Myślenie o wsi i regionie w kategorii wspólnoty: anachronizm czy aktualna perspektywa?

Maria Wieruszewska

doi:10.53098/wir.2014.1.162/08

Authors

Maria Wieruszewska Autorka jest pracownikiem naukowym Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2014.1.162/08

Keywords:

rural areas, region, community, social bonding, place, area, Third Sector

Abstract

The Author in this article clashes to ideas which compete in contemporary discussions. From one side there are the followers of the deconstruction of certain forms of social life who consider them anachronic in contemporary public discussions. The answer is argumentation presented passionately proving a particular renaissance of the idea of communalism and its consequences for the assessment of programmes of the Third Sector. In the spirit of polemics the Author presents, wrong assumptions, in her opinion which result in the marginalization of the specificity of rural societies, particularly in the sphere of social bonding.

References

Baldwin P., 1990: The Politics of Social Solidarity. Class Bases of the European Welfare State 1875–1975. Cambridge University Press, Cambridge. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511586378

Bellah R.N. et al., 2007: Skłonności serca. Indywidualizm i zaangażowanie po amerykańsku. Przełożyli: D. Stasiak, P. Skurowski i T. Żyro. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.

Bieńko M., 2006: Nieznośna lekkość więzi w sferze kontaktów międzyludzkich. Societas Communitas 1(1), ISNS UW, Warszawa.

Bukowski A., 2011: Region tradycyjny w unitarnym państwie w dobie globalizacji. Przypadek województwa małopolskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Bukraba-Rylska I., Burszta W. (red.), 2011: Raport. Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie. Narodowe Centrum Kultury, Warszawa. Castells M., 2008: Siła tożsamości. PWN, Warszawa.

Cohen A.P., 2003: Wspólnoty znaczeń. [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, M. Kempny, E. Nowicka (red.). PWN, Warszawa.

Duchowski M., Sekuła E.A., 2011: Krokodyl na żywo... kilka uwag o przestrzeni publicznej polskiej prowincji. [w:] Raport. Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie, I. Bukraba-Rylska, W. Burszta (red.). Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.

Engelking A., 2012: Kołchoźnicy. Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej przełomu XX i XXI wieku. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.

Gawkowska A., 2004: Biorąc wspólnotę poważnie. Komunitarystyczne krytyki liberalizmu. Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Grzelak Z., 1994: Społeczności wiejskie w środkowym regionie kraju. IRWiR PAN, Warszawa.

Jacyno M., 2007: Kultura indywidualizmu. PWN, Warszawa.

Kaszuba E., 2013: Autorytet w rodzinie mieszkającej na wsi. Relacja rodzice–dzieci. Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Kiciński K., 2006: Moralność a więź społeczna. Societas Communitas 1(1), ISNS UW, Warszawa.

Knapik W., 2013: Typy więzi społecznych a wzory współdziałania mieszkańców wsi w sytuacji ryzyka, zagrożenia i katastrofy powodzi. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie nr 506. Rozprawy zeszyt 383, Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Kraków.

Koryś P., 2013: (wypowiedź w dyskusji redakcyjnej) Autostrady i bezdroża polskiej modernizacji. Więź nr 1.

Korporowicz L., 2010: Podmioty przestrzeni międzykulturowej. [w:] Jedność i różnorodność. Kultura vs. Kultury, E. Rekłajtis, R. Wiśniewski, J. Zdanowski (red. nauk.). Oficyna Wydawnicza ASPRA – JR, Warszawa.

Krasnodębski Z., 2013: Zdrada „Solidarności”. W Sieci nr 36 (40).

Kurczewska J. i inni, 1993: Blokady społeczeństwa obywatelskiego. słabe społeczeństwo obywatelskie i słabe państwo. [w:] Społeczeństwo w transformacji, A. Rychard i M. Fedorowicz (red.). IFIS PAN, Warszawa.

Kurczewska J. i inni, 1998: Społeczności lokalne jako wspólnoty tradycji – w poszukiwaniu korzeni demokracji. Studia Socjologiczne, 2 (149), IFiS PAN, Komitet Socjologii.

Łuczewski M., 2012: Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.

Modnicka N., 2013: Małe światy polskiego ewangelikalizmu. Studium z antropologii interpretatywnej. Wydawnictwo Biblioteka, Łódź.

Ossowski S., 1962: O osobliwościach nauk społecznych. PWN, Warszawa.

Potok A., 2013: Program Odnowy Wsi i Program LEADER jako czynniki aktywizacji obszarów wiejskich w Polsce. Trzeci Sektor nr 29. Fundacja Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.

Rymsza M., 2006: Polityka społeczna a więzi społeczne. Przypadek III Rzeczypospolitej. Societas Communitas 1(1), ISNS UW, Warszawa.

Rymsza M., 2013: Społeczny i obywatelski potencjał polskiej wsi. Trzeci Sektor nr 29. Fundacja Instytut Spraw Publicznych.

Schütz A., 2008: O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej. Tłumaczyła B. Jabłońska. Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.

Skorowski H., 2006: Europa regionu. Regionalizm jako kategoria aksjologiczna. Krośnieńska Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o., Krosno.

Stalder F., 2012: Manuel Castells. Teoria społeczeństwa sieci. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Staniłko J.F., 2007: Koniec polityki inteligenckiej. [w:] Rozwój przez wspólnotę i konkurencyjność (tezy – streszczenia wystąpień – artykuły towarzyszące). Wydanie z okazji II Kongresu Obywatelskiego. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk.

Stanisławczyk B., 2013: Atak na gniazdo cnót. W Sieci nr 35 (39), 2–8 września.

Styk J., 1993: Chłopski świat wartości. Wydawnictwo Duszpasterstwo Rolników, Włocławek.

Szlendak T., 2011: Nic? Aktywność kulturalna i czas wolny na wsi i w małych miastach. [w:] Raport. Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie, I. Bukraba-Rylska i W. Burszta (red.). Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.

Szmatka J., 1989: Małe struktury społeczne. PWN, Warszawa.

Szomburg J., 2007: Rozwój przez wspólnotę i konkurencyjność. Sesja otwierająca II Kongres Obywatelski. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk.

Tomaszewski K., 2002: Regiony jako europejskie grupy interesu. Przegląd Europejski nr 2.

Tyszka A., 2007: „Societas Civitas” Regionalizm jako zbiornica wartości narodu. [w:] A to Polska właśnie. VIII Kongres Regionalnych Towarzystw Kultury. Referaty, wypowiedzi, głosy w dyskusji, dokumenty programowe i metodyczne. IV Ogólnopolski Zjazd Nauczycieli Regionalistów. Wydawnictwo Silesia, Warszawa – Wrocław.

Wieruszewska M., 1991: Wieś. W poszukiwaniu całości społeczno-kulturowej. PWN, Warszawa.

Wieruszewska M., 1997: Wieś polska. Konteksty, kontrasty, strategie. IRWiR PAN, Warszawa.

Wieruszewska M., 2002: Samoorganizacja w społecznościach wiejskich – przejawy – struktury – zróżnicowania. IRWiR PAN, Warszawa.

Wieruszewska M., 2008: Tożsamość kulturowa wsi. Kwestie i zobowiązania. Przegląd Humanistyczny nr 6.

Wieruszewska M., 2011: Zarządzanie programem LEADER z perspektywy kapitału społecznego. Założenia, działania, efekty – próba ewaluacji jakościowej. [w:] Między interwencją a interakcją. Lokalne grupy działania w społecznościach wiejskich, I. Bukraba-Rylska (red. nauk.). Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Wieruszewska M., 2013: Wybrane koncepcje rozwoju w ujęciu antropologa kultury. Wieś i Rolnictwo nr 4 (161).

Zimmerbauer K., Paasi A., 2013: When old and new regionalism collide: De-institutionalization of regions and resistance identity in municipality amalgamations. Journal of Rural Studies vol. 30 (2013), s. 31–40. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2012.11.004

Żelazny W., 1998: Zrozumieć przyszłość regionu. Europa 2/98.