Współczesne rolnictwo rodzinne: polimorficzna rzeczywistość i mity

Maria Halamska

doi:10.53098/wir.2014.2.163/02

Autor

Maria Halamska Autorka jest pracownikiem naukowym Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2014.2.163/02

Słowa kluczowe:

rolnictwo rodzinne na świecie, funkcje ekonomiczne, społeczne, środowiskowe, gospodarstwa rodzinne w Polsce

Abstrakt

Autorka analizuje aktualny stan rolnictwa rodzinnego na świecie. Wobec wielorakiego zróżnicowania gospodarstw rodzinnych wskazuje na trudności w definicji zjawiska, którego istota tkwi w powiązaniu - głównie przez pracę - rodziny z gospodarstwem rolnym. Opierając się na literaturze i statystykach FAO, kreśli współczesny, zróżnicowany obraz gospodarstw rodzinnych w dzisiejszym świecie oraz ich funkcje ekonomiczne, środowiskowe i społeczne. Na tym ogólnym tle krótko charakteryzuje gospodarstwa rodzinne w Polsce, wskazując na braki analizy, przede wszystkim ich funkcji ukrytych oraz dysfunkcji.

Bibliografia

Barthez A. 1982: Famille, travail et agriculture. Economica, Paris.

Błąd M. 2010: Rolnictwo jako przechowalnia nadwyżek siły roboczej w okresie transformacji systemowej. [w:] Wielofunkcyjność rolnictwa. Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne, J. Wilkin (red.). IRWiR PAN, Warszawa. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2009.4.145/09

CIRAD 2013: Les agriculture familiale du monde, Montpellier www.agriculture.gouv.fr/IMG/pdf/20130711_rapport_final_MAAF_AFD_AF_CIRADBIS_31_Mai_complet_cle0197b5.pdf (data pobrania: 2.01.2014 r.).

Domański H. 2005: Homogamia małżeńska i dziedziczenie pozycji w rodzinach rolników. [w:] W obliczu zmiany: wybrane strategie działania mieszkańców polskiej wsi, K. Gorlach, G. Foryś (red.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Errington A., Garson R. 1993: The Family Farm Business. CAB International, Wallingford.

FAO 2007: Un systeme intégre d’enquetes agricoles. Vol.1. Programme mondial du recensement de l’agriculture 2010. FAO, Rome.

FAO 2011: Le rôle des femmes dans l’agriculture. Comber le fossé entre les hommes et les femmes pour soutenir le développement. ONU pour l’Alimentation et l’Agriculture, Rome.

Figuié M., Hubert B. 2012: Pour qui, porquoi une ressorce est-elle jugée dégradée? Pâturages et agriculture au Brésil. Natures, Sciences Sociétés nr 20, s. 297–309. DOI: https://doi.org/10.1051/nss/2012028

Florczak Z. 1995: Mowa szpetna i mowa gorąca. Rzeczpospolita, 5–6 sierpnia „+Plus–Minus” (dodatek tygodniowy).

Frenkel I. 2013: Zatrudnienie i struktura dochodów w gospodarstwach rolnych w latach 2005–2010. IRWiR PAN, Warszawa.

Goldthorpe C. 1989: A Definition and Typology of Plantation Agriculture. Singapore Journal of Tropical Geography nr 1, s. 26–43. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9493.1987.tb00183.x

Gorlach K. 1995: Chłopi, rolnicy, przedsiębiorcy; „kłopotliwa klasa” w Polsce postkomunistycznej. Uniwersytet Jagielloński. Kraków.

Gorlach K. 2001: Świat na progu domu. Uniwersytet Jagielloński, Kraków.

GUS 2012: Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2012. GUS, Warszawa.

GUS 2012a: Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011. Podstawowe informacje o sytuacji demograficzno-społecznej ludności Polski oraz zasobach mieszkaniowych. Warszawa.

GUS 2012b: Charakterystyka gospodarstw rolnych. Powszechny Spis Rolny 2010. Warszawa.

Hervieu B., Purseigle F. 2009: Pour une sociologie des mondes agricoles dans la globalisation. Etudes Rurales nr 1, s. 177–200. DOI: https://doi.org/10.4000/etudesrurales.8999

Hervieu B., Purseigle F. 2011: Des agricultures avec des agriculteurs, une necéssité pour l’Europe. Project nr 2, s. 60–69. DOI: https://doi.org/10.3917/pro.321.0060

Halamska M. 1996: Polskie gospodarstwa rolne z perspektywy porównawczej. [w:] Wieś i rolnictwo w badaniach społeczno-ekonomicznych, M. Kozakiewicz (red.). IRWiR PAN, Warszawa, s. 193–214.

Halamska M. 2013: Wiejska Polska na początku XXI wieku. Rozważania o gospodarce i społeczeństwie. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Halamska M. 2014: Wiejska Polska po 10 latach: dynamika zmian i zmiany dystansów. Referat na konferencji „Rolnictwo, gospodarka żywnościowa, obszary wiejskie – 10 lat w Unii Europejskiej”. SGGW, Warszawa, 11 kwietnia 2014 r.

Halamska M., Lamarche H., Maurel M.-C. 2003: Rolnictwo rodzinne w transformacji postkomunistycznej. Anatomia zmiany. IRWiR PAN, Warszawa.

Lamarche H. (red.) 1987: Les capacités d’adaptation de l’exploitation familiale agricole. Comparaison international. Centre National de Recherches Scientifiques – Université de Paris X – Nanterre, Paris.

Lamarche H. 1992: Wstęp ogólny. [w:] Rolnictwo rodzinne. Międzynarodowe studium porównawcze. Część I. Rzeczywistość polimorficzna. IRWiR PAN, Warszawa.

Lamarche H. 2002: Logiki produkcyjne. [w:] Rolnictwo rodzinne. Część II. Od mitu do rzeczywistości, H. Lamarche (red.). IRWiR PAN, Warszawa.

Mazoyer M., Roudart M.L. 1997: L’histoire des agriculteures du monde: du néolithique a` la crise contemporaine. Seuil, Paris.

Mendras H. 1976: Sociétés paysannes. Armad Colin, Paris.

Perepeczko B. 2012: Drobne gospodarstwa rolne na wiejskich obszarach Natura 2000. Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych nr 2, s. 115–128.

Ploeg van der J.D. 2008: The new peasantries: struggle for autonomy and sustainability in an ear Empire and Globalisation. Sterling V, London.

Sourisseau J.-M. 2013: Policies toward Family Farming: Major Insight of at Recent Review. www.familyfarming (data pobrania 2.01.2014 r.)

Sourriseau J.-M., Bosc P., Fréquin-Gresh S., Bélieres J.-F., Bonnal P., Le Coq J.-F., Anseeuw W., Dury S. 2012: Les mode`les de production agricole en question. Comprendre leur diversité et leur fonctionnement. Autrepart nr 62, s. 160–181. DOI: https://doi.org/10.3917/autr.062.0159

Śpiewak R. 2012: Mieszkańcy wsi wobec nowego modelu rozwoju wiejskiego na przykładzie wybranego regionu. Praca doktorska pod kierunkiem M. Halamskiej, Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny.

Strange M. 2008: Family Farming. A New Economic Vision. University of Nebrasca Press, Lincoln (pierwsze wydanie 1988 rok).

Tomczak F. 2006: Gospodarka rodzinna w rolnictwie. IRWiR PAN, Warszawa.

Wrzaszcz W. 2013: Zrównoważenie indywidualnych gospodarstw rolnych w Polsce objętych FADN. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej nr 1, s. 73–90. DOI: https://doi.org/10.59139/ws.2013.06.3