Pięć lat w UE: stare i nowe procesy zmian na polskiej wsi

Abstrakt

Artykuł jest próbą oceny zmian, jakie zaszły na wsi polskiej w ciągu pięcioletnie-go członkostwa w Unii Europejskiej. Zmiany, jakie niesie polskiej wsi przynależność do Unii Europejskiej, wpisują się w serię zmian, jakie dokonują się na polskiej wsi z przełomu lat 1970/1980 oraz zmian, będących efektem systemowej transformacji, zapoczątkowanej przez przełom 1989 roku. Patrząc z takiej perspektywy, wieś jawi się jako przestrzeń dynamiczna, a dokonujące się zmiany można podzielić na trzy rodzaje. Są to więc zmiany, które wpisują się w dotychczasowe procesy, zmiany, które dotychczasowe procesy korygują, oraz te, które nowe procesy zaczynają. Rozważania dzielą się na dwie części. W pierwszej ukazany jest wpływ członkostwa na długookresowe, już uprzednio istniejące procesy zmian: spowolnienie deruralizacji wsi i dualizacji rolnictwa, przyspieszenie dezagraryzacji oraz re-stratyfikacji wsi. W drugiej wskazane są obszary, na których pojawiają się zjawiska nowe, przede wszystkim w świadomości społecznej (optymizm, ambiwalentna europeizacja) oraz regulacje, tworzące bazę dla nowej obywatelskości wsi.