Spadek znaczenia renty gruntowej w długim okresie i jego konsekwencje

Bazyli Czyżewski; Jakub Staniszewski

doi:10.53098/wir.2015.4.169/02

Autor

Bazyli Czyżewski Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Katedra Edukacji i Rozwoju Kadr, członek Zespołu Badawczego Katedry Makroekonomii i Gospodarki Żywnościowej UEP
Jakub Staniszewski Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Katedra Makroekonomii i Gospodarki Żywnościowej

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2015.4.169/02

Słowa kluczowe:

rolnictwo, renta gruntowa, kapitał

Abstrakt

Opracowanie rozwija tezę Thomasa Picketty’ego, wydzielając z ogólnych zasobów kapitału zasoby ziemi, a następnie dokonując porównania tempa wzrostu rent z ziemi z tempem wzrostu dochodów z pozostałych czynników produkcji. Na podstawie badania długookresowych trendów we Włoszech, w Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Niemczech, we Francji, w Danii i Polsce zidentyfikowano powszechne dla większości tych państw zjawisko regresu renty gruntowej, które niesie szereg negatywnych konsekwencji, takich jak land-grabbing, niezrównoważenie procesów wytwórczych w rolnictwie czy relatywne pogorszenie sytuacji rolników. Występowanie tych zjawisk, związane z uwarunkowanym działaniami mechanizmu rynkowego, regresem renty gruntowej, wskazuje na potrzebę korekty działania tegoż mechanizmu narzędziami polityki rolnej.

Artykuł powstał w ramach grantu ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji nr DEC-2013/11/B/HS4/00572.

Bibliografia

Alston J.M., James J.S., 2002: The Incidence of Agricultural Policy. [w:] Handbook of Agricultural Economics, B.L. Gardner, G.C. Rausser (red.), vol. 2B. Elsevier, Amsterdam.

Baer-Nawrocka A., 2011: Ewolucja Wspólnej Polityki Rolnej a kwestia parytetu dochodów rolniczych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 166.

Begg D., Fischer S., Dornbusch R., 1993: Ekonomia, T. 1. PWE, Warszawa.

Borras S., Franco J., 2011: Political Dynamics of Land-grabbing in Southest Asia: Understanding Europe’s Role, K. Cumming (red.). Transnational Institute (TNI), Amsterdam.

Brooke G.T.F., 2010: Uncertainty, Profit and Entrepreneurial Action. Journal of the History of Economic Thought, vol. 32. DOI: https://doi.org/10.1017/S1053837210000179

Ciaian P., Swinnen J.F.M., 2009: Credit Market Imperfections and the Distribution of Policy Rents. American Journal of Agricultural Economics, nr 91 (4). DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8276.2009.01311.x

Coscieme L., Pulselli F.M., Niccolucci V., Patrizi N. & Sutton P.C., 2015: Accounting for “land-grabbing” from a biocapacity viewpoint. Science of The Total Environment, nr 539. DOI: https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2015.09.021

Czyżewski A., Henisz-Matuszczak A., 2005: Makroekonomiczne uwarunkowania rolnictwa industrialnego i społecznie zrównoważonego. Refleksje na temat sprzężeń regulacyjnych i realnych. [w:] Koncepcja badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym, J.S. Zegar (red.). IERiGŻ, Warszawa.

Czyżewski A., 2015: Teoriopoznawcze przesłanki rozwoju rolnictwa rodzinnego. [w:] Ekonomiczne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, A. Chlebicka (red.). FAPA, Warszawa.

Czyżewski B., 2013: Renty ekonomiczne w gospodarce żywnościowej w Polsce. PWE, Warszawa.

De Gorter H., Swinnen J.F.M., 2002: Political economy of agricultural policies. [w:] The Handbook of Agricultural Economics, B.L. Gardner, G.C. Rausser (red.), vol. 2. Elsevier, Amsterdam. DOI: https://doi.org/10.1016/S1574-0072(02)10023-5

Franco J.C., 2012: Global land grabbing and trajectories of agrarian change: a preliminary analysis. Journal of Agrarian Change, nr 12 (1). DOI: https://doi.org/10.1111/j.1471-0366.2011.00339.x

Grajales J., 2015: Land grabbing, legal contention and institutional change in Colombia. Journal of Peasant Studies, http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/03066150.2014. 992883 [dostęp: 12.11.15].

Jiao X., Smith-Hall C., Theilade I., 2015: Rural household incomes and land grabbing in Cambodia. Land Use Policy, nr 48. DOI: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2015.06.008

Kamerschen D., Mckenzie R.B., Nardinelli C., 1992: Ekonomia, PWN, Gdańsk.

Kleijn D. i in., 2009: On the relationship between farmland biodiversity and land-use intensity in Europe. Proceedings of the royal society B: biological sciences, nr 276.1658. DOI: https://doi.org/10.1098/rspb.2008.1509

McCorriston S., Sheldon I.M., 1991: Government Intervention in Imperfectly Competitive Agricultural Input Markets. American Journal of Agricultural Economics, nr 73. DOI: https://doi.org/10.2307/1242815

OECD, 2000: A Matrix Approach to Evaluating Policy: Preliminary Findings from PEMPilot Studies of Crop Policy In the EU, the US, Canada and Mexico. OECD Directorate for Food, Agriculture and Fisheries Trade Directorate, Paryż.

Pareto V., 1896: Cours d’Economie Politique, Vol. 2. F. Rouge, Lozanna.

Piketty T., 2015: Kapitał w XXI wieku. Aneks techniczny. http://piketty.pse.ens.fr/fr/capital21c [dostęp: 12.12.15].

Piketty T., 2015: Kapitał w XXI wieku. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.

Robinson J., 1984: Economics of Imperfect Competition. Macmillan, London.

Salhofer K., Schmid E., 2004: Distributive Leakages of Agricultural Support: Some Empirical Evidence. Agricultural Economics, nr 30. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1574-0862.2004.tb00175.x

Samuelson P.A., 1951: Economics. McGraw-Hill, New York.

Sulieman, H.M., 2015: Grabbing of communal rangelands in Sudan: The case of large-scale mechanized rain-fed agriculture. Land Use Policy nr 47. DOI: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2015.04.026

Swinnen J.F.M., 2010: The political economy of agricultural distortions: The literature to date. [w:] The Political Economy of Distortions to Agriculture, K. Anderson (red.). Cambridge University Press, Cambridge i Nowy Jork. DOI: https://doi.org/10.1596/28172

Tilman D., Cassman K.G., Matson P.A. i in., 2002: Agricultural sustainability and intensive production practices. Nature, nr 418 (6898). DOI: https://doi.org/10.1038/nature01014

Von Braun J., & Meinzen-Dick R.S., 2009: “Land grabbing” by foreign investors in developing countries: risks and opportunities. International Food Policy Research Institute Waszyngton.

Wójcicki Z., 2006: Poszanowanie energii i środowiska w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, nr 2/1.

Zegar J.S., 2009: Kwestia koncentracji ziemi w polskim rolnictwie indywidualnym. Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G, 96 (4). DOI: https://doi.org/10.22630/RNR.2009.96.4.88

Zegar J.S., 2013: Rola drobnych gospodarstw rolnych w procesie społecznie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych, nr 1.

Zegar J.S., 2005: Koncepcja badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. [w:] Koncepcja badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym, J.S. Zegar (red.). IERiGŻ, Warszawa.