The Rural Population and Political Changes: Continuation of the Reflection on the Century 1918–2018
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir012020/01Keywords:
village, political behaviour, contestation participation, legitimisation participationAbstract
Based on the literature of the subject and the latest data concerning the most recent period, the author analyses the influence of rural residents on political changes in Poland in the years 1918–2019. She distinguishes two types of political participation: contestation participation and legitimacy participation. The first is a series of village/peasant/agricultural protests in the Second and Third Republic of Poland and in the People’s Republic of Poland. The legitimacy participation is analysed only in the Second and Third Republics; the period of the People’s Republic of Poland is omitted – because of the lack of reliable data. Two phenomena are analysed here: electoral turnout in parliamentary elections and the dynamics of political orientations of rural residents.References
Adamski W. (1988). Interesy, władza i szanse reform. Odra, 1.
Adamski W. (red.) (2014). Fenomen „Solidarności” i zmiana ustroju. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Bański J., Kowalski M., Mazur M. (2009). Zachowania wyborcze mieszkańców polskiej wsi. Przegląd Geograficzny, 81 (4), 483–506.
Białecki I., Heyns B. (1990). Poparcie dla „Solidarności” a wyniki wyborów z 1989 r. W: L. Kolarska-Bobińska, P. Łukasiewicz, Z.W. Rykowski (red.). Wyniki badań – wyniki wyborów 4 czerwca 1989 (s. 235–274). Warszawa: Ośrodek Badań Społecznych.
Borkowski J. (1980). Działalność polityczna i postawa chłopów w latach 1918–1939. W: S. Inglot (red.). Historia chłopów polskich, tom 3 (s. 189–398). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Cześnik M. (2010). Partycypacja wyborcza w Polsce. Perspektywa porównawcza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Dobieszewski A. (1993). Kolektywizacja wsi polskiej 1948–1956. Warszawa: Fundacja im. Kazimierza Kelles-Krauza.
Florczyk S., Żukowski T. (1990). Nowa geografia polityczna Polski. W: L. Kolarska-Bobińska, P. Łukasiewicz, Z.W. Rykowski (red.). Wyniki badań – wyniki wyborów 4 czerwca 1989 (s. 275–299). Warszawa: Ośrodek Badań Społecznych.
Foryś G. (2008). Dynamika sporu. Protesty rolników w III Rzeczpospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Foryś G. (2019). Od ruchów chłopskich do protestów rolniczych. W: M. Halamska, M. Stanny, J. Wilkin (red.). Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, tom 1 (s. 599–627). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN – Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Głuszyński J. (2014). Polityczny portret własny mieszkańców wsi. W: I. Nurzyńska, W. Poczta (red.). Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi (s. 199–221). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Gorlach K. (2001). Świat na progu domu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Gorlach K., Seręga Z. (1991). Chłopi we współczesnej Polsce: przedmiot czy podmiot procesów społecznych. Warszawa–Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
GUS (2012). Zarys historii Polski w liczbach. Społeczeństwo i gospodarka. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
Halamska M. (2006). Elementy endo- i egzogenne w genezie ruchu chłopskiego: przyczynek do rozważań o podmiotowości chłopów w okresie 1980–1981. Roczniki Socjologii Wsi, 27, 255–283.
Hass L. (1983). Aktywność polityczna i organizacyjna klasy robotniczej Drugiej Rzeczypospolitej. Dzieje Najnowsze, 15 (1–2), 19–43.
Hobsbawn E. (1959). Les Primitifs de la révolte dans L’Europe moderne. Paris: Fayard.
Karwat M. (1980). Podmiotowość polityczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kozłowski T., Olaszek J. (2019). Dynamika rozwoju rolniczej „Solidarności” (1980–1989). W: M. Halamska, M. Stanny, J. Wilkin (red.). Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, tom 1 (s. 629–648). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN–Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Łapińska-Tyszka K. (2014). Konflikt społeczny w świadomości pokoleń chłopskich. W: W. Adamski (red.). Fenomen „Solidarności” i zmiana ustroju. Polacy 1980–2011 (s. 225–238). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Mendras H. (1976). Les societies paysannes. Paris: Armand Colin. Merton R.K. (2002). Teoria socjologiczna i struktura społeczna (przeł. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Michalska S., Halamska M., Kłodziński M. (oprac.) (2018). Sto lat mojego gospodarstwa. Pamiętniki mieszkańców wsi. Warszawa–Poznań: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN – Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Mider D. (2010). Partycypacja polityczna a legitymizacja system politycznego. Studia Politologiczne, 18, 11–37.
Moore B. (1969). Les origines sociales de la dictature et de la democracy. Paris: Maspero (I wyd. angielskie 1966).
Pełczyńska-Nałęcz K. (2014). Od „Solidarności” do wolności: Dynamika aktywności politycznej w okresie zmiany ustrojowej. W: W. Adamski (red.). Fenomen „Solidarności” i zmiana ustroju. Polacy 1980–2011 (s. 313–329). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Ptak A. (2019). Aneks. W: M. Halamska, M. Stanny, J. Wilkin (red.). Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, tom 1 (s. 629–648). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN – Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Sartori G. (1994). Teoria demokracji (tłum. P. Amsterdamski, D. Grinberg). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Statystyka wyborów… (1935). Statystyka wyborów do Sejmu i Senatu 16 i 23 listopada 1930 r. Warszawa.
Szafraniec K. (2002). Polskie residuum systemowe czyli pytanie o role wsi i chłopów w procesie przemian ustrojowych. W: Wieś i rolnictwo. Perspektywy rozwoju (s. 171–198). Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
Szafraniec K. (2014). Chłopi i rolnicy w procesach przekształceń ustrojowych. Analiza dynamiki grupowej. W: W. Adamski (red.). Fenomen „Solidarności” i zmiana ustroju. Polacy 1980–2011 (s. 503–534). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Szczechura T. (1968). Wyniki głosowania w obwodach wiejskich na listy polskie podczas wyborów do sejmu w latach 1919, 1922, 1928. Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego, 10.
Szczepański J. (1986). Chłopi i kultura chłopska w społeczeństwie polskim. Młodzież i Wieś, B, 26–30.
Szpyt M. (2011). Wieś w programach polskich partii politycznych. Wieś i Rolnictwo, 4 (153), 83–101. Mieszkańcy wsi a zmiany polityczne (ciąg dalszy rozważań o stuleciu 1918–2018)
Tarrow S. (1998). Power in Movement. Social Movements and Contentious Politics. New York–Cambridge: Cambridge University Press.
Verba S., Nie N.H. (1972). Participation in America. Political Democracy and Social Equality. New York: Harper & Row Publishers.
Wierzbicki Z.T., Rambaud P. (1982). The emergence of the first agricultural union in socialist Poland. Sociologia Ruralis, 23 (3–4), 209–226.
Wierzbieniec W. (red.) (2008). Wielki strajk chłopski w 1937 roku. Uwarunkowania i konsekwencje. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Wilkin J. (1988). Chłopski składnik losów gospodarki socjalistycznej (Ze szczególnym uwzględnieniem polskich doświadczeń). W: J. Wilkin (red.). Gospodarska chłopska w systemie gospodarki socjalistycznej. Podstawy i skuteczność mechanizmu adaptacji (s. 7–35). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Wolf E. (1974). Les querres paysannes du XX sicle. Paris: Maspéro.
Zalewski F. (2019). Historyczna zmienność partii chłopskich i instytucjonalizacja ruchu ludowego po 1918 roku. W: M. Halamska, M. Stanny, J. Wilkin (red.). Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, tom 1 (s. 649–672). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN – Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zarycki T. (1997). Nowa przestrzeń społeczno-polityczna Polski. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego.
Żukowski T. (2008). Mapa polityczna wsi. W: J. Wilkin, I. Nurzyńska (red.). Polska wieś 2008. Raport o stanie wsi (s. 77–86). Warszawa: Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa.
