Wahania cykliczne na rynku żywca wieprzowego na świecie i w wybranych krajach

Autor

  • Sebastian Stępień Autor jest pracownikiem naukowym Katedry Makroekonomii i Gospodarki Żywnościowej Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu
  • Andrzej Czyżewski Autor jest pracownikiem naukowym Katedry Makroekonomii i Gospodarki Żywnościowej Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2013.1.158/08

Słowa kluczowe:

rynek żywca wieprzowego, wahania cykliczne, podaż, ceny, synchronizacja, skala globalna

Abstrakt

Głównym celem publikacji jest zbadanie tendencji na rynku żywca wieprzowego w skali globalnej i wybranych krajach w latach 1991–2010. Podjęto próbę określenia zbieżności i rozbieżności cyklu świńskiego między krajami oraz wskazano na przyczyny zróżnicowania wahań podaży i/lub cen surowca. Na podstawie kwerendy źródłowej stwierdzono, iż pierwotnym czynnikiem fluktuacji produkcji i cen mięsa wieprzowego była spontaniczna reakcja producentów trzody na zmianę opłacalności chowu, determinowaną przez relację cen pasz do cen skupu żywca. Wskazano, iż przyczyną wahań jest brak informacji rynkowej prowadzący do niepewności, a podstawowym problemem jest zdolność gospodarstw rolnych do przewidywania przyszłych warunków rynkowych i w odpowiedzi wdrażania odpowiednich działań. Zaprezentowane wyniki analizy empirycznej dotyczą lat 1991–2010 i obejmują kraje, które mają największy udział w produkcji mięsa wieprzowego lub są znaczącym eksporterem surowca, tj. Chiny, USA, Kanadę, Brazylię, Rosję, kraje UE (w tym przede wszystkim Niemcy, Francję, Hiszpanię, Danię, Holandię, Polskę). Rezultatem przeprowadzonych badań są m.in. następujące konkluzje: 1) procesy liberalizacji handlu i rozwoju współpracy międzynarodowej nie doprowadziły do zbieżności wahań cyklicznych podaży trzody chlewnej; są one odmienne dla badanych krajów i kształtują się pod wpływem lokalnych uwarunkowań, związanych z popytem na mięso, zasobami produkcyjnymi gospodarstw rolnych i rozwiązaniami instytucjonalnymi; 2) w przeciwieństwie do podaży, w przypadku cen żywca wieprzowego zidentyfikowano dużą zbieżność w ich kształtowaniu się; 3) dowiedziono też, że zwiększenie wymiany handlowej i integracji gospodarczej między wybranymi krajami sprzyja ujednoliceniu przebiegu cyklu świńskiego w zakresie zmian cen.

Bibliografia

Belete N., Mahul O., 2007: China: Innovations in Agricultural Insurances. The World Bank, Washington.

Borkowski B., Karpio A., Krawiec M., 2008: Wykorzystanie instrumentów pochodnych do zarządzania ryzykiem cenowym. W: Zarządzanie ryzykiem cenowym a możliwości stabilizowania dochodów producentów rolnych. Red. M. Hamulczyk, S. Stańko. IERiGŻ, Warszawa.

Buley R.C., 1950: The Old Northwest: Pioneer Period, 1815–1840 (2 vols.). Indiana University Press, Bloomington.

Chavas J.P., 1999: On the Economic Rationality of Market Participants: The Case of Expectations in the U.S. Pork Market, “Journal of Agricultural and Resource Economics” 24.

Chavas J.P., Holt M., 1995: Nonlinear Dynamics and Economic Instability: The Optimal Management of a Biological Population. “Journal of Agricultural and Resource Economics” 20 (2).

Chojnacka H., 1966: Podstawy regionalnego zróżnicowania cen produktów rolnych. „Studia i Materiały IER”, 128. Instytut Ekonomiki Rolnictwa, Warszawa.

Coase R.H., Fowler R.F., 1937: The Pig-cycle in Great Britain: An Explanation. “Economica” 4.

Cochrane W.W., 1958: Farm Prices: Myth and Reality. University of Minnesota Press, Minneapolis.

Collier B., Skees J., 2008: National Income Stabilization Account (NISA). Canadian experience with income stabilization accounts. GlobalAgRisk Inc., Lexington.

Cuff T., 1992: A Weighty Issue Revisited: New Evidence on Commercial Swine Weights and PorkProduction in Mid-Nineteenth Century America. “Agricultural History” 66.

Czyżewski A., Stępień S., 2011a: Ograniczanie ryzyka wahań cen i produkcji rolniczej w systemach ubezpieczeniowych. W: Ekonomia. T. 1. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław.

Czyżewski A., Stępień S., 2011b: Wspólna polityka rolna UE po 2013 r. a interesy polskiego rolnictwa. „Ekonomista” 1.

Ezekiel M., 1938: The Cobweb Theorem. “U.S. Quarterly Journal of Economy” 1.

Ezekiel M., Haas G.C., 1927: Factors affecting the price of Hogs. “U.S.D.A. Bulletin” 1440.

FAPRI Staff Report 2010. U.S. and World Argicultural Outlook, 2010. Iowa State University, University of Missouri-Columbia, Ames-Iowa.

Fisher B.S., 1982: Rational Expectations in Agricultural Economics Research and Policy Analysis. “American Journal of Agricultural Economics” 64.

Flach B., 2010: UE-27 Livestock and Products. Annual Report 2010. USDA Foreign Agricultural Service, GAIN Report No NL0023.

Flach B., 2011: UE–27 Livestock and Products Annual Reprt 2011. USDA Foreign Agricultural Service, GAIN Report No NL1017.

Grimes G., Plain R., 2005: U.S. Hog Marketing Contract Study. “Working Papers No AEWP 2005-01”, Iowa State University, Department of Agricultural Economics, Ames.

Harlow A., 1960: The hog cycle and the cobweb theorem. “Journal of Farm Economics” 42, 4.

Hanau A., 1928: Die Prognose der Schweinepreise. Institut für Konjunkturforschung, Berlin.

Hayenga M.L., Rhodes V.J., Grimes G., Lawrence J., 1996: Vertical integration in hog production. GIPSA, Washington.

Holt M.T., Craig L.A., 2004: A nonlinear model if the U.S. Hog-Corn Cycle. Purdue University, Department of Agricultural Economics, West Lafayette.

Howard P., 2006: Consolidation in Food and Agriculture: Implications for Farmers & Consumers. Northeast Organic Farming Association, Barre.

Introduction to Risk Management, 1997. Risk Management Agency, USDA, Washington.

Jerzak M., 2008: Zarządzanie ryzykiem jako czynnik stabilizacji dochodów i poprawy konkurencyjności w rolnictwie. „Roczniki Naukowe SERiA” X, 3.

Kalder N., 1934: A Classificatory Note on the Determinateness of Equilibrium. “Review of Economy Studies” 1.

Kang M.G., Mahajan N., 2006: An introduction to market-based instruments for agricultural price risk management. In: Agricultural Management, Marketing and Finance. FAO, Rome.

Kozłowski Z., 1964: W sprawie systemu oddziaływania ekonomicznego na stabilizację rozwoju trzody chlewnej. Cz. I. „Wieś Współczesna” 3.

Klein B., Crawford R.G., Alchian A.A., 1978: Vertical integration, appropriable rents, and the competitive contracting process. “Journal of Law Economics” 27.

Larson A.B., 1964: The Hog Cycle as Harmonic Motion. „Journal of Farm Economics” 46.

Małkowski J., 1978: Regulowanie rozwoju produkcji zwierzęcej w Polsce. PWRiL, Warszawa.

Martinez S., 2002: Vertical coordination of marketing systems: lesson from the poultry, egg and pork industries. Agricultural Economic Report, USDA, Washington.

Nerlove M., 1958: Adaptive Expectations and Cobweb Phenomena. “Quarterly Journal of Economics” 73.

Newbery D.M., Stiglitz J.E., 1981: The Theory of Commodity Price Stabilization: A Study in the Economics of Risk. Oxford Clarendon Press, Oxford.

OECD-FAO Agricultural Outlook 2011–2020, 2012. Strona internetowa: http://stats.oecd.org/Index.aspx [dostęp: 20.10.2012].

Pepliński B., Waszczuk K., Wielicki W., 2004: Integracja pionowa a opłacalność produkcji żywca wieprzowego. Wydawnictwo AR im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań.

Pohorille M., 1960: Wstęp do teorii regulowania cen rolnych. PWN, Warszawa.

Polletier R., 1995: Market Forces That Influence Cvclic Behavior. “CSI Technical Journal” 4.

Prus O., 2006: Opinie rolników na temat współpracy w ramach grup producentów. „Roczniki Naukowe SERiA” VIII, 1.

Rojewski K., 2008: Zarządzanie ryzykiem w produkcji roślinnej poprzez ubezpieczenia i transakcje terminowe na przykładzie USA. W: Kierunki zmian ubezpieczeń produkcji rolnej w Polsce. Red. J. Handschke, K. Łyskawa. Centrum Edukacji Ubezpieczeniowej, Warszawa.

Ruth M., Cloutier L.M., Garcia P., 1998: A Nonlinear Model of Information and Coordination in Hog Production: Testing the Coasian-Fowlerian Dynamic Hypotheses. Paper prepared for presentation at the annual meeting of the American Agricultural Economics Association, Salt Lake City, August 2–5.

Shonkwiler J.S., Spreen T.H., 1986: Statistical significance and stability of the hog cycle. “Southern Journal of Agricultural Economics” 12.

Schrader F.M., 1953: Factors affecting Hog Production. Canada Dept. of Agriculture, Economic Division, Ottawa.

Stilman R.P., 1984: Hog operations becoming fewer, larger and more efficient livestock and poultry. Livestock and Poultry Outlook and Situation Report, USDA, Washington.

Stadejek T., 2007: System produkcji trzody chlewnej w Danii. “Trzoda Chlewna” 1.

Stańko S., 2006: Prognozowanie sytuacji na rynku wieprzowiny (w oparciu o dane GUS). „Biuletyn Informacyjny ARR” 12.

Stańko S., 2007: Średniookresowe prognozy rynku żywca wieprzowego. „Biuletyn Informacyjny ARR” 5.

Stępień S., 2011: Rynek wieprzowiny na świecie w warunkach globalizacji. „Roczniki Naukowe SERiA” XIII, 3.

Stępień S., 2012: Specyfika wahań koniunkturalnych w sektorze rolnym. W: Wybrane aspekty polityki gospodarczej – wymiar makroekonomiczny i regionalny. Red. A. Hnatyszyn-Dzikowska, S. Zwierzchlewski. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Pile, Piła.

Stępień S., Kułyk P., 2012: Zarządzanie ryzykiem cenowym w produkcji rolniczej. „Roczniki Naukowe SERiA” XIV, 1.

Stojkovic G., 1964: Market Models for Agricultural Products. In: Econometric Model Building. Ed. H.O. Wold. North-Holland Publishing, Amsterdam.

Śmiglak M., Zielińska A., 2006: Identyfikacja sposobów oraz skłonności do samodzielnego zarządzania ryzykiem cenowym w gospodarstwach rolnych, przedsiębiorstwach zbożowo-młynarskich oraz przedsiębiorstwach mięsnych. W: Ekonomiczne uwarunkowania wykorzystania rynkowych narzędzi stabilizacji cen i zarządzania ryzykiem w rolnictwie. Red. M.A. Jerzak, A. Czyżewski. Wydaw. AR im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań.

The CAP towards 2020. Legal proposals, 2011. DG Agriculture and Rural Development, European Commission, Brussels.

Tomek W.G., Robinson K.L., 2001: Kreowanie cen artykułów rolnych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

le Vay C., 1983: Agricultural co-operative theory: a review. “Journal of Agricultural Economics” 1, 34.

Wallace H.A., 1920: Agriculture Prices. Des Moines, Iowa.

Wells O.V., 1933: Farmers Response to Price in Hog Production and Marketing. “Technical Bulletin” 359.

Zawadzka D., 2006a: Historia badań „cyklu świńskiego. „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej” 4.

Zawadzka D., 2006b: Formy koordynacji pionowej w sektorze trzody w Stanach Zjednoczonych i w Danii. „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej” 1.

Ziętara W., 2012: Stan i tendencje w produkcji trzody chlewnej w Polsce. „Przegląd Hodowlany” 2.

Pobrania

Liczba pobrań artykułu

59

Strony

140-157

Jak cytować

Stępień, S. i Czyżewski, A. (2013) „Wahania cykliczne na rynku żywca wieprzowego na świecie i w wybranych krajach”, Wieś i Rolnictwo. Warszawa, PL, (1 (158), s. 140–157. doi: 10.53098/wir.2013.1.158/08.

Numer

Dział

MATERIAŁY Z BADAŃ

Inne teksty tego samego autora

1 2 > >>