Nie zaniechano jednak uprzednio analizowanych wątków, czyli: funkcjonowania lokalnego systemu władzy w sytuacji centralnych/centralistycznych presji, potencjalnego negatywnego wpływu Kościoła katolickiego na postawy wobec szczepień, zastanawiających skutków dla gospodarki lokalnej, a także zdalnego nauczania z jego nowymi – także moralnymi – problemami. Obserwacje te mogą służyć do rekonstrukcji funkcjonowania „lokalnej społeczności ryzyka”, ukazują też niektóre aspekty funkcjonowania współczesnego społeczeństwa polskiego (np. głębokość podziałów społecznych).

Bibliografia

Bałandynowicz-Panfil K. (2021). Jak przekonać niezdecydowanych – komunikacja z osobami starszymi a postawy wobec szczepień przeciw COVID-19. Media-Biznes-Kultura. Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna, 1 (10), 159–172.

Burdyka K. (2020). Amoralny familizm? O samopomocy rodzinno-sąsiedzkiej w społeczności wiejskiej czasu pandemii. Wieś i Rolnictwo, 3 (188), 141–159.

Dong E., Du H., Gardner L. (2020). An interactive web-based dashboard to track COVID-19 in real time. The Lancet Infectious Diseases, 20 (5).

Gazeta Prawna (2021). Skutki koronawirusa dla rynku pracy mogą być odroczone. https://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/8054851,eksperci-skutki-koronawirusa-dla-rynku-pracy-moga-byc-odroczone.html (dostęp: 09.09.2021).

Gonera M. (2020). Funkcjonowanie Kościoła katolickiego w Polsce w czasie pandemii koronawirusa. Media i Komunikacja Społeczna, 3 (2), 88–98.

Grześkowiak J. (2020). W kleszczach koronawirusa. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 40 (2), 253–287.

GUS [Główny Urząd Statystyczny] (2021a). Analizy statystyczne. Sytuacja społeczno-gospodarcza w kraju w 2020 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Departament Opracowań Statystycznych.

GUS [Główny Urząd Statystyczny] (2021b). Analizy statystyczne. Sytuacja społeczno-gospodarcza w kraju w lipcu 2021 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Departament Opracowań Statystycznych.

Halamska M. (2021). Wywiad z Młodym z D. [w posiadaniu autorki].

Halamska M. (2020). Ciągłość i zmiana. Wieś polska 1918–2018. W poszukiwaniu źródeł teraźniejszości. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Halamska M. (2018). Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski. Tom 3: Świadomościowe korelaty struktury społecznej. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Halamska M., Kurczewski J., Ptak A. (2020). Władza lokalna w stanie niezwyczajnym. Wieś i Rolnictwo, 3 (188), 91–118.

Jaworski K.P. (2021). Moralna ocena stosowania niektórych szczepionek przeciw COVID-19 w świetle personalizmu chrześcijańskiego. Teologia i Człowiek, 53 (1), 9–27.

Jędrzejczak H.A. (2020). Kościół, wiara, rozum. Kultura Liberalna, 10 (583). https://kulturaliberalna.pl/2020/03/16/kosciol-katolicki-polska-msza-koronawirus-epidemia/ (dostęp: 15.09.2021).

Kalinowski S. (2020). Od paniki do negacji: Zmiana postaw wobec COVID-19. Wieś i Rolnictwo, 3 (188), 45–65.

Kalinowski S., Łuczak A. (2021). Social (in)security – the ambivalence of villagers’ perceptions during COVID-19. Problemy Polityki Społecznej, 54, 48–67.

Kozik E. (2021). Jak troszczyć się o życie? Antyszczepionkowe narracje spiskowe w czasie pandemii COVID-19. Studia Etnologiczne i Antropologiczne, 21 (1), 1–19.

Krawczyk M. (2021). Bo sąsiadka mówi, że to świństwo. Gazeta Wyborcza, 23.04.

Krzemiński I. (2013). Solidarność. Niespełniony projekt polskiej demokracji. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.

Księska-Koszałka J.M. (2021). Problemy decyzyjne rodziców związane ze szczepieniami. Implikacje dla relacji lekarz–pacjent. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 17 (2), 111–115.

Mazowiecki Urząd Wojewódzki (2021). https://www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/akcja-szczepien-przeciwko-covid-19-w-parafiach-na-mazowszu (dostęp: 20.09.2021).

Męcina J., Potocki P. (2020). Ekspertyza 11. Wpływ COVID-19 na gospodarkę i rynek pracy w Polsce: Wyciąg z raportu badawczego. Warszawa: Katedra Ustroju Pracy i Rynku Pracy, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego.

Michalska S. (2021). Maszynopis wywiadu z Obserwatorem S [w posiadaniu autorki].

Michalska S. (2020). Szkoła wiejska w czasie pandemii. Wieś i Rolnictwo, 3 (188), 119–139.

MZ [Ministerstwo Zdrowia] (2021). https://www.gov.pl/web/szczepimysie/raport-szczepien-przeciwko-covid-19 (dostęp: 20.09.2021).

Omyła-Rudzka M. (2021a). Roczny bilans nastrojów społecznych. Komunikat z badań, 4. Warszawa: CBOS.

Omyła-Rudzka M. (2021b). Edukacja zdalna – doświadczenia i oceny. Komunikat z badań, 19. Warszawa: CBOS.

Omyła-Rudzka M. (2021c). Oceny sytuacji finansowej gospodarstw domowych po roku pandemii. Komunikat z badań, 45. Warszawa: CBOS.

Omyła-Rudzka M. (2021d). Efekty uboczne szczepień – doświadczenia respondentów. Komunikat z badań, 81. Warszawa: CBOS.

Omyła-Rudzka M. (2021e). Opinie na temat szczepień przeciw COVID-19 i polityka rządu. Komunikat z badań, 104. Warszawa: CBOS.

Posłuszny P., Kubicki P., Olcoń-Kubicka M., Felczak J. (2020). Społeczny obraz życia codziennego na wsi w pamiętnikach z czasu koronawirusa. Wieś i Rolnictwo, 3 (188), 185–203.

Rochelle A.B., Osborne R., Yongabi K., Greenhalgh T., Gurdasani D., Kang G., Falade A., Odone A., Busse R., Martin-Moreno J.M., Reicher S., McKee M. (2021). The COVID-19 vaccines rush: Participatory community engagement matters more than ever. The Lancet, 397 (10268), 8–10.

Sadłoń W. (2021). Polarization but not pillarization: Catholicism and cultural change in post-transformation Poland. Religions, 12 (7), 457.

Sadłoń W. (2020). Zacieśnianie czy rozrywanie immanentnej ramy? Polski katolicyzm wobec epidemii koronawirusa. Wieś i Rolnictwo, 3 (188), 161–183.

Sadłoń W. (2016). Differentiation, polarization and religious change in Poland at the turn of 20th and 21st century. Przegląd Religioznawczy/The Religious Studies Review, 262 (4), 25–42.

Scovil J. (2021). Nastroje społeczne w sierpniu. Komunikat z badań, 101. Warszawa: CBOS.

Stanny M., Rosner A., Komorowski Ł. (2018). Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap III. Struktury społeczno-gospodarcze, ich przestrzenne zróżnicowania i dynamika. Warszawa: Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.

Tygodnik Powszechny (2021). https://www.tygodnikpowszechny.pl/krecia-robota-biskupa-167150 (dostęp: 06.12.2021).

Umańska E.M. (2021). Czy oswoiliśmy epidemię? Komunikat z badań, 90. Warszawa: CBOS. Zwęglińska-Gałecka D. (2020). Koronakryzys. Lokalne zróżnicowanie globalnej pandemii. Wieś i Rolnictwo, 3 (188), 67–90.