Pięć lat w UE: stare i nowe procesy zmian na polskiej wsi

Maria Halamska

doi:10.53098/wir.2009.2.143/03

Authors

Maria Halamska Autorka jest pracownikiem naukowym Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2009.2.143/03

Keywords:

EU membership, social change, social process, deruralisation, disagrarisation, re-stratification, social moods, ambivalent Europeanisation

Abstract

The article marks an attempt at the assessment of changes that have taken place in the rural areas of Poland over five years of its membership of the European Union. The changes attributable to Poland's presence in the European Union can be included in the series of changes that occurred in the country's rural areas in the late 1970s and the earl: 1980s as well as those brought about by systemic transformation launched in 1989. A loot at the Polish countryside from such perspective permits to see it as a dynamic space and to divide the occurring changes into three categories: the category of changes remaining within the scope of the earlier started processes, the category of changes correcting this processes and the category of changes inaugurating new process. The article consists of two parts In the first part the author describes the influence of EU membership on the long-term transformation processes started in the past: a slow-down in the pace of deruralisation of the countryside and dualisation of agriculture, a faster pace of disagrarisation and re-stratification of the rural community. In the article's second part the author deals with the spheres where new phenomena surface – chiefly, the sphere of social awareness (optimism, ambivalent Europeanisation) and the sphere of regulations that create the basis for a new civic character of the rural community.

References

Bukraba-Rylska I., 2008: Kapitał kulturowy w działaniu, czyli stare i nowe migracje zarobkowe. W: Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej. Dylematy i kierunki przemian. Red. M. Drygas, A. Rosner. IRWiR PAN, Warszawa: 281–298.

CBOS 2008/BS20. Polacy o swojej aktywności społecznej.

CBOS 2008/BS30. Zaufanie społeczne w latach 2002–2008.

CBOS 2008/BS89. Jak żyje się rolnikom?

Diagnoza społeczna, 2003. Red. J. Czapiński, T. Panek. Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Warszawa.

Diagnoza społeczna, 2005. Red. J. Czapiński, T. Panek. Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Warszawa.

Diagnoza społeczna, 2007. Red. J. Czapiński, T. Panek. Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.

Domański H., 2004: Struktura społeczna. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Durandin C., 1997: Européisme et autochtonisme en Europe Centrale et Orientale: de la guerre froide a la querre chaude. „Xenopolia” 5, 1–4: 74–83.

Dzun W., 2008: Duże gospodarstwa rolne przed i po wejściu do UE. W: Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej. Dylematy i kierunki przemian. Red. M. Drygas, A. Rosner. IRWiR PAN, Warszawa: 93–114.

Fedyszak-Radziejowska B., 2008a: Polska wieś w cztery lata po akcesji – wymiar demarginalizacji. W: Polska wieś 2008. Raport o stanie wsi. Red. J. Wilkin, I. Nurzyńska. Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Warszawa: 59–76.

Fedyszak Radziejowska B., 2008b: Psychospołeczny wymiar zmian na polskiej wsi. W: Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej. Dylematy i kierunki przemian. Red. M. Drygas, A. Rosner. IRWiR PAN, Warszawa: 337–356.

Frenkel I., 2004: Struktura społeczno-zawodowa ludności wiejskiej w świetle wyników spisu 2002. IRWiR PAN, Warszawa.

Frenkel I., 2005: Struktura demograficzno-zawodowa ludności wiejskiej w świetle wyników narodowego Spisu Powszechnego 2002. W: Uwarunkowania i kierunki przemian społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich. Red. A. Rosner. IRWiR PAN, Warszawa: 65–107.

Frenkel I., 2008: Przemiany demograficzne i aktywność ekonomiczna ludności wiejskiej w pierwszych latach XXI wieku. W: Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej. Dylematy i kierunki przemian. Red. M. Drygas, A. Rosner. IRWiR PAN, Warszawa: 175–194.

Fuga A., 2007: Les groupes sociaux ruraux transitionnels. W: Nouvelles urbanites, nouvelles ruralites en Europe. Ed. Y. Lugenbuhl. P. I. E. Peter Lang, Bruxelles, Bern, Berlin, Frankfurt, New York, Oxford, Wien: 375–381.

Halamska M., 2005: Segment agrarny w zmieniającej się strukturze społeczeństwa polskiego. „Wieś i Rolnictwo” Suplement do 3 (128): 33–55.

Halamska M., 2007a: Przemiany polskiej wiejskości. W: Rozwój, region, przestrzeń. Red. G. Gorzelak, A. Tucholska. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego – EUROREG UW, Warszawa: 235–263

Halamska M., 2007b: Regionalne zróżnicowanie rozwoju wsi. W: Polska regionalna i lokalna w świetle badań EUROREG-u. Red. G. Gorzelak. Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa: 76–96.

Halamska M., 2008: Kapitał społeczny wsi. Próba rekonstrukcji. „Przegląd Socjologiczny” LVII: 81–105.

Kaleta A., 2005: Wielozawodowość na obszarach wiejskich. W: W obliczu zmiany: wybrane strategie działania mieszkańców polskiej wsi. Red. K. Gorlach, A. Foryś. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków: 49–62.

Koralewicz J., Zagórski K., 2008: O warunkach życia i optymistycznej orientacji Polaków. W: Życie po zmianie. Warunki życia i satysfakcje Polaków. Red. K. Zagórski. CBOS – Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa: 13–44.

Krośniak P., 2007: Odnowa wsi – implementacja koncepcji w Polsce. Praca magisterska. EUROREG UW, Warszawa.

Nouvelles urbanites, nouvelles ruralites en Europe. Ed. Y. Lugenbuhl. P. I. E. Peter Lang, Bruxelles, Bern, Berlin, Frankfurt, New York, Oxford, Wien.

Perepeczko B., 2008: Zagraniczne migracje zarobkowe mieszkańców wsi – między koniecznością a wyborem. W: Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej. Dylematy i kierunki przemian. Red. M. Drygas, A. Rosner. IRWiR PAN, Warszawa: 269–280.

Poczta W., 2008: Rolnictwo. W: Polska wieś 2008. Raport o stanie wsi. Red. J. Wilkin, I. Nurzyńska. Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Warszawa: 27-46.

Rosner A., 2008: Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w Polsce. W: Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej. Dylematy i kierunki przemian. Red. M. Drygas, A. Rosner. IRWiR PAN, Warszawa: 211–228.

Szafraniec K., 2008: Plany emigracyjne (wiejskiej) młodzieży. W: Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej. Dylematy i kierunki przemian. Red. M. Drygas, A. Rosner. IRWiR PAN, Warszawa: 248–268.

Wilkin J., 2006: Sami swoi? Polscy rolnicy w UE. W: Polska wieś 2006. Raport o stanie wsi. Red. J. Wilkin, I. Nurzyńska. Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Warszawa: 9–20.

Wilkin J., 2008: Wprowadzenie. W: Polska wieś 2008. Raport o stanie wsi. Red. J. Wilkin, I. Nurzyńska. Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Warszawa: 89–98.

Zarycki T., 2008: Kulturowo-polityczne uwarunkowania modernizacji Polski Wschodniej i Zachodniej. W: Historyczno-kulturowe uwarunkowania rozwoju. Polska i Ukraina. Red. G. Gorzelak, A. Tucholska. Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa: 59–92.

Zegar J., 2008: Z czego żyje polska wieś? W: Polska wieś 2008. Raport o stanie wsi. Red. J. Wilkin, I. Nurzyńska. Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Warszawa: 11–26.

Żukowski T., 2008: Mapa polityczna wsi 2008. W: Polska wieś 2008. Raport o stanie wsi. Red. J. Wilkin, I. Nurzyńska. Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Warszawa: 77–86.