Gospodarstwa pomocnicze a wykorzystanie ziemi rolniczej

Abstrakt

Celem artykułu jest weryfikacja hipotezy, że pozarolnicze zajęcia posiadaczy gospodarstw rolnych ograniczają znacząco poziom wykorzystania ziemi przydatnej do prowadzenia produkcji rolniczej. Hipotezę poddano weryfikacji na podstawie materiałów od noszących się do sytuacji rolnictwa w 2013 r. w Polsce i w 12 innych krajach Unii Europejskiej, różniących się wartością PKB przeliczoną na mieszkańca. Analizowano gospodarstwa zwane pomocniczymi, których posiadacze ponad połowę swojego czasu przeznaczali na dodatkową pracę zarobkową. Stwierdzono, że wartość tzw. produkcji standardowej przeliczona na 1 ha użytków rolnych była w Polsce w gospodarstwach pomocniczych mniejsza średnio o 34% niż w gospodarstwach pozostałych, a w podgrupach różniących się powierzchnią posiadanych użytków rolnych różnica ta mieściła się w granicach od 25,3 do 40,1%. W większości innych analizowanych krajów unijnych średnie różnice krajowe mieściły się natomiast w granicach od 22,3 do 49,7%. Od tej sytuacji odbiegały wyniki w gospodarstwach pomocniczych w krajach z PKB przeliczonym na mieszkańca w kwocie mniejszej od 9,5 tys. USD (Bułgaria i Rumunia). Średnia wartość produkcji standardowej w gospodarstwach pomocniczych była tam większa o 45% niż w pozostałych. Wskazano, że przyczyną tego zjawiska mogła być większa w tych pierwszych obsada liczby zwierząt wyrażona w jednostkach przeliczeniowych przypadająca na jednostkę powierzchni użytkowanej rolniczo. Hipoteza przyjęta w artykule sprawdziła się zatem w gospodarstwach rolnych, których posiadacze ponad połowę swego łącznego czasu przeznaczają na dodatkową pracę zarobkową, a to z kolei ogranicza lub wymusza likwidację produkcji zwierzęcej.