Wpływ typów rolnictwa na emisję gazów cieplarnianych

Bazyli Czyżewski; Łukasz Kryszak

doi:10.53098/wir012017/05

Autor

Bazyli Czyżewski dr hab. Bazyli Czyżewski, prof. nadzw. UEP, Zespół Badawczy Katedry Makroekonomii i Gospodarki Żywnościowej UEP, Katedra Edukacji i Rozwoju Kadr, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Al. Niepodległości 10, 61-875 Poznań, b.czyzewski@ue.poznan.pl
Łukasz Kryszak mgr Łukasz Kryszak, Katedra Makroekonomii i Gospodarki Żywnościowej, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Al. Niepodległości 10, 61-875 Poznań, lukasz.kryszak@ue.poznan.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir012017/05

Słowa kluczowe:

zanieczyszczenia powietrza, emisja gazów cieplarnianych, typy rolnictwa, intensyfikacja, wynagrodzenie czynników produkcji

Abstrakt

Problemy związane z jakością środowiska naturalnego należą obecnie do zasadniczych wyzwań stojących przed sektorem rolnym. Podstawową kwestią jest zanieczyszczenie powietrza, głównie poprzez emisję gazów cieplarnianych, ale także innych zanieczyszczeń gazowych. W zakresie wpływu rolnictwa na środowisko prowadzone są liczne badania, brakuje w nich jednak uwzględnienia determinant ekonomicznych. Celem artykułu było zbadanie, w jaki sposób cechy ekonomiczne poszczególnych typów rolnictwa wpływają na emisję zanieczyszczeń gazowych. Pod uwagę brano cechy zarówno w ujęciu mikro- (wynagrodzenie czynników wytwórczych, nakłady związane z intensywnością gospodarowania), jak i makroekonomicznym (PKB per capita, przeciętna wielkość gospodarstwa rolnego, poziom wsparcia sektora rolnego). Weryfikacji poddawana była hipoteza, że produktywność czynników wytwórczych oraz charakterystyki opisujące intensywność gospodarowania inaczej wpływają na emisję gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń gazowych w zależności od typu rolnictwa. Zakres czasowy i przestrzenny badań obejmuje lata 1995–2009 w 40 krajach świata (regresja panelowa). Okazuje się, że typ rolnictwa dominujący w krajach wysokorozwiniętych pozwala skutecznie łączyć cele ekonomiczne i środowiskowe. W krajach mniej zamożnych rosnące wynagrodzenie pracy i kapitału wciąż sprzyja wzrostowi emisji zanieczyszczeń. W krajach średniozamożnych brakuje natomiast bodźców zachęcających do wprowadzania technologii energooszczędnych.

Bibliografia

Anderson K., Nelgen S. (2013). Updated National and Global Estimates of Distortions to Agricultural Incentives, 1955 to 2011. Washington DC: World Bank.

Cauwenbergh Van N., Biala K., Bielders C., Brouckaert V., Franchois L., Cidad V.G., […] Sauvenier X. (2007). SAFE – A hierarchical framework for assessing the sustainability of agricultural systems. Agriculture, Ecosystems & Environment, 120 (2), 229–242. DOI: https://doi.org/10.1016/j.agee.2006.09.006

Czyżewski A., Stępień S. (2011). Wspólna polityka rolna UE po 2013 r. a interesy polskiego rolnictwa. Ekonomista, 1, 9–36. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2010.2.147/00

EAA (2009). Technical raport 4, http://www.copacogeca.be/Download.ashx?ID=836589 [dostęp: 4.09.2016].

Eurostat (2016). Greenhouse Gas Emissions by Industries and Households. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Greenhouse_gas_emissions_by_industries_and_households#CO2.C2.A0equivalents [dostęp: 01.09.2016].

Galan M.B., Peschard D., Boizard H. (2007). ISO 14 001 at the farm level: Analysis of five methods for evaluating the environmental impact of agricultural practices. Journal of Environmental Management, 82 (3), 341–352. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2006.06.025

Genty A., Arto I., Neuwahl F. (2012). Final Database of Environmental Satellite Accounts: Technical Report on Their Compilation. WIOD Documentation.

German R.N., Thompson C.E., Benton T.G. (2016). Relationships among multiple aspects of agriculture’s environmental impact and productivity: A meta‐analysis to guide sustainable agriculture. Biological Reviews, 92 (2), 716–738. DOI: https://doi.org/10.1111/brv.12251

Gouma R., Timmer M., de Vries G. (2014). Employment and Compensation in the WIOD Socio-Economic Accounts (SEA): Revision for 2008–2009 and new data for 2010/2011, http://www.wiod.org/protected3/data13/update_sep12/SEA%20Sources_June2014.pdf [dostęp: 01.09.2016].

Hamuda H.E.A.F.B., Patkó I. (2010). Relationship between environmental impacts and modern agriculture. Óbuda University e-Bulletin, 1, 87–98.

Henault C., Devis X., Page S., Justes E., Reau R., Germon J.C. (1998). Nitrous oxide emissions from different soil and land management conditions. Biology and Fertility of Soils, 26 (3), 199–207. DOI: https://doi.org/10.1007/s003740050368

IFA (2009). Climate Change and Enhancing Agricultural Productivity and Sustainability. International Fertilizer Industry Association, Paris, 3–10.

Kaiser E.A., Kohrs K., Kucke M., Schnug E., Heinemeyer O., Munch J.C. (1998). Nitrous oxide release from arable soil: Importance of N-fertilisation, crops and temporal variation. Soil Biology and Biochemistry, 30 (12), 1553–1563. DOI: https://doi.org/10.1016/S0038-0717(98)00036-4

Leontief W. (1966). Input-output Economics. New York: Oxford University Press.

Lesschen J.P., Velthof G.L., de Vries W., Kros J. (2011). Differentiation of nitrous oxide emission factors for agricultural soils. Environmental Pollution, 159, 3215–3222. DOI: https://doi.org/10.1016/j.envpol.2011.04.001

Lowder S.K., Skoet J., Singh S. (2014). What do we Really Know about the Number and Distribution of Farms and Family Farms in the World? Background paper for the State of Food and Agriculture, 8. Rome FAO, Agricultural Development Economics Div.

Lubowski R.N., Bucholtz S., Claassen R., Roberts M.J., Cooper J.C., Gueorguieva A., Johansson R. (2006). Environmental effects of agricultural land-use change. Economic Research Report, 25, 1–75.

OECD (2001). Environmental Indicators for Agriculture: Methods and Results. Organisation for Economic Co-operation and Development.

Parton W.J., Del Grosso S.J., Marx E., Swan A.L. (2011). Agriculture’s role in cutting greenhouse gas emissions. Issues in Science and Technology, 27 (4).

Payraudeau S., van der Werf H.M. (2005). Environmental impact assessment for a farming region: A review of methods. Agriculture, Ecosystems & Environment, 107 (1), 1–19. DOI: https://doi.org/10.1016/j.agee.2004.12.012

Sabiha N.E., Salim R., Rahman S., Rola-Rubzen M.F. (2015). Measuring environmental sustainability in agriculture: A composite environmental impact index approach. Journal of Environmental Management, 166, 84–93. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2015.10.003

Stoate C., Báldi A., Beja P., Boatman N.D., Herzon I., Van Doorn A., […] Ramwell C. (2009). Ecological impacts of early 21st century agricultural change in Europe – a review. Journal of Environmental Management, 91 (1), 22–46. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2009.07.005

Stolze M., Piorr A., Häring A.M., Dabbert S. (2000). Environmental Impacts of Organic Farming in Europe. Stuttgart-Hohenheim: Universität Hohenheim (seria: Organic farming in Europe: Economics and Policy, t. 6).

Tilman D., Balzer C., Hill J., Befort B.L. (2011). Global food demand and the sustainable intensification of agriculture. Proceedings of the National Academy of Sciences, 108 (50), 20260–20264. DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.1116437108

Timmer M.P., Dietzenbacher E., Los B., Stehrer R., Vries G.J. (2015). An illustrated user guide to the world input–output database: The case of global automotive production. Review of International Economics, 23 (3), 575–605. DOI: https://doi.org/10.1111/roie.12178

Torrellas M., Antón A., Montero J.I. (2013). An environmental impact calculator for greenhouse production systems. Journal of Environmental Management, 118, 186–195. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2013.01.011

Troccoli A., Maddaluno C., Mucci M., Russo M., Rinaldi M. (2015). Is it appropriate to support the farmers for adopting conservation agriculture? Economic and environmental impact assessment. Italian Journal of Agronomy, 10 (4), 169–177. DOI: https://doi.org/10.4081/ija.2015.661

Walls M. (2006). Agriculture and Environment. SCAR Foresight Group.

Werf Van der H.M., Petit J. (2002). Evaluation of the environmental impact of agriculture at the farm level: A comparison and analysis of 12 indicator-based methods. Agriculture, Ecosystems & Environment, 93 (1), 131–145. DOI: https://doi.org/10.1016/S0167-8809(01)00354-1

Wirén-Lehr S. von (2001). Sustainability in agriculture – an evaluation of principal goal-oriented concepts to close the gap between theory and practice. Agriculture, Ecosystems & Environment, 84 (2), 115–129. DOI: https://doi.org/10.1016/S0167-8809(00)00197-3

Wrzaszcz W. (2013). Zrównoważenie indywidualnych gospodarstw rolnych w Polsce objętych FADN. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 334 (1), 73–90. DOI: https://doi.org/10.59139/ws.2013.06.3

Zieliński M. (2014). Emisja gazów cieplarnianych a efektywność funkcjonowania polskich gospodarstw specjalizujących się w produkcji roślinnej. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, 14 (3), 226–235. DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2014.14.3.63