The Social Process of Defining Quality Food, Based on the Opinions of Polish Consumer Cooperative Members

Ruta Śpiewak

doi:10.53098/wir042016/07

Autor

Ruta Śpiewak dr Ruta Śpiewak, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Polska Akademia Nauk, Warszawa, Polska, ruta.spiewak@irwirpan.waw.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir042016/07

Słowa kluczowe:

jakość żywności, alternatywne sieci żywności (Alternative Food Networks), kooperatywy

Abstrakt

Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób członkowie kooperatyw spożywczych rozumieją pojęcie wysokiej jakości żywności. Kooperatywy spożywcze są jednym z rodzajów alternatywnych sieci żywności. Są zjawiskiem niszowym, można je jednak postrzegać w kategoriach nowych ruchów społecznych, a więc promotorów istotnych zmian, w tym wypadku związanych z systemem produkcji, dystrybucji i konsumpcji żywności. Pojęcie jakości żywności jest wieloznaczne, a jego definicja zmienia się w zależności od tego, kto i w jakim kontekście społecznym je definiuje. W artykule odwołano się do analitycznego modelu sposobu definiowania jakości żywności zaproponowanego przez Claudia Periego, który łączy perspektywę ekonomiczną z socjologiczno-psychologiczną. Analiza odwołuje się do fragmentów badań własnych zrealizowanych na przełomie lat 2015 i 2016 wśród członków polskich kooperatyw spożywczych. Badani zwracają uwagę, przede wszystkim, na pozamaterialne cechy jakości żywności (takie jak sposób i miejsce produkcji i sprzedaży danego produktu). Jakość i bezpieczeństwo żywności, w opinii badanej grupy, są wynikowymi indywidualnego (pomiędzy poszczególnymi członkami, jak i do rolników – dostawców żywności) i organizacyjnego zaufania, przy ograniczonym zaufaniu do instytucji publicznych.

Bibliografia

Barbera F., Audifredi S. (2012). In pursuit of quality. The institutional change of wine production market in Piedmont. Sociologia Ruralis, 52 (3), 311–331. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9523.2012.00567.x

Buechler S. (2008). Teorie nowych ruchów społecznych. In: K. Gorlach, P. Mooney (eds.), Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych (pp. 161–187). Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Bilewicz A., Śpiewak R. (2015). Enclaves of activism and taste: Consumer cooperatives in Poland as alternative food networks. SOCIO.HU, 3, 145–166. DOI: https://doi.org/10.18030/socio.hu.2015en.145

Bilewicz A., Potkańska D. (2014). Jak kiełkuje społeczeństwo obywatelskie. Kooperatywy spożywcze w Polsce jako przykład nieformalnego ruchu społecznego. Kwartalnik Trzeci Sektor, 31, 25–44.

Callon M., Meadel C., Rabeharisoa V. (2002). The economy of qualities. Economy and the society, 31 (2), 194–217. DOI: https://doi.org/10.1080/03085140220123126

Cardello A. (1995). Food quality: Relativity, context and consumer expectations. Food quality and preference, 6, 163–170. DOI: https://doi.org/10.1016/0950-3293(94)00039-X

CBOS 115/2014. Zachowania żywieniowe Polaków; http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2014/ K_115_14.PDF [accessed: 17.08.2016].

CBOS 18/2016. Zaufanie społeczne; http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_018_16.PDF [accessed: 1.12.2016].

Cyran K. (2014). Cena jako wyznacznik jakości produktów żywnościowych. Modern Managmnet Review, 19, 47–59 DOI: https://doi.org/10.7862/rz.2014.mmr.45

Domański H., Karpiński Z., Przybysz D., Straczuk J. (2015). Wzory jedzenia a struktura społeczna. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Fonte M. (2013). Food consumption as social practice: Solidarity Purchasing Groups in Rome Italy. Journal of Rural Studies, 32, 230–239. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2013.07.003

Goodman D. (2004). Rural Europe redux? Reflection on Alternative Agro-Food Networks and Paradigm Change. Sociologia Ruralis, 44 (1), 3–16. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9523.2004.00258.x

Gronow J., Warde A. (2001). Ordinary Consumption. London: Routledge.

Goszczyński W. (2014). Smak zmiany. Nowe formy społecznej organizacji rolnictwa i konsumpcji żywności w Unii Europejskiej. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Goszczyński W. (2015). Jeść i być: od innowacji społecznych do podmiotowego modelu konsumpcji na rynku żywności. Marketing i Rynek, 2, 220–230.

GUS (2015). Obwieszczenie w sprawie przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem w 2014 roku; http://stat.gov.pl/sygnalne/komunikaty-i-obwieszczenia/lista-komunikatow-i-obwieszczen/obwieszczenie-w-sprawie-przecietnego-miesiecznego-dochodu-rozporzadzalnego-na-1-osobe-ogolem-w-2014-r-,294,1.html [accessed: 1.12.2016].

Harvey M., McMeekin A., Warde A. (2004). Conclusion: quality and process of qualification. In: M. Harvey, A. McMeekin, A. Warde (eds), Qualities of food (pp. 192–209). Manchester: Manchester University Press. DOI: https://doi.org/10.9760/MUPOA/9780719068546

Ilbery B., Moya K. (2000). Registering regional speciality food and drink products in the United Kingdom: the case of PDOs and PGls. Area, 32.2, 317–325. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1475-4762.2000.tb00144.x

Jaklin U., Kummer S., Milestad R. (2015). Why do farmers collaborate with a Food Cooperative? Reasons for participations in a Civic Food Network in Vienna, Austria. International Journal of Sociology of Agriculture and Food, 22, 41–60.

Jabłońska B. (2013). Krytyczna analiza dyskursu w świetle założeń socjologii fenomenologicznej. Przegląd Socjologii Jakościowej, 9 (1), 48–61. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.9.1.04

Jarosz L. (2008). The city in the country: growing alternative food networks in metropolitan areas. Journal of Rural Studies, 24, 231–244. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2007.10.002

Kwasek M. (2011). Jakość i bezpieczeństwo żywności. In: M. Kwasek (ed.), Jakość i bezpieczeństwo żywności a zdrowie konsumenta. Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. Warsaw: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB.

Leszczyńska M., Pogoda I., Szostakowska M., Ulanicka M. (2015). Raport: kogo nęci zdrowe jedzenie. Ośrodek Ewaluacji. https://ewaluacja.eu/wp-content/themes/release/img/Raport_Kogo_neci_zdrowe_jedzenie.pdf [accessed: 02.12.2016].

Marsden T. (2004). Theorising food quality: some key issues in understanding its competitive production and regulation. In: M. Harvey, A. McMeekin, A. Warde (eds), Qualities of food (pp. 192–209). Manchester: Manchester University Press.

Murdoch J., Miele M. (2004). A new aesthetic of food? Relational reflexivity in the “alternative” food movement. In: M. Harvey, A. McMeekin, A. Warde (eds), Qualities of food (pp. 156–175). Manchester: Manchester University Press.

Peri C. (2006). The universe of food quality. Food Quality and Preference, 17, 3–8. DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodqual.2005.03.002

Restakis J. (2010). Humanizing the Economy. Cooperatives in the Age of Capital. Gabriola BC: New Society Publishers.

Reeves C., Bednar D. (1994). Defining quality: alternatives and implications. Academy of Management Review, 19 (3), 419–445. DOI: https://doi.org/10.5465/amr.1994.9412271805

Sage C. (2003). Quality in alternative food networks: conventions, regulations and governance. Paper presented at the International Seminar ‘Policies, Governance and Innovation for Rural Areas’, 21–23 November, Università della Calabria, Arcavacata di Rende.

Sonnino R., Mardsen T. (2006). Beyond the divide: rethinking relationships between conventional and alternative food networks in Europe. Journal of Economic Geography, 6, 181–199. DOI: https://doi.org/10.1093/jeg/lbi006

Sassatelli R. (2004). The political morality of food: discourses, contestation and alternative consumption. In: M. Harvey, A. McMeekin, A. Warde (eds), Qualities of food (pp. 176–191). Manchester: Manchester University Press.

TNS OBOP (2011). Rozpoznawalność marki “Poznaj Dobrą Żywność”; https://www.minrol.gov.pl/content/download/35399/…/1/…/Raport_15.12.2011.pdf [accessed: 2.03.2016].

Vieta M. (2010). The New Cooperativism (Editorial). A Journal of Radical Theory Culture and Action, 4 (1), 1–11.

Yu Wang R., Si Z., Ng N.C., Scott S. (2015). The transformation of trust in China’s alternative food networks: disruption, reconstruction, and development. Ecology and Society, 20 (2). DOI: https://doi.org/10.5751/ES-07536-200219