Wielozawodowość w rodzinach rolniczych
Słowa kluczowe:
wielozawodowość rolnika, dywersyfikacja ekonomiczna gospodarstwa rolnego, zatrudnienie poza gospodarstwem rolnym, dochód pozarolniczyAbstrakt
Artykuł dotyczy zjawiska podejmowania pracy pozarolniczej przez członków rodzin rolniczych, nazwanego wielozawodowością (pluriactivity). Z badań wynika, że wielozawodowość jest zjawiskiem uniwersalnym, powszechnym, dotyczącym krajów na całym świecie, niezależnie od ich poziomu rozwoju gospodarczego. Występuje w rodzinach rolniczych użytkujących zarówno duże, jak i małe gospodarstwa rolne, choć większe znaczenie dochodowe ma dla tych drugich. Wielozawodowość jest odpowiedzią na globalny problem, tzw. kwestię agrarną, wyrażającą się głównie w dysparytecie dochodowym rolników. Jest zatem sposobem podwyższania poziomu (niewystarczających) dochodów osiąganych z rolnictwa. Wielozawodowość to zjawisko powszechne i względnie trwałe, dotyczące znaczącej grupy rolników. Fakty te stanowią wskazówkę dla decydentów politycznych, aby uwzględniać w programach rozwoju wsi tworzenie pozarolniczych miejsc pracy.
Bibliografia
Agra facts, 2010: Brussels, no 104-10-2010.
Agriculture for Development. 2010: The World Bank, Washington D.C.
Albrecht D.E., Murdoch S.H., 1988: The structural characteristic of U.S. agriculture: historical patterns and precursors of producers’ adaptation to the crisis. [in:] The Farm Financial Crisis: Socioeconomic Dimensions and Implications for Producers and Rural Areas, S.H. Murdock, F. Lestritz (ed.). Westview Press, Boulder, Colo.
Becker, G.S., 1990: Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich. PWN, Warszawa.
Bessant, K.C., 2006: A Farm Household Conception of Pluriactivity in Canadian Agriculture: Motivation, Diversification and Livelihood. [in:] Canadian Review of Sociology. Canadian Sociological Association, Mississauge, ON, no 63.
Błąd M., 2011: Wielozawodowość w rodzinach rolniczych. Przyczyny, uwarunkowania i tendencje rozwoju. IRWiR PAN, Warszawa.
Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2005 roku, 2006: GUS, Warszawa.
Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2007 roku, 2008: GUS, Warszawa.
Charakterystyka gospodarstw rolnych. Powszechny Spis Rolny 2010, 2012: GUS, Warszawa.
Chayanov A.V., 1966: The theory of peasant economy, D. Thorner, B. Kerblay, R.E. Smith (ed.). Published for American Economic Association by Richard D. Irwi, Homewood, Illinois.
Chaplin H., Davidova S., Gorton M., 2004: Agricultural adjustment and the diversification of farm households and corporate farms in Central Europe. Journal of Rural Studies, vol. 20, Elsevier.
Dimitri C., Effland A., Conclin N., 2005: The 20th Century Transformation of U.S.Agriculture and Farm Policy. United States Department of Agriculture, Economic Research Service. Washington D.C.
Durand G., van Huylenbroeck G., 2003: Multifunctionality and rural development: general framework. [in:] Multifunctional Agriculture. A new paradigm for European Agriculture and Rural Development, G. Van Huylenbroeck, G. Durand (ed.). Asgate Publising Company, Hampshire.
Dziewicka M., 1963: Chłopi-robotnicy. Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez Instytut Ekonomiki Rolnej. Książka i Wiedza, Warszawa.
Fischer A.G., 1945: Economic Progress and Social Security. Macmillan, London.
Frenkel I., 2012: Pracujący w gospodarstwach rolnych. Tendencje zmian w latach 2005–2010. IRWiR PAN, Warszawa.
Hayami Y., Ruttan V., 1985: Agricultural Development: An International Perspective. Johns Hopkins University Press, Baltimore and London.
Hoppe R.A., Banker D.E., Structure and Finances of U.S. Farm. Family Farm Report, 2010 Edition. 2010: United States Department of Agriculture, Economic Research Service, Washington D.C.
Kaleta A., Papageorgiu F., Brangenfeld U., Katellus P., Dover M., 2005: Diversification of Rural Economies and Sustainable Rural Development in the Enlarged Europe, M. Dower (ed.). Euracademy Association, Athens.
Knickel K., van der Ploeg J., Renting H., 2003: Multifunktionalitat der landwirtschaft und des Landlischen Raumes: Welche Funktionen sind eigentlich gemeint und wie sind deren Einkommens – und Beschaftigungspotenziale einzuschatzen? GEWISOLA-Tangung 2003 an der Universitat Hohenheim, Stuttgart.
Lewis A.W., 1954: Economic development with unlimited supplies of labour. The Manchester School of Economic and Social Studies, vol. 22 (Reprinted by permission of the Manchester School).
Marshall A., 1962: Principles of economic. Macmillan & co ltd, London.
Other gainful activities: pluriactivity and farm diversification in EU-27, 2008: European Commision, Directorate General for Agriculture and Rural Developmet, Brussels.
Mc Inerney J., Turner, M., Hollingham M., 1989: Diversification in the Use of Farm Resources. University of Exeter, Agricultural Economics Unit Report, no 232.
Shuckmith M., Winter M., 1990: The politics of pluriactivity in Britain. Journal of Rural Studies, vol. 6, Elsevier.
Pevetz W., 1994: Nowe drogi wielozawodowości wiejskiej. [in:] Socjologia wsi w Austrii, A. Kaleta (ed.). Wydawnictwo Uniwersytetu Toruńskiego, Toruń.
Ploeg van der J.D., Long A., Banks J., 2002: Living countryside. Rural development process in Europe: the state of the art. Elsevier, Doetinchem.
Ploeg van der J.D., Roep D., Multifunctionality and rural development: the actual situation in Europe. [in:] Multifunctional Agriculture. A new paradigm for European Agriculture and Rural Development, G. van Huylenbroeck, G. Durand (ed.). Ashgate Publising, Hampshire.
Schultz T.W., 1968: Economic Growth and Agriculture. Mc Graw – Hill Book Company. New York.
Schultz T.W., 1964: Transforming Traditional Agriculture. Yale University Press, New Haven and London.
Schultz T.W., 1981: Investing in People: the Economics Population of Quality. University of California Press. Berkeley, California.
Skodlarski J., Matera R., 2004: Gospodarka światowa. Geneza i rozwój. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Stark O., 1991: The Migration of labour. Basil Blackwell, Cambridge.
Statistical Yearbook. 2010: FAO, Roma.
The State of Food Insecurity in the World. 2010: FAO, Roma.
Wilkin J., 1986: Współczesna kwestia agrarna. PWN, Warszawa.
World Factbook, 2014: www.cia.gov
