Zróżnicowanie produktywności modeli gospodarstw rolnych w UE

Abstrakt

Streszczenie: W artykule określono efektywność ekonomiczną oraz produktywność ziemi i pracy w gospodarstwach rodzinnych, drobnych i wielkotowarowych w poszczególnych państwach Unii Europejskiej. Delimitacji modeli gospodarstw dokonano na podstawie dwóch zasadniczych kryteriów, to jest udziału rodzinnej siły roboczej w nakładach pracy ogółem oraz wielkości uzyskanego dochodu rolniczego w jego relacji do płacy minimalnej w danym kraju członkowskim. Za podmioty rodzinne przyjęto te, w których praca własna rodziny rolniczej stanowi ponad 50% nakładów pracy liczonej jako AWU, a uzyskany dochód w przeliczeniu na 1 osobę pracy własnej przewyższa płacę minimalną. Jednostki charakteryzujące się przewagą pracy najemnej nad pracą własną uznano za podmioty wielkotowarowe. Pozostałe gospodarstwa zostały sklasyfikowane jako drobne. Analiza wykazała, że w gospodarstwach wielkotowarowych wydajność pracy jest zazwyczaj większa kilkanaście razy niż w gospodarstwach drobnych i kilka razy niż w rodzinnych. W wielu krajach podmioty wielkotowarowe cechują się również wyższą produktywnością ziemi. Na podstawie przeprowadzonej analizy produktywności ziemi i pracy stwierdzono, że we wszystkich sklasyfikowanych gospodarstwach były one najwyższe w państwach Beneluksu, w Niemczech, Danii oraz w Szwecji. Z kolei najniższą produktywnością w UE cechowały się gospodarstwa w Rumunii, Bułgarii i na Litwie.