Z badań nad protestami rolniczymi w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2008.4.141/01Słowa kluczowe:
protesty społeczne, rolnicy, ruchy społeczne, kampania protestacyjna, seria protestów, modernizacjaAbstrakt
W artykule podjęto z jednej strony próbę wskazania właściwego kontekstu teoretycznego dla budowy schematu analitycznego, za pomocą którego można opisać i wyjaśnić zjawisko rolniczych protestów, z drugiej strony przedstawiono wybrane charakterystyki tychże protestów z lat 1989–1993 i 1997–2001. Zasadnicze wnioski sformułowane na podstawie wykorzystanego materiału mówią, iż: (1) protesty rolnicze generowane były przez pogarszająca się sytuację ekonomiczną tej kategorii społecznej i związane z tym poczucie deprywacji, (2) protesty rolnicze wykazywały odmienną dynamikę w porównaniu z protestami innych kategorii społecznych, (3) uczestnikami protestów rolniczych byli przede wszystkim właściciele dużych, zmodernizowanych gospodarstw, (4) protesty rolnicze podlegały procesom instytucjonalizacji, co wyrażało się między innymi: coraz mniejszą liczbą protestów wybuchających spontanicznie, wzrostem kooperacji między organizacjami rolników w trakcie organizowania i przebiegu akcji protestacyjnych, wzrostem liczby serii protestów i kampanii protestacyjnych, wypracowaniem stałego repertuaru form protestów (blokady dróg, okupacja budynków państwowych, wielotysięczne manifestacje), wypracowanie stałych metod dochodzenia do kompromisu z władzami państwa i przeniesienie części problemów rolnictwa na forum polityki konwencjonalnej, (5) w wymiarze żądań protestacyjnych oraz ukierunkowania działań w stronę instytucjonalnych adresatów ujawniły się tendencje do ekonomizacji (dominacja żądań o charakterze ekonomicznym), polityzacji (adresatem żądań były głównie instytucje państwa) i radykalizacji działań (zastosowanie ostrzejszych metod protestu) w omawianym okresie.Bibliografia
Blumer H., 1967: Collective Behavior. In: Principles of Sociology. Ed. A. McClung Lee. Barnes and Noble, New York.
Ekiert G., Kubik J., 1996: Protest Event Analysis in the Study of Democratic Consolidation: Poland, 1989–1993. Maszynopis w posiadaniu autora.
Ekiert G., Kubik J., 1999: Rebellious Civil Society. Popular Protest and Democratic Consolidation in Poland, 1989–1993. University of Michigan Press, Ann Arbor. DOI: https://doi.org/10.3998/mpub.16117
Foryś G., 2008: Dynamika sporu. Protesty rolników w III Rzeczpospolitej. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Freeman J., 1979: Resource Mobilization and Strategy: A Model for Analyzing Social Movement Organization Actions. In: The Dynamics of Social Movements. Eds. M.N. Zald, J.D. McCarthy. Winthrop, Cambridge.
Gliński P., 1996: Polscy Zieloni. Ruch społeczny w okresie przemian. Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Gorlach K., 2001: Świat na progu domu. Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Koopmans R., Rucht D., 1999: Introduction to Special Issue: Protest Event Analysis – Where to Now? „Mobilization” 4, 2. DOI: https://doi.org/10.17813/maiq.4.2.d7593370607l6756
Landsberger H.A., 1974: Rural Protest: Peasant Movements and Social Change. Macmillan, London – Edinburgh. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-01612-9
Le Bon G., 1986: Psychologia tłumu. PWN, Warszawa.
McAdam D., Tarrow S., Tilly Ch., 2001: Dynamics of Contentions. Cambridge University Press, New York. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511805431
Migdal J., 1974: Peasants, Politics and Revolution. Toward Political and Social Change in the Third World. Princeton University Press, Princeton.
Moore B., 1966: The Social Origins of Dictatorships and Democracy: Lord and Peasant in the Making of the Modern World. Beacon Press, Boston.
Olson M., 1965: The Logic of Collective Action. Harvard University Press, Cambridge. DOI: https://doi.org/10.4159/9780674041660
Paige J., 1975: Agrarian Revolution. Free Press, New York.
Park R.E., 1972: The Crowd and the Public and Other Essays. The University of Chicago Press, Chicago.
Rose J.D., 1982: Outbreaks. The Sociology of Collective Behavior. The Free Press, New York.
Skocpol T., 1989: What Makes Peasants Revolutionary? In: Power and Protests in the Coutryside: Rural Unrest in Asia, Europe and Latin America. Eds. R.P. Weller, E. Guggenheim. Duke University Press, Durham.
Smelser N.J., 1962: Theory of Collective Behavior. The Free Press, New York. DOI: https://doi.org/10.1037/14412-000
Stinchcombe A.L., 1961: Agricultural Enterprise and Rural Class Relations. „American Journal of Sociology” 67, 2. DOI: https://doi.org/10.1086/223082
Tarde G., 1904: Opinia i tłum. Gebethner i Ska., Warszawa.
Tarrow S., 1994: Power in Movement. Social Movements, Collective Action and Politics. Cambridge University Press, New York – Cambridge.
Tarrow S., 1998: Power in Movement. Social Movements and Contentious Politics. Cambridge University Press, New York – Cambridge. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511813245
Tilly Ch., 1978: From Mobilization to Revolution. Random House, New York.
Wolf E.R., 1973: Peasant Wars of the Twentieth Century. Harper and Row, New York.
Pobrania
Liczba pobrań artykułu
Strony
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2008 Wieś i Rolnictwo
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
