Gospodarstwa rolne o obszarze do 1 ha w procesie przemian systemowych i integracji z UE

Włodzimierz Dzun

doi:10.53098/wir012017/02

Autor

Włodzimierz Dzun prof. dr hab. Włodzimierz Dzun, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa, wdzun@upcpoczta.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir012017/02

Słowa kluczowe:

gospodarstwa rolne – definicje, grupa obszarowa 0–1 ha UR, produkcja rolnicza, wielkość ekonomiczna, zróżnicowanie regionalne

Abstrakt

Na początku przemian systemowych w Polsce w strukturze obszarowej gospodarstw rolnych ważne miejsce, szczególnie z punktu widzenia społecznego, zajmowały gospodarstwa o obszarze do 1 ha użytków rolnych. Ich liczba i udział w strukturze ogółu gospodarstw rolnych były silnie zróżnicowane regionalnie. W procesie przemian systemowych zmieniło się to znacząco, bardziej niż gospodarstw małych obszarowo powyżej 1 ha. Wystąpiła bardzo silna tendencja do zmniejszania liczby tych gospodarstw oraz do porzucania i ograniczania produkcji rolnej. Jednocześnie w grupie takich gospodarstw nastąpił dynamiczny rozwój niewielkiej grupy wysokotowarowych gospodarstw specjalistycznych. Wprowadzona w 2012 r. zmiana definicji gospodarstwa rolnego radykalnie zmniejszyła tą grupę obszarową i zmieniła jej strukturę. W artykule podjęto analizę zmian w tej grupie obszarowej w procesie przemian systemowych i integracji z UE pod kątem podstawowych kryteriów „nowej” definicji gospodarstwa rolnego. Nowa definicja wyeliminowała gospodarstwa nieprowadzące działalności rolniczej i gospodarstwa osób fizycznych (poza ekologicznymi) z niewielką produkcją rolną (muszą osiągnąć przynajmniej jeden z określonych progów produkcji).

Bibliografia

Baer-Nawrocka A., Poczta W. (2016). Polskie rolnictwo na tle rolnictwa w Unii Europejskiej. W: Wilkin J., Nurzyńska I. (red). Polska wieś 2016. Raport o stanie wsi (s. 81–107). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Dzun W. (2005). Państwowe gospodarstwa rolne w procesie przemian systemowych w Polsce. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Dzun W. (2012). Gospodarstwa rolne po wejściu Polski do UE. Analiza zmian strukturalnych na tle lat poprzednich. W: Drygas M., Zawalińska K. (red.). Uwarunkowania

ekonomiczne polityki rozwoju polskiej wsi i rolnictwa (s. 157–197). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Dzun W. (2013a). Drobne gospodarstwa w rolnictwie polskim – próba definicji i charakterystyki. Wieś i Rolnictwo, 2, 9−27. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2013.2.159/01

Dzun W. (2013b). Zagospodarowanie ziemi rolniczej w Polsce w okresie przed i poakcesyjnym w ujęciu regionalnym. Wieś i Rolnictwo, 4, 62–78. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2013.4.161/04

Dzun W. (2015a). Wpływ utworzenia i rozdysponowania Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na strukturę gospodarstw rolnych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 3, 48–73. DOI: https://doi.org/10.5604/00441600.1167224

Dzun W. (2015b). Gospodarstwa osób prawnych w procesie przemian systemowych i integracji z UE. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Dzun W. (2016a). Wpływ rozdysponowania Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na strukturę gospodarstw rolnych w latach 1996–2010. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 2 (345), 26–50. DOI: https://doi.org/10.30858/zer/83060

Dzun W. (2016b). Możliwości analizy porównawczej zmian w liczbie i strukturze gospodarstw rolnych w latach 1990–2013 w świetle nowej definicji gospodarstwa rolnego. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 4 (349), 70–95. DOI: https://doi.org/10.5604/00441600.1225664

Dzun W., Józwiak W. (2009). Problemy poprawy struktury gospodarstw rolnych w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 2, 73–92. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2009.2.143/04

GUS (1992). Rolnictwo i Gospodarka Żywnościowa 1986–1990. Warszawa.

GUS (1998). Systematyka i charakterystyka gospodarstw rolnych. PSR 1996. Warszawa.

GUS (2003a). Systematyka i charakterystyka gospodarstw rolnych. PSR 1996. Warszawa.

GUS (2003b). Przemiany agrarne, PSR 2002. Olsztyn.

GUS (2013). Charakterystyka gospodarstw rolnych. Powszechny Spis Rolny 2010. Warszawa.

GUS (2014a). Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2013 r. Warszawa.

GUS (2014b). Rocznik statystyczny rolnictwa 2014. Warszawa.

Józwiak W. (red.) (2003). Ewolucja gospodarstw rolnych w latach 1996–2002. Warszawa: GUS.

Józwiak W., Ziętara W. (red.) (2013). Zmiany zachodzące w gospodarstwach rolnych w latach 2002–2010. Warszawa: GUS.

Poczta W. (red.) (2013). Gospodarstwa rolne w Polsce na tle gospodarstw Unii Europejskiej – wpływ WPR. Warszawa: GUS.

Zegar J. (red.) (2003). Zróżnicowania regionalne rolnictwa. Warszawa: GUS.

Zegar J. (2009). Struktura rolnictwa rodzinnego pod koniec pierwszej dekady XXI wieku. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PiB.