„Płatność cukrowa” a dochody plantatorów buraka cukrowego w Polsce. Stan obecny i perspektywy

Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie znaczenia oddzielnej płatności z tytułu cukru (tzw. płatności cukrowej) w kształtowaniu dochodów plantatorów buraków cukrowych w Polsce. Przedstawiono strukturę i dynamikę światowego, unijnego oraz polskiego rynku cukru i buraków cukrowych, a także instrumenty polityki rolnej Unii Europejskiej w zakresie rynku cukru i buraków cukrowych, co stanowi tło do dalszych rozważań. Dochodowość produkcji buraków ukazano w Polsce na przestrzeni ostatnich kilku lat oraz w odniesieniu do Niemiec, jednego z liderów w tym segmencie w UE. Jak wynika z poniższego opracowania, w ujęciu globalnym cukier z buraków jest sukcesywnie wypierany przez cukier trzcinowy. W wyniku reformy rynku cukru z 2006 roku w Unii Europejskiej nastąpiły niekorzystne, z punktu widzenia tej gałęzi, zmiany, które doprowadziły do rezygnacji z produkcji cukru przez niektóre kraje członkowskie, wskutek czego łączna podaż tego produktu zmniejszyła się do tego stopnia, że UE stała się jego importerem netto (mimo iż przez wiele lat osiągała nadwyżki produkcyjne i eksportowała je). Formą rekompensaty spadku dochodów plantatorów buraków cukrowych, który zaznaczył się po wprowadzeniu tej reformy miała być płatność cukrowa wprowadzona do systemów wsparcia w dziewięciu krajach, w tym w Polsce. Zgodnie z ustaleniami, oddzielna płatność z tytułu cukru ostatni raz ma zostać wypłacona w 2014 roku. Wobec powyższego należy się zastanowić nad zasadnością wprowadzenia innego – alternatywnego mechanizmu wsparcia plantatorów buraków cukrowych w Polsce oraz innych nowych krajach członkowskich. Takim rozwiązaniem wydaje się być podniesienie poziomu podstawowej stawki płatności bezpośredniej, co mogłoby się wprost przełożyć na dochodowość produkcji buraków cukrowych i cukru w Polsce.