Wybrane koncepcje rozwoju w ujęciu antropologa kultury
Słowa kluczowe:
antropologia, ekonomia, socjologia, globalizacja, kultura, komunitaryzm, liberalizm, rozwój, zrównoważenie, wieśAbstrakt
W artykule przedstawiono argumenty za koniecznością uwzględnienia w koncepcjach rozwoju perspektywy antropologii kulturowej. Nawiązano do dwóch tekstów, które ukazały się w poprzednim numerze kwartalnika „Wieś i Rolnictwo” (3/2013). Wprowadzono trzy płaszczyzny analizy związane po pierwsze z konceptualizacją rozwoju i postępu w socjologii na tle ewolucji myśli społecznej, po drugie z pojęciem rozwoju zrównoważonego (sustainable development) w wymiarach koncepcji i ideologii i po trzecie z rosnącym znaczeniem kultury w procesie rozwoju, ze szczególnym zwróceniem uwagi na relacje kultura – gospodarka. Artykuł zamyka refleksja dotycząca sposobów konceptualizowania zrównoważonego rozwoju postrzeganego jako kulturowa odpowiedź na tendencje wywołane procesami globalizacji.Bibliografia
Bauman Z., 1998: Ideologia. W: Encyklopedia socjologii. T. 1. Oficyna Naukowa, Warszawa: 297-301.
Bell D., 1994: Kulturowe sprzeczności kapitalizmu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bucholc M., 2010: Corporate social responsibility w Unii Europejskiej – prawne zaklinanie Gospodarki? W: Kultura i gospodarka. Red. J. Kochanowicz, M. Marody. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa: 129-173.
Buchowski M., 1996: Klasa i kultura w okresie transformacji: Antropologiczne studium przypadku społeczności lokalnej. Centre Marc Bloch, Berlin.
Buchowski M., Burszta W.J., 1992: O założeniach interpretacji antropologicznej. PWN, Warszawa.
Bukraba-Rylska I., 2011: Dziedzictwo kulturowe jako czynnik rozwoju obszarów wiejskich. W: Rozwój obszarów wiejskich w Polsce. Diagnozy, strategie, koncepcje polityki. Red. I. Nurzyńska, M. Drygas. IRWiR PAN, Warszawa: 219-238.
Carley M., Spapens P., 2000: Dzielenie się światem. Zrównoważony sposób życia i globalnie sprawiedliwy dostęp do zasobów naturalnych w XXI wieku. Tłum. J. Bałdyga. Instytut na rzecz Ekorozwoju. Białystok – Warszawa.
Collins R.,2004: Interaction ritual chains. Princeton University Press, Princeton, NJ.
Flis M., Romaniszyn K., 2000: A Search for unity in diversity cultural globalization in anthropological perspective. Konferencja EASA “Crossing Categorial Boundaries: Religion as Politics? Politics as Religion”, 26-29 VII.
Giddens A., 2000: Runway world. How globalization is reshaping our lives. Routledge, New York.
Giza-Poleszczuk A., 2010: Gospodarka i uczucia moralne. W: Kultura i gospodarka. Red. J. Kochanowicz, M. Marody. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa: 7-20.
Gorlach K., Klekotko M., Nowak P., 2013: Rozwój społeczny – rozwój zrównoważony – postęp: przyczynek do przemian obszarów wiejskich. „Wieś i Rolnictwo” 3 (160): 7-27.
Harrison L.E., Huntington S.P. (red.), 2003: Kultura ma znaczenie. Tłum. S. Dymczyk. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
Hayek F., 1998: Indywidualizm i porządek ekonomiczny. Wydawnictwo Znak, Kraków.
Himmelfarb G., 1996: The Illusion of Cosmopolitanism. In: For Love of Country. Debating the Limits of Patriotism. Ed. J. Cohen. Boston.
Janikowski R., 2009: Kultura osią zrównoważonego rozwoju. W: Kultura a zrównoważony rozwój, ład przestrzenny, dziedzictwo. Red. R. Janikowski, K. Krzysztofek. Polski Komitet do spraw UNESCO, Warszawa: 17-39.
Kapciak A., 1993: Wokół antropologii współczesności. W: Kulturowy wymiar przemian społecznych. Red. A. Jawłowska, M. Kempny, E. Tarkowska. IFiS PAN, Warszawa.
Kerckhove D., 2001: Powłoka kultury. Mikom, Warszawa.
Krzyworzeka A., 2013: Antropologia ekonomiczna w badaniach rolników i społeczności Wiejskich. „Wieś i Rolnictwo” 3 (160): 53-73.
Kuniewski J., 2003: Stowarzyszenie kontra wspólnota! O fatalnych skutkach naruszenia symbiozy. W: Wymiary globalizacji kulturowej. Wyzwania badawcze. Red. M. Kempny, G. Woroniecka. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Ekonomii Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Olsztyn: 67–88.
Mach Z., 1998: Antropologia. W: Encyklopedia socjologii. Oficyna Naukowa, Warszawa: 35-42.
Michalski K. (red.), 1990: Rozmowy w Castel Gandolfo. O kryzysie. Res Publica, Warszawa.
Parszutowicz P., 2013: Fenomenologia form symbolicznych. Podstawowe pojęcia i inspiracje „późnej” filozofii Ernsta Cassirera. IFiS PAN, Warszawa.
Postman N., 1995: Triumf techniki nad kulturą. PIW, Warszawa.
Sandel M.J., 2004: Republika proceduralna i nieuwarunkowana jaźń. W: Komunitarianie. Wybór tekstów. Tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka. Red. P. Śpiewak. Fundacja ALETHEIA, Warszawa: 71-90.
Sandel M.J., 2012: Czego nie można kupić za pieniądze. Moralne granice rynku. Tłum. A. Chromik, T. Sikora. KURHAUS, Warszawa.
Staniszkis J., 2003: Zwierzę niepolityczne. Zbiór artykułów naukowych, publicystycznych oraz felietonów z lat 1970–2001. Red. J. Bartmiński, P. Churo. Wydawnictwo Antyk, Marcin Dybowski, Warszawa.
Stasiuk K., 2003: Krytyka kultury jako krytyka komunikacji. Pomiędzy działaniem komunikacyjnym, dyskursem a kultura masową. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Szacki J., 1983: Historia myśli socjologicznej. T. 1 i 2. PWN, Warszawa.
Szacki J., 2004: O tożsamości (zwłaszcza narodowej). „Kultura i Społeczeństwo” XLVIII, 3:9–40.
Szczepański J., 1966: Elementarne pojęcia socjologii. PWN, Warszawa.
Turner J.H., Stets J.E., 2009: Socjologia emocji. Tłum. M. Bucholc. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Tyszka A., 1999: Kultura jest kultem wartości. Aksjologia społeczna – studia i szkice. Wydawnictwo Antyk, Marcin Dybowski, Warszawa.
Weber M., 2002: Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Wieruszewska M., 2005: Globalizacja jako tło refleksji o kulturze wsi. W: Zagrożenie tożsamości? Problematyka globalizacji w zainteresowaniach polskiej antropologii. Seria „Archiwum Etnograficzne PTL” 43. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Łódzki, Wrocław – Łódź: 84–93.
Wieruszewska M., 2008: Tożsamość kulturowa wsi. Kwestie i zobowiązania. „Przegląd Humanistyczny” 6 (411): 31–45.
Wieruszewska M., 2012: Kultura – gospodarka. Przestrzeń dla humanistów. „Etnografia Polska” LVI, 1–2: 143–155.
Wnuk-Lipiński E., 2004a: Świat międzyepoki. Globalizacja – demokracja – państwo narodowe. Znak – ISP PAN, Kraków – Warszawa.
Wnuk Lipiński E., 2004b: Oblicza globalizacji – konceptualizacja pojęcia. W: Globalizacja i co dalej. Red. S. Amsterdamski. IFiS PAN, Warszawa: 15–30.
Zabłocki G., 2002: Rozwój zrównoważony – idee, efekty, kontrowersje (perspektywa socjologiczna). Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
Zybała A., 2004: Globalna korekta. Szanse dla Polski w zglobalizowanym świecie, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
Zybertowicz A., 2013: Teorie są po to, by je sprawdzać. „w Sieci” 39 (43): 114.
