Macierz oceny wpływu działań interwencyjnych na sektory w produkcji rolnej
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2023.4.201/03Słowa kluczowe:
ujęcie macierzowe, kwantyfikacja wpływu polityki, sektor rolny, działania interwencyjneAbstrakt
Celem artykułu było pokazanie możliwości wykorzystania rachunku macierzowego do określenia powiązań oraz wpływu bezpośredniego i pośredniego wybranych działań interwencji sektorowych na rolnictwo. Rozumowanie podzielono na cztery etapy. Punktem wyjścia, pierwszym etapem badania, było mapowanie powiązań między działaniami interwencyjnymi a sektorami produkcji rolnej. W artykule przeanalizowano dziewięć różnych instrumentów interwencji oraz cztery sektory produktów rolnych. Na drugim etapie badania oszacowano udział każdego działania interwencyjnego w produkcji danego sektora. Pozwoliło to na ocenę wpływu tych działań na sektory. Trzeci etap badania polegał na określeniu efektu bezpośredniego i pośredniego działań interwencyjnych na dane sektory produkcji rolnej. Na ostatnim etapie ocenie poddano udział wartości działań interwencyjnych w wartości produkcji towarowej w danym sektorze. Cały proces badania pozwolił na ilościową ocenę wpływu działań interwencyjnych na sektory produkcji rolnej. W sensie merytorycznym na podstawie takiego ujęcia można wyciągnąć następujące ogólne wnioski. Po pierwsze, działania dochodowe horyzontalne mają kluczowe znaczenie w kontekście wsparcia dochodów w badanych sektorach. Po drugie, mimo że wpływ poszczególnych działań na badane sektory brany jest z osobna jako co najwyżej dostateczny lub mało istotny, to łączny wpływ tych działań na poszczególne sektory ma znaczenie. Po trzecie, istnieje pewna logiczna zależność w ukształtowaniu mapy wpływów działań na sektory. Najwięcej wsparcia otrzymują sektory, które są zarówno wrażliwe na zmiany warunków ekonomicznych produkcji, jak i istotne dla ekologicznego systemu produkcji rolniczej, gdzie powrót do produkcji może być trudniejszy, a wsparcie odporności i stabilności jest szczególnie potrzebne.
Bibliografia
Ambroziak Ł. (2021). Znaczenie agrobiznesu w gospodarce polski. Analiza z wykorzystaniem tablic przepływów międzygałęziowych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 3 (368), 3–27. DOI: https://doi.org/10.30858/zer/138427
Baumol W. (2000). Leontief ’s great leap forward. Economic Systems Research, 12, 141–152. DOI: https://doi.org/10.1080/09535310050005662
Bear-Nawrocka A., Mrówczyńska-Kamińska A. (2019). Materiałochłonność i importochłonność w rolnictwie Unii Europejskiej w świetle przepływów międzygałęziowych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1 (358), 3–21. DOI: https://doi.org/10.30858/zer/104514
Bear-Nawrocka A., Mrówczyńska-Kamińska A. (2015). Sytuacja dochodowa a przepływy materiałowe w rolnictwie w krajach Unii Europejskiej. Problemy Rolnictwa Światowego, 15 (3), 5–16. DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2015.15.3.33
Czyżewski A. (2011). Przepływy międzygałęziowe jako makroekonomiczny model gospodarki. Materiał uzupełniający do wykładu z makroekonomii. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
Czyżewski A., Grzelak A. (2018). Application of the input-output model for structural analysis on the example of the agricultural sector in Poland. Management, 22 (2), 285–298. DOI: https://doi.org/10.2478/manment-2018-0037
Czyżewski A., Grzelak A. (2009). Możliwości oceny rozwoju rolnictwa w warunkach globalnych z zastosowaniem tabeli przepływów międzygałęziowych. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 11 (2), 43–48.
EC [European Commission] (2016). Directorate-General for Agriculture and Rural Development – Unit E.4. Guidelines Assessment of RDP Results: How to Prepare for Reporting on Evaluation in 2017. European Evaluation Helpdesk for Rural Development. Brussels: European Union.
Esposti R., Sotte F. (2013). Evaluating the effectiveness of agricultural and rural policies: An introduction. European Review of Agricultural Economics, 40 (4), 535–539. DOI: https://doi.org/10.1093/erae/jbt014
Gurgul H., Majdosz P. (2006). Identyfikacja klastrów w oparciu o strukturę nakładów i wyników. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 60, 103–112. DOI: https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2006.60.31
GUS [Główny Urząd Statystyczny] (2021). Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2021. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rolnictwa-2021,6,15.html (dostęp: 10.03.2023).
Leontief W.W. (1941). The Structure of the American Economy. New York: Oxford University Press.
Leontief W.W. (1936). Quantitative input-output relations in the economic system of the United States. Review of Economics and Statistics, 18, 105–125. DOI: https://doi.org/10.2307/1927837
Monke E.A., Pearson S.R. (1989). The Policy Analysis Matrix for Agricultural Development. Ithaca–London: Cornell University Press. https://www.cepal.org/sites/default/files/courses/files/03_3_pambook.pdf (dostęp: 20.06.2023).
MRiRW [Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi] (2023). Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027. https://www.gov.pl/web/wprpo2020/skrocona-wersja-planu-strategicznego-dla-wspolnej-polityki-rolnej-na-lata-2023-2027-skrocona-wersja-11 (dostęp: 21.06.2023).
Mrówczyńska-Kamińska A. (2013). Wykorzystanie modelu przepływów międzygałęziowych do badania zależności w agrobiznesie w k rajach Unii Europejskiej. Referat na IX Kongres Ekonomistów Polskich, 1–8.
OECD (2023). Reader’s guide definition of OECD indicators of agricultural support. https://www.oecd-ilibrary.org/sites/agr_pol-2018-2-en/index.html?itemId=/content/component/agr_pol-2018-2-en (dostęp: 22.06.2023).
Przybyliński M., Gorzałczyński A. (2016). Zastosowanie tablic przepływów międzygałęziowych do modelowania procesów inflacyjnych. Gospodarka w Praktyce i Teorii, 42 (1), 51–62. DOI: https://doi.org/10.18778/1429-3730.42.04
Wieliczko B. (2019). Dylematy tworzenia długookresowej polityki rolnej. Seria: Studia i Monografie, 173. Warszawa: Dział Wydawnictw IERiGŻ-PIB.
Wieliczko B. (2018). System oceny wsparcia programów rozwoju obszarów wiejskich 2014–2020. Problemy Rolnictwa Światowego, 18 (1), 309–318. DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2018.18.1.28
