Gospodarowanie ziemią rolniczą w Polsce w latach 2000−2018
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2019.4.185/06Słowa kluczowe:
ziemia rolnicza, obrót ziemią rolniczą, Polska, lata 2000−2018Abstrakt
W artykule przedstawiono zmiany w gospodarowaniu ziemią rolniczą w Polsce w latach 2000−2018, w ujęciu statystycznym (ze szczególnym uwzględnieniem lat 2016−2018), głównie w zakresie rynkowego i pozarynkowego obrotu ziemią prywatną; nabywania nieruchomości rolnych przez cudzoziemców i gospodarowania Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa. Cezura 2016 roku została przyjęta jako rok wprowadzenia ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości rolnej Skarbu Państwa, która − jak założono w tezie badawczej − wpłynęła na ograniczenie intensywności obrotu ziemią. Wyniki analizy pozwalają zweryfikować tę tezę, gdyż w badanych latach spadła liczba transakcji kupna-sprzedaży nieruchomości rolnych; został wyhamowany wzrost cen ziemi rolniczej na rynku prywatnym; spadła intensywność nabywania ziemi przez cudzoziemców; radykalnie spadła intensywność sprzedaży ziemi z Zasobu; wyraźnie zmniejszył się udział transakcji rynkowych na rzecz transakcji pozarynkowych oraz spadły ceny ziemi uzyskiwane przez ANR/KOWR za grunty rolne i nie nastąpił oczekiwany wzrost instytucji dzierżawy.Bibliografia
Bartkowski J. (2018). Polityczna mapa polskiej wsi. W: J. Wilkin, I. Nurzyńska (red.). Polska wieś 2018. Raport o stanie wsi, s. 157-180. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Dzun W. (2012). Zmiany skali wykorzystania zasobów gruntów rolnych w Polsce w procesie zmian systemowych i integracji z Unią Europejską. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1, 18-39.
Dzun W. (2015). Gospodarstwa rolne osób prawnych w procesie transformacji systemowej i integracji z UE. Warszawa: IRWiR PAN.
Dzun W., Musiał W. (2013). Zagospodarowanie ziemi rolniczej w Polsce w okresie przed i poakcesyjnym w ujęciu regionalnym. Wieś i Rolnictwo, 4 (161), 62-78.
Górska J., Michna W. (2010). Ubytek użytków rolnych na cele pozarolnicze w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 4 (149), 57-74.
Huylenbroeck G. van, Durand G. (red.) (2003). Multifunctional Agriculture. A New Paradigm for European Agriculture and Rural Development. Aldershot: Ashgate.
Informator Statystyczny Wymiaru Sprawiedliwości (akty notarialne), https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ (dostęp: 22.08.2019).
Iwanek M., Wilkin J. (1998). Instytucje i instytucjonalizm w ekonomii. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.
Lichorowicz A. (2004). Instrumenty oddziaływania na strukturę gruntową Polski w ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Kwartalnik Prawa Prywatnego, 2, 387-434.
Majchrzak A. (2015). Ziemia rolnicza w krajach Unii Europejskiej w warunkach ewolucji wspólnej polityki rolnej. Warszawa: WN PWN.
Marks-Bielska R. (2010). Rynek ziemi rolniczej w Polsce – uwarunkowania i tendencje rozwoju. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Marks-Bielska R., Bieniek A. (2018). Ekonomiczne i środowiskowe aspekty obrotu ziemią rolniczą w Polsce. Studia Obszarów Wiejskich, 50, 227-242.
Marks-Bielska R., Kisiel R., Bojkowska E. (2017a). Obrót ziemią rolniczą w opiniach rolników z województwa warmińsko-mazurskiego. Polityki Europejskie, Finanse, Marketing, 18 (67), 113-122.
Marks-Bielska R., Kisiel R., Lizińska W. (2017b). Uwarunkowania polityki polskiego rządu odnośnie do rynku ziemi rolniczej w kontekście zakończenia okresu przejściowego nabywania nieruchomości rolnych przez cudzoziemców. Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych, 3, 15-27.
Milczarek-Andrzejewska D., Zawalińska K., Czarnecki A. (2018). Land-use conflicts and the Common Agricultural Policy: Evidence from Poland. Land Use Policy, 73, 423-433.
North D. (1994). Institutions Matter. Working paper. Seria: Economic History, no. 9411004. University Library of Munich, Germany.
North D. (2014). Zrozumieć przemiany gospodarcze (przeł. J. Stawiński). Warszawa: Wolters Kluwer Business.
Nurzyńska I. (2018). Polska jako beneficjent Wspólnej Polityki Rolnej. W: J. Wilkin, I. Nurzyńska (red.). Polska wieś 2018. Raport o stanie wsi (s. 135-156). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Nurzyńska I., Drygas M., Goraj L. (2018). System dopłat bezpośrednich Wspólnej Polityki Rolnej. Rola, znaczenie i ewolucja. Warszawa: Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej.
Poczta W. (2006). Przemiany w rolnictwie. W: J. Wilkin, I. Nurzyńska (red.). Polska wieś 2006. Raport o stanie wsi (s. 37-61). Warszawa: Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa.
Polska wieś po wejściu do Unii Europejskiej (2004). Warszawa: Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa.
Prutis S. (2005). Kształtowanie ustroju rolnego – potrzeba nowej regulacji ustawowej. Studia Iuridica Agraria, 5, 168-184.
Raport z działalności Agencji Nieruchomości Rolnych na Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2015 r. (2016). Warszawa, http://www.kowr.gov.pl/zasob/raporty-roczne-anr (dostęp: 05.08.2019).
Raport z działalności Agencji Nieruchomości Rolnych na Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2016 r. (2017). Warszawa, http://www.kowr.gov.pl/zasob/raporty-roczne-anr (dostęp: 27.08.2019).
Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2007. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2009. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2010. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2014. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2016. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2017. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2018. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2003. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2005. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2008. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2010. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2012. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2014. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2016. Warszawa: GUS.
Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2018. Warszawa: GUS.
Ochrona Środowiska 2018. Warszawa: GUS.
Sadowski A. (2009). Własność a użytkowanie gruntów rolnych. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Sikorska A. (red.) (2017). Rynek ziemi rolniczej. Stan i perspektywy. Warszawa: IERiGŻ.
Sikorska A. (red.) (2018). Rynek ziemi rolniczej. Stan i perspektywy. Warszawa: IERiGŻ.
Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w 2005 r. (2006). Warszawa, https://www.arimr.gov.pl/dla-beneficjenta/biblioteka/sprawozdania-z-dzialalnosci-agencji-restrukturyzacji-i-modernizacji-rolnictwa.html (dostęp: 03.09.2019).
Sprawozdanie z działalności Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa w 1995 r. (1996). Warszawa, http://www.kowr.gov.pl/zasob/raporty-roczne-anr (dostęp: 03.09.2019).
Sprawozdanie z działalności Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w 2017 r. (2018). Warszawa, http://www.kowr.gov.pl/analiza/sprawozdania (dostęp: 22.08.2019).
Sprawozdanie z działalności Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w 2018 r. (2019). Warszawa, http://www.kowr.gov.pl/analiza/sprawozdania (dostęp: 22.08.2019).
Sprawozdanie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z realizacji w 2016 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (2017). Warszawa, https://www.gov.pl/web/mswia/sprawozdania (dostęp: 22.08.2019).
Sprawozdanie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z realizacji w 2017 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (2018). Warszawa, https://www.gov.pl/web/mswia/sprawozdania (dostęp: 22.08.2019).
Sprawozdanie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z realizacji w 2018 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (2019). Warszawa, https://www.gov.pl/web/mswia/sprawozdania (dostęp: 22.08.2019).
Szymańska J. (2012). Gospodarowanie zasobem ziemi w Polsce – aspekty teoretyczne i praktyczne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
Ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz.U. 1920 Nr 31, poz. 178 z późn. zm.) (tekst jedn. Dz.U. 2017, poz. 2278, załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 22 listopada 2017 r.).
Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. 1991, Nr 107, poz. 464 z późn. zm.) (tekst jedn. Dz.U. 2018, poz. 91).
Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 r. (Dz.U. 1995 Nr 16, poz. 78).
Ustawa z dnia 4 lipca 1996 r. o zmianie ustaw o podatku rolnym, o lasach, o podatkach i opłatach lokalnych oraz o ochronie przyrody (Dz.U. 1996 Nr 91, poz. 409).
Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. 2003 Nr 64, poz. 592 z późn. zm.) (tekst jedn. Dz.U. 2019, poz. 1362).
Ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U. 2005 Nr 169, poz. 1418).
Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 Nr 233, poz. 1382).
Ustawa z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. 2016 poz. 585).
Uzasadnienie do projektu ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, http://www.kowr.gov.pl/uploads/598c4494ec393/DLFE-103605.pdf (dostęp: 22.08.2019).
Wilkin J. (2014a). Wielofunkcyjność wsi i rolnictwa a rozwój zrównoważony. Wieś i Rolnictwo, 4 (153), 27-39.
Wilkin J. (2014b). Ziemia rolnicza – dobro wielofunkcyjne. Wieś i Rolnictwo, 1 (162), 113-121.
Wilkin J. (red.) (2018). Ziemia ginącym i podlegającym degradacji zasobem rolnictwa i obszarów wiejskich. Warszawa: FDPA.
Załącznik XII do Traktatu akcesyjnego Polski do UE, https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:6f201cf4-b6c7-4fdb-b9b5-a8c7db057d6b.0019.02/DOC_32&format=PDF (dostęp: 03.09.2019).
Zegar J.S. (2014). Kwestia struktury agrarnej rolnictwa rodzinnego w Polsce. Journal of Agribusiness and Rural Development, 1 (31), 179-186.
Zegar J.S. (2018). Kwestia agrarna w Polsce. Warszawa: IERiGŻ.
Pobrania
Liczba pobrań artykułu
Strony
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Wieś i Rolnictwo
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
