Wzorce konsumpcji właścicieli drugich domów i ich znaczenie dla wielofunkcyjności wsi

Adam Czarnecki

doi:10.53098/wir.2018.2.179/11

Autor

Adam Czarnecki dr Adam Czarnecki, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa, Polska, aczarnecki@irwirpan.waw.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2018.2.179/11

Słowa kluczowe:

drugie domy, wzorce konsumpcji, gospodarka lokalna, wielofunkcyjność wsi, Finlandia, Polska

Abstrakt

Zróżnicowana struktura działalności wzmacnia lokalną gospodarkę, chroniąc ją przed zewnętrznymi szokami i pozwalając jej przetrwać okresy przejściowe. Jednocześnie mniejsza specjalizacja, a większa dywersyfikacja gospodarki znajduje wyraz w wyższym dobrobycie społeczeństwa. Dla zrównoważonego i trwałego rozwoju bardziej pożądane jest zatem różnicowanie gospodarki w układach lokalnych, przy jednoczesnym dążeniu do sytuacji, w której jej struktura odzwierciedla uwarunkowania i specyfikę lokalną, a możliwie w mniejszym stopniu interesy inwestorów zewnętrznych. Zyskujące na popularności zjawisko drugich domów stopniowo upowszechnia się na obszarach wiejskich także w strefach, które w ogólnej opinii nie należą do atrakcyjnych pod względem osiedleńczym lub turystycznym. Wraz z nim pojawia się potrzeba, ze strony właścicieli i użytkowników drugich domów, zaspokojenia ich popytu na różnorodne dobra i usługi świadczone na miejscu. Rodzi się wówczas pytanie, czy skala i zróżnicowanie potrzeb są na tyle znaczące, aby mogły stanowić potencjał do dywersyfikacji struktury wiejskiej gospodarki (wielofunkcyjności wsi). Stąd głównym celem badania było rozpoznanie wzorców lokalnej konsumpcji właścicieli drugich domów i ich ocena w kontekście realizacji koncepcji wielofunkcyjnego rozwoju wsi. Ocenę taką przeprowadzono w odniesieniu do wielkości i stopnia zróżnicowania struktury popytu właścicieli drugich domów na dobra i usługi świadczone przez lokalne firmy i gospodarstwa rolne oraz dynamiki w tym zakresie, a także w odniesieniu do zidentyfikowanych w toku badania typów konsumentów.

Bibliografia

Adamiak C. (2012). Miejsce drugich domów w zagospodarowaniu obszarów wiejskich województwa kujawsko-pomorskiego. Studia Obszarów Wiejskich, 29, 175–191.

Adamowicz M., Zwolińska-Ligaj M. (2009). Koncepcja wielofunkcyjności jako element zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2 (51), 11–38.

Allanson P., Whitby M. (1996). Prologue: Rural policy and the British countryside. W: P. Allanson, M. Whitby (red.). The Rural Economy and the British Countryside (s. 1–16). London: University of Newcastle upon Tyne, Centre for Rural Economy, Earthscan Publications Ltd.

Bański J. (2009). Typy obszarów funkcjonalnych w Polsce. Warszawa: Instytut Gegografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN (expert assessment), http://www.igipz.pan.pl/tl_files/igipz/ZGWiRL/Projekty/Ekspertyza_typologia.pdf [dostęp: 28.06.2016].

Cox G., Lowe P., Winter M. (1989). The farm crisis in Britain. W: D. Goodman (red.). The International Farm Crisis (s. 113–134). London: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-10332-4_5

Czarnecki A. (2009). Rola urbanizacji w wielofunkcyjnym rozwoju obszarów wiejskich. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN (seria: Problemy rozwoju wsi i rolnictwa).

Czarnecki A. (2017). Going Local? Linking and Integrating Second-Home Owners with the Community’s Economy: A Comparative Study between Finnish and Polish Second-Home Owners. Frankfurt am Main: Peter Lang Publishing. DOI: https://doi.org/10.3726/b11463

Gill I.S., Izvorski I., van Eeghen W., De Rosa D. (2014). Diversified Development: Making the Most of Natural Resources in Eurasia. ECA Regional Flagship Report. Washington D.C.: World Bank. DOI: https://doi.org/10.1596/978-1-4648-0119-8

Heffner K., Czarnecki A. (2011). Wpływ zjawiska drugich domów na rozwój obszarów wiejskich. W: K. Heffner, A. Czarnecki (red.). Drugie domy w rozwoju obszarów wiejskich (s. 131–162). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi Rolnictwa PAN (seria: Problemy rozwoju wsi i rolnictwa).

Heffner K., Czarnecki A. (2015). Linking locally: Second home owners and economic development of the rural community. W: P. Dannenberg, E. Kulke (red.). Economic Development in Rural Areas: Functional and Multifunctional Approaches (s. 185–210). Farnham: Ashgate Publishing (series: The dynamics of economic spaces). Imbs J., Wacziarg R. (2003). Stages of diversification. American Economic Review, 93 (1), 63–86.

Jurek J. (1996). Różnicowanie wiejskiego rynku pracy. W: J. Falkowski, E. Rydz (red.). Wielofunkcyjna gospodarka na obszarach wiejskich (ze szczególnym uwzględnieniem Pomorza Środkowego) (s. 141–149). Materiały XIII Ogólnopolskiego Seminarium Geograficzno-Rolniczego oraz 45 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geograficznego. Słupsk: Polskie Towarzystwo Geograficzne i Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Słupsku.

Kłodziński M. (1992). Wielofunkcyjny rozwój terenów wiejskich w Wielkiej Brytanii. Wieś i Rolnictwo, 3–4, 67–77.

Kłodziński M. (1996). Wielofunkcyjność warunkiem aktywizacji gospodarczo-społecznej obszarów wiejskich. W: M. Kozakiewicz (red.). Wieś i rolnictwo w badaniach społeczno-ekonomicznych. Księga Jubileuszowa (s. 154–168). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Kłodziński M. (1997). Istota wielofunkcyjnego rozwoju terenów wiejskich. W: M. Kłodziński, A. Rosner (red.). Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania i możliwości wielofunkcyjnego rozwoju wsi w Polsce (s. 41–67). Warszawa: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego.

Kłodziński M. (1999). Aktywizacja gospodarcza obszarów wiejskich. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Centrum Naukowo-Wdrożeniowe SGGW.

Kondracki J.A. (2002). Geografia regionalna Polski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Lehtonen O., Tykkyläinen M., Voutilainen O. (2012). Root causes of rural decline in economic well-being in Finland. European Countryside, 4 (3), 217–239. DOI: https://doi.org/10.2478/v10091-012-0025-4

Raczyk A., Majkowska I. (2015). Problemy identyfikacji gmin o zdominowanej strukturze gospodarki. W: R. Brol, A. Raszkowski, A. Sztando (red.). Gospodarka lokalna w teorii i praktyce (s. 62–70) (Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 391). Wrocław: Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2015.391.06

Rantanen M., Hyyryläinen T. (2012). Vapaajan asukkaat paikallisia palveluympäristöjä muovaamassa. Maaseudun Uusi Aika, 2, 59–67.

Siciliano G. (2012). Urbanization strategies, rural development and land use changes in China: A multiple-level integrated assessment. Land Use Policy, 29 (1), 165–178. DOI: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2011.06.003

Skawińska E. (1994). Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich w regionie toruńskim. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Stanny M. (2012). Dynamika zmian demograficznych ludności wiejskiej i jej zasobów pracy. Polityka Społeczna, 7, 1–9.

TEM Raportteja 21/11 (2011). Rakennustutkimus RTS Oy. Loma-asumisen taloudelliset ja työllisyysvaikutukset Suomessa.

Wilkin J. (2008). Wielofunkcyjność rolnictwa i obszarów wiejskich. W: M. Kłodziński (red.). Wyzwania przed obszarami wiejskimi i rolnictwem w perspektywie lat 2014–2020 (s. 9–20). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Wojewodzic T. (2014). Dezagraryzacja produkcyjno-ekonomiczna gospodarstw rolnych w Polsce: Próba pomiaru zjawiska. Journal of Agribusiness and Rural Development, 4 (34), 213–223.