Przyczyny i przejawy peryferyjności obszarów wiejskich w Polsce

Iwona Nurzyńska

doi:10.53098/wir.2016.2.171/05

Authors

Iwona Nurzyńska Iwona Nurzyńska, PhD, Institute of Rural and Agricultural Development, Polish Academy of Sciences, Warsaw, Poland, iwona.nurzynska@gmail.com

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2016.2.171/05

Keywords:

rural areas, economic peripherality, social and territorial cohesion

Abstract

Spatial disparities of social and economic development results in emerging of marginalized (peripheral) areas. Rural areas are particularly exposed to this phenomenon. Peripherality is a multidimensional and complex concept. It is of relative nature and iden tification and determination of peripheral areas is subjective and depends on the identification criteria applied. Peripherality is commonly recognized as a negative phenomenon with such underlying features as backwardness, dependency, marginalization and deprivation. Governments at central and regional levels undertake various actions and public interventions in order to achieve social and territorial cohesion. However, the results of those undertakings are far from satisfactory. The goal of this article is to analyze dimensions of the peripherality of rural areas, especially its economic dimension, and to indicate causes of peripheriality in view of theories and concepts of regional development. This paper is based on the analysis of the literature, public statistics and own research results.

References

Acemoglu D. (2009). Introduction to Modern Economic Growth, Princeton NJ: Princeton University Press.

Agnew J., Corbridge S. (1995). Mastering Space. Hegemony, Territory and International Political Economy. London−New York: Routledge.

Bołtromiuk A. (red.) (2003). Regiony peryferyjne w perspektywie polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Dawkins C.J. (2003). Regional development theory: Conceptual foundations, classic works, and recent developments. Journal of Planning Literature, 18 (2), 131−171.

Grosse T.G. (2002). Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego. Studia Regionalne i Lokalne, 1, 25−47.

Grosse T.G. (2007). Innowacyjna gospodarka na peryferiach. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.

GUS (2015). Regiony Polski 2015. Warszawa. http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inne- opracowania/miasta-wojewodztwa/regiony-polski-2015,6,9.html# [dostęp: 20.04.2016].

Heffner K. (2003). Regiony peryferyjne we współczesnej gospodarce. W: Bołtromiuk A. (red.). Regiony peryferyjne w perspektywie polityki strukturalnej Unii Europejskiej (s. 11−27). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Jabłoński Ł. (2008). Ewolucja poglądów na temat konwergencji w ekonomii rozwoju. Gospodarka Narodowa, 5−6, 25−46, http://gospodarkanarodowa.sgh.waw.pl/p/gospodarka_narodowa_2008_05-06_02.pdf [dostęp: 5.03.2016].

Kwiatkowski E. (1982). Z problematyki genezy teorii trzech sektorów gospodarki. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, 19, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.hdl_11089_6250/c/kwiatkowski11-28.pdf [dostęp: 20.04.2019].

Miszczuk A. (2013). Uwarunkowania peryferyjności regionu przygranicznego. Lublin: Norbertinum.

Olechnicka A. (2004). Regiony peryferyjne w gospodarce informacyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Orłowski W. (2010). Rozwój ekonomiczny Polski i regionu Europy Środkowo-Wschodniej. W: Tucholska A. (red.). Europejskie wyzwania dla Polski i jej regionów (s. 15−27). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Proniewski M. (2014). Polityka rozwoju regionów peryferyjnych. Optimum Studia Ekonomiczne, 6 (72), http://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/2989/1/06_Proniewski.pdf [dostęp: 04.10.2015].

Stanny M. (2013). Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Rosner A., Stanny M. (2014). Monitoring Rozwoju Obszarów Wiejskich. Etap I. Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w 2010 r. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej.

Smętkowski M., Gorzelak G., Ploszaj A., Rok J. (2015). Powiaty zagrożone deprywacją: stan, trendy, prognoza. Raporty i analizy EUROREG 7. Warszawa.

Stackelberg K. von, Hahne U. (1998). Teorie rozwoju regionalnego. W: Golinowska S. (red.). Rozwój ekonomiczny regionów. Rynek pracy. Procesy migracyjne. Polska, Czechy, Niemcy. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.

Tusińska M. (2012). Rozwój społeczno-ekonomiczny krajów peryferyjnych Unii Europejskiej. Ekonomia i Prawo, 9, 2, 47−64, http://apcz.pl/czasopisma/index.php/EiP/issue/view/63/showToc [dostęp: 02.12.2015].

Wilkin J. (2003). Peryferyjność i marginalizacja w świetle nowych teorii rozwoju (nowa geografia ekonomiczna, teoria wzrostu endogennego, instytucjonalizm). W: Bołtromiuk A. (red.). Regiony peryferyjne w perspektywie polityki strukturalnej Unii Europejskiej

(s. 44−52). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Wójcik M. (2011). Wiejski obszar peryferyjny w koncepcjach geograficznych. W: Wesołowska M. (red.). Wiejskie obszary peryferyjne – uwarunkowania i czynniki aktywizacji (s. 19−34). Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN (seria „Studia obszarów wiejskich”, t. 26).

Zarycki T. (2009). Peryferia. Nowe ujęcie zależności centro-peryferyjnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.