Zastosowanie modelu optymalizacyjnego do alokacji środków strukturalnych

Ewa Kiryluk-Dryjska

doi:10.53098/wir.2008.4.141/06

Autor

Ewa Kiryluk-Dryjska Autorka jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2008.4.141/06

Słowa kluczowe:

alokacja środków strukturalnych, model optymalizacyjny, zróżnicowanie regionalne

Abstrakt

Celem badań było wykazanie możliwości zastosowania modelu optymalizacyjnego do alokacji środków strukturalnych UE przeznaczonych na rozwój rolnictwa w Polsce. W pracy skonstruowano model programowania liniowego, umożliwiający symulację optymalnego rozdysponowania budżetu Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2004–2006 pomiędzy cztery wytypowane regiony rolnicze kraju o rożnym potencjale ekonomicznym. Następnie wykorzystano właściwości skonstruowanego modelu do analizy skutków alokacji środków finansowych PROW przy założeniu narastającej „nierówności” w finansowaniu analizowanych regionów. Jako współczynniki funkcji celu w modelu wykorzystano średnie oceny działań programu, uzyskane w wyniku badań ankietowych przeprowadzonych wśród 800 rolników z wytypowanych regionów kraju.

Bibliografia

Bankes S.C., 1992: Exploratory modeling and the use of simulation for Policy analysis. Paper RAND library collection N-3093-A. RAND Institute, Santa Monica.

Baum S., Weingarten P., 2005: Interregionale Disparitäten und Entwicklung ländlicher Räume als regionalpoitische Herausforderung für die neuen EU- Mitgliedsstaaten. „Agrarwirtschaft” 54 (4).

Berezyński M., Ławcewicz K., 2002: Polityka rozwoju: nieodwracalność, entropia, kryzys, łańcuchy Markowa. W: Badania operacyjne i systemowe wobec wyzwań XXI wieku. Modelowanie i optymalizacja. Red. J. Kacprzyk, J. Węglarz. Akademicka Oficyna Wydawnicza ELIT, Warszawa.

Caminal R., 2004: Personal redistribution and the regional allocation of public investment. ‘‘Regional Science and Urban Economics” 34. DOI: https://doi.org/10.1016/S0166-0462(03)00024-3

Chiang A.C., 1984: Fundamental Methods of Mathematical Economics 3. Auflage, Mac GrawHill, Singapore.

Czudec A., 2001: Niektóre wskaźniki zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 373, Kraków.

De Janvry A., Sadoulet E., 2003: Achieving success in rural development: toward implementation of integral approach. „Agricultural Economics” 9.

Dobosz M., 2001: Wspomagana komputerowo statystyczna analiza wyników badań. EXIT, Warszawa.

Duczkowska-Piasecka M., 1995: Rola praktyki regionalnej w przekształceniach strukturalnych na przykładzie doświadczeń krajów Unii Europejskiej. W: Polityka Regionalna w Rozwoju Obszarów Wiejskich. Red. K. Duczkowska-Małysz, M. Kłodziński. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Fuest C., Huber B., 2005: Can regional policy in a federation improve economic efficiency? ‘‘Journal of Public Economics” 3. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jpubeco.2005.01.004

Geurts J.L.A., Joldersma C., 2001: Methodology for participatory policy analysis. ‘‘European Journal of Operational Research” 128 (2). DOI: https://doi.org/10.1016/S0377-2217(00)00073-4

Gorzelak G., 1998: Regional and local potential for transformation in Poland. ‘‘Regional and Local Studiem” 14.

Gorzelak G., 2000: Trwałość i zmiana: historia, transformacja i przyszłość polskich regionów. „Ekonomista” 6.

Heller J., 2000: Metody regionalnego i lokalnego kształtowania obszarów wiejskich stosowane w Polsce. „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej” 1 (276).

Kacprzyk J., Węglarz J., 2002: Badania operacyjne i systemowe wobec wyzwań XXI wieku. Modelowanie i optymalizacja. Akademicka Oficyna Wydawnicza ELIT, Warszawa.

Kirschke D., Daenicke E., Häger A., Kästner K., Jechlitschka K., Wegener S., 2004: Entscheidungsunterstützung bei der Verbesserung von Agrarumweltprogrammen: Ein interaktiver, PCgestützter Programmierungsansatz für Sachsen-Anhalt. „Berichte über Landwirtschaft” 82 (4).

Kiryluk-Dryjska E., 2007: Macroregional differentiation of farmers’interest in Polish Rural Development Program measures. „Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu” CCCLXXXV, „Ekon” 6: 67–75.

Kiryluk-Dryjska E., Poczta W., 2007: Ocena alokacji środków strukturalnych UE przeznaczonych na rozwój rolnictwa w Polsce przy wykorzystaniu metod optymalizacyjnych. W: Polska w gospodarce światowej szanse i zagrożenia rozwoju. VII Kongres Ekonomistów Polskich, Warszawa.

Kołodziejski J., 1995: Założenia koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. POLSKA 2000 PLUS. W: Polityka regionalna w rozwoju obszarów wiejskich. Red. K. Duczkowska-Małysz, M. Kłodziński, Cz. Siekierski. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Kozak M., Pyszkowski A., 2000: Uwarunkowania rozwoju regionalnego Polski i podstawowe dylematy polskiej polityki regionalnej. W: Polityka regionalna i jej rola w podnoszeniu konkurencyjności regionów. Red. M. Klamut, L. Cybulski, Wydawnictwa Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław.

Larichev O.I., Moshkovich H.M., 1997: Verbal Decision Analysis for Unstructured Problems. Kluver Academic Publishers, Boston. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4757-2638-1

Marek T., 1989: Analiza skupień w badaniach empirycznych. Metody SAHN. PWN, Warszawa.

Maxwell S., 2005: Six characters (and a few more) in search o fan author: how to rescue rural development before it’s too late. ‘‘Agricultural Economics” 9. DOI: https://doi.org/10.1111/j.0169-5150.2004.00014.x

Michna W., 2001: Polityka rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich oraz jej regionalizacja. Stud. Monogr. IERiGŻ, Warszawa.

Munda G., 2004: Social multi-criteria evaluation. Methodological foundations and operational consequences. ‘‘European Journal of Operational Research” 158 (3). DOI: https://doi.org/10.1016/S0377-2217(03)00369-2

Plan wyboru gospodarstw do polskiego FADN, 2004: IERiGŻ, Warszawa.

Poczta W., Kiryluk E., 2005a: Preferencje rolników a podział środków Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Próba optymalizacji. „Wieś i Rolnictwo” 3 (128).

Poczta W., Kiryluk E., 2005b: Próba optymalizacji rozdysponowania środków finansowych na rozwój obszarów wiejskich w Polsce z uwzględnieniem preferencji rolników województwa wielkopolskiego. W: Agrobiznes 2005. Zmiany w agrobiznesie po przystąpieniu Polski do UE. Red. S. Urban. Prace Naukowe AE im. O. Langego we Wrocławiu, Wrocław.

Poczta W., Mrówczyńska-Kamińska A., 2004: Agrobiznes w Polsce jako subsystem gospodarki narodowej. Wydaw. AR w Poznaniu, Poznań.

PROW, 2004–2006: Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich [PROW] na lata 2004–2006. MRiRW, Warszawa.

PROW, 2007–2013: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013. Projekt W-07/XII/2006. MRiRW, Warszawa.

Regionalizacja systemu płatności jednolitej w Polsce, 2005. FAPA, Warszawa.

Rowiński J., 2007: Jak wykorzystujemy fundusze unijne? „Nowe życie Gospodarcze” 23.

Rowiński J., Wigier M., 2005: Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich ze środków UE w latach 2000–2013 – teraźniejszość i oczekiwania. „Wspólnoty Europejskie” 7/8 (164/165).

Runowski H., Siekierski Cz., 1995: Regionalne uwarunkowania rozwoju rolnictwa. W: Polityka regionalna w rozwoju obszarów wiejskich. Red. K. Duczkowska-Małysz, M. Kłodziński, Cz. Siekierski. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Saaty T.L., 1980: The Analitic Hierarchy Process Planning. Priority Setting. Resource Allocation. Mac Graw-Hill, New York International Book Company.

Smith L.D., 2001: Reform and decentralization of agricultural services. A policy framework. FAO Agricultural Policy and Economic Development Series, Rzym.

Stachurski A., Wierzbicki A.P., 1999: Podstawy optymalizacji. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.

Stola W., 2004: Regionalne zróżnicowanie struktury funkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce. W: Polska przestrzeń wiejska: procesy i perspektywy. Red. J. Bański. Studia Obszarów Wiejskich VI, Wydaw. PTG, Warszawa.

Swianiewicz P., Ziemianowicz W., Mackiewicz M., 2000: Sprawność instytucjonalna administracji samorządowej w Polsce – zróżnicowanie regionalne. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa.

Śleszyński J., 1997: Wskaźniki trwałego rozwoju. „Ekonomia i Środowisko” 2. Trzaskalik T., 2000: Modelowanie optymalizacyjne. ABSOLWENT, Łódź.

Vennix J.A.M., 1990: Mental models and computer models: design and evaluation of a computer based learning environment for policy making. Dissertation. Universität Nijmegen, Beuningen.

Walker W.E., Jonathan C., Adnan R., 2001: Adaptive policies, policy analysis, and policy-making. ‘‘European Journal of Operational Research” 128 (2). DOI: https://doi.org/10.1016/S0377-2217(00)00071-0

Ward J.H., 1963: Hierarchical grouping to optimize an objective function. ‘‘Journal of the American Statistical Association” 53, 236. DOI: https://doi.org/10.2307/2282967

Wiatrak A.P., 2000: Strategie rozwoju regionalnego i lokalnego obszarów wiejskich. W: Regionalne przemiany strukturalne rolnictwa i obszarów wiejskich w aspekcie integracji Polski z Unią Europejską. Red. E. Otoliński, W. Musiał. „Zeszyty Naukowe AR w Krakowie” 377, 78.

Wilkin J., 2005: Uwagi o „Strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich na lata 2007–2013 (z elementami prognozy do 2020 roku)” przygotowanej przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. „Wieś i Rolnictwo” 1 (126).

Wilkin J., 2006: Sami swoi? Polscy rolnicy w Unii Europejskiej. W: Polska wieś 2006, Raport o stanie wsi. FDPA, Warszawa.

Winiarski B., 2000: Zróżnicowania poziomu konkurencyjności regionów a kierunki i cele polityki regionalnej oraz jej uwarunkowania makroekonomiczne w Polsce. W: Polityka regionalna i jej rola w podnoszeniu konkurencyjności regionów. Red. M. Klamut, L. Cybulski. Wydaw. Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław.

Wojewodzic T., 2003: Próba konstrukcji miary zrównoważenia rozwoju na poziomie jednostki samorządu terytorialnego. „Acta Agraria et Silvestria, Agraria, Sekcja Ekonomiczna” XL.

Woś A., Zegar J., 2002: Rolnictwo społecznie zrównoważone. IERiGŻ, Warszawa.

Zgliński W., 2001: Wizje, koncepcje, strategie rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa w Polsce. W: Wieś i rolnictwo u progu Unii Europejskiej. Studia obszarów wiejskich. Red. J. Bański. PTG, PAN, Warszawa.