Energia odnawialna na obszarach wiejskich Ukrainy w perspektywie zmian klimatycznych
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2022.2.195/02Słowa kluczowe:
odnawialne źródła energii (OZE), obszary wiejskie, rolnictwo, zmiany klimatu, redukcja emisji gazów cieplarnianych, adaptacja do zmian klimatycznych, bioenergetyka, UkrainaAbstrakt
Artykuł poświęcony jest zbadaniu możliwości rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) na obszarach wiejskich Ukrainy z uwzględnieniem zmian klimatycznych. Obszary wiejskie, a szczególnie rolnictwo, mają znaczny potencjał generowania energii w sposób przyjazny środowisku, jak również z wykorzystaniem własnych odnawialnych zasobów. Dzięki redukcji emisji gazów cieplarnianych działania tego rodzaju pozwolą na wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz złagodzenie negatywnego wpływu sektorów energetycznego i rolnego na zmiany klimatyczne. W artykule rozpatrzono w tym kontekście różnorodne technologie OZE możliwe do wdrożenia na obszarach wiejskich Ukrainy, podano przykłady i przeanalizowano możliwości i bariery ich rozwoju. Ponadto zwrócono uwagę na działania konieczne do podjęcia w celu przystosowania rolnictwa do zachodzących zmian klimatu – zarówno zmniejszenia wkładu sektorów energetycznego i rolnego w negatywny wpływ na klimat, jak i takiej adaptacji rolnictwa, by kontynuowało ono pełnienie swoich funkcji i utrzymało odpowiedni poziom efektywności.
Bibliografia
Adamenko T. (2019). Zmina klimatu ta silske hospodarstvo v Ukraini: shcho varto znaty fermeram? [Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Ukrainie. Co powinni wiedzieć rolnicy?]. Nimetsko-ukrainskyi ahropolitychnyi dialoh [Niemiecko-ukraiński dialog agropolityczny].
Afonchenkova T. (2016). Ekonomichna dotsilnist zastosuvannia kombinovanykh avtonomnykh enerhosystem u silskohospodarskomu vyrobnytstvi [Ekonomiczna zasadność stosowania autonomicznych kogeneracyjnych systemów energetycznych w produkcji rolnej]. Naukovyi visnyk Mizhnarodnoho humanitarnoho universytetu. Seriia: Ekonomika i menedzhment, 2, 42–45.
AVE [Hromadska orhanizatsiia «Ahentstvo z vidnovliuvanoi enerhetyky»] (2021). Spryiannia enerhetychnii bezpetsi ta stalomu rozvytku mistsevykh hromad v Ukraini [Promowanie bezpieczeństwa energetycznego i zrównoważonego rozwoju społeczności lokalnych w Ukrainie]. Non-governmental agency „Renewable Energy Agency” (REA). https://rea.org.ua/wp-content/uploads/2021/10/handbook-promoting-energy-security.pdf (dostęp: 17.04.2022).
Barron-Gafford G.A., Pavao-Zuckerman M.A., Minor R.L., Sutter L., Barnett-Moreno I., Blackett D.T., Thompson M., Dimond K., Gerlak A., Nabhan G.P., Macknick J.E. (2019). Agrivoltaics provide mutual benefits across the food–energy–water nexus in drylands. Nature Sustainability, 2, 848–855. https://doi.org/10.1038/s41893-019-0364-5.
Bloomfield J., Steward F. (2022). Strategies for climate change post COP26. The Political Quarterly, 93 (2), 278–287. https://doi.org/10.1111/1467-923X.13125.
CarbonBrief (2022). The impacts of climate change at 1.5C, 2C and beyond. https://interactive.carbonbrief.org/impacts-climate-change-one-point-five-degrees-two-degrees/# (dostęp: 13.04.2022).
DSSU [Derzhavna sluzhba statystyky Ukrainy] (2022). Kilkist silskohospodarskykh tvaryn na 01 sichnia 2022 roku [Liczba pogłowia zwierząt gospodarskich na dzień 1 stycznia 2022 roku]. https://ukrstat.gov.ua/operativ/operativ2022/sg/ksgt/ksgt0122.xls (dostęp: 21.06.2022).
EBRD [European Bank for Reconstruction and Development] (2020). Support to the government of Ukraine on updating its nationally determined contribution (NDC). Report No. 3 on Modelling. https://mepr.gov.ua/files/images/news_2020/22122020/Результати%20моделювання.pdf (dostęp: 21.06.2022).
Ecoaction (2022). Dii Rosii stavliat pid zahrozu ukrainski ta hlobalni klimatychni zusyllia [Działania Rosji stwarzają niebezpieczeństwo dla ukraińskich i globalnych wysiłków klimatycznych]. Tsentr ekolohichnykh initsiatyv «Ekodiia» [Centrum inicjatyw ekologicznych „Ecoaction”]. https://ecoaction.org.ua/dii-rosii-zahrozhuut-klimatu.html (dostęp: 20.06.2022).
EIU [Economist Intelligence Unit] (2021). Under pressure. The economic costs of water stress and mismanagement. Economist Intelligence Unit (EIU) with support from the Swiss Agency for Development and Cooperation (SDC) and FONPLATA Development Bank. https://www.fonplata.org/sites/default/files/media/documents/EIU_Under%20Pressure_The-%20economic%20costs%20of%20water%20stress%20and%20mismanagement.pdf (dostęp: 17.04.2022).
EUEA [European-Ukrainian Energy Agency] (2022). https://euea-energyagency.org/uk/novyny-ta-podiyi/novyny-rynku/shhomisyachnyj-monitoryng-galuzi-vidnovlyuvanoyi-energetyky-vde-v-ukrayini-sichen-2022 (dostęp: 27.06.2022).
FAO [Food and Agriculture Organization] (2021). Kompleksnyi analiz systemy zmenshennia ryzyku vynyknennia stykhiinykh lykh u silskomu hospodarstvi Ukrainy [Kompleksowa analiza systemu ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych w rolnictwie Ukrainy]. https://www.slideshare.net/ssuser5280311/ss-250734918 (dostęp: 19.04.2022).
FAO [Food and Agriculture Organization] (2020). Priorities for prevention of the climate change and adaptation to it in the agricultural, forestry and fisheries of Ukraine before 2030. https://www.fao.org/documents/card/ru/c/CA7466EN (dostęp: 23.04.2022).
Geletukha G., Zheliezna T., Matveev Yu., Kucheruk P., Kramar V. (2020). Roadmap for bioenergy development in Ukraine until 2050. Bioenergy Association of Ukraine. UABIO Position Paper No. 26. https://uabio.org/wp-content/uploads/2020/11/uabio-position-paper-26-en.pdf (dostęp: 12.04.2022).
Jevrejeva S., Jackson L.P., Grinsted A., Lincke D., Marzeion B. (2018). Flood damage costs under the sea level rise with warming of 1.5 °C and 2 °C. Environmental Research Letters, 13 (7), 074014. https://doi.org/10.1088/1748-9326/aacc76.
Kaletnik H., Kulik M., Petrichenko V. (2007). Osnovy perspektyvnykh tekhnolohii vyrobnytstva produktsii tvarynnytstva [Zasady perspektywicznych technologii produkcji zwierzęcej]. Winnica: Enozis.
Klimenko V., Mazur O., Sabashuk P. (2008). General aspects of cogeneration technologies (Part 1). W: O. Mazur (red.). Thermal Engines Cogeneration Systems: Handbook in Three Parts. Kyiv: Institute of Applied Energy Research (EPC ALCON NAS of Ukraine).
KMU [Kabinet Ministriv Ukrainy] (2022a). Pro zatverdzhennia Natsionalnoi ekonomichnoi stratehii na period do 2030 roku [O zatwierdzeniu Narodowej gospodarczej strategii Ukrainy do 2030 roku]. Rozporiadzhennia KMU vid 3 bereznia 2021 r. 179. https://www.kmu.gov.ua/npas/pro-zatverdzhennya-nacionalnoyi-eko-a179 (dostęp: 12.04.2022).
KMU [Kabinet Ministriv Ukrainy] (2022b). V Ukraini zavershena posivna kampaniia 2022 [Zakończyła się kampania siewna 2022 roku w Ukrainie]. https://www.kmu.gov.ua/news/v-ukrayini-zavershena-posivna-kampaniya-2022#:~:text=За%20оперативними%20даними%20структурних%20-підрозділів,становить%2013%2C4%20млн%20га (dostęp: 21.06.2022).
KMU [Kabinet Ministriv Ukrainy] (2017). Plan zakhodiv shchodo vykonannia kontseptsii realizatsii derzhavnoi polityky u sferi zminy klimatu na period do 2030 roku [Plan działań dla wykonania Koncepcji realizacji polityki państwowej w zakresie zmian klimatycznych do 2030 roku]. Rozporiadzhennia KMU vid 6 hrudnia 2017 r. 878-р. https://mepr.gov.ua/news/32000.html (dostęp: 19.04.2022).
KMU [Kabinet Ministriv Ukrainy] (2016). Kontseptsiia realizatsii derzhavnoi polityky u sferi zminy klimatu na period do 2030 roku [W sprawie zatwierdzenia Koncepcji realizacji polityki państwowej w zakresie zmian klimatycznych do 2030 roku]. Rozporiadzhennia KMU vid 7 hrudnia 2016 r. 932-р. https://mepr.gov.ua/news/32001.html (dostęp: 14.04.2022).
KMU [Kabinet Ministriv Ukrainy] (2014). Pro Natsionalnyi plan dii z vidnovliuvanoi enerhetyky na period do 2020 roku [O Narodowym planie działań na rzecz odnawialnej energetyki na okres do 2020 roku]. Rozporiadzhennia KMU vid 1 zhovtnia 2014 r. 902-р. https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/902-2014-р#Text (dostęp: 12.04.2022).
Korchemny M., Fedoreyko V., Shcherban V. (2001). Enerhozberezhennia v ahropromyslovomu kompleksi [Energooszędność w kompleksie rolno-przemysłowym]. Ternopil: Ternopilskyi Natsionalnyi Technichnyi Universytet.
Kucherenko I. (2000). Ekonomichna otsinka enerhooshchadnykh tekhnolohii i mashyn u svynarstvi [Ekonomiczna ocena energooszczędnych technologii i maszyn w hodowli trzody chlewnej]. Biuleten Poltavskoho Derzhavnoho Ahrarnoho Instytutu, 3, 80–83.
MEPNRU [Ministry of Environmental Protection and Natural Resources of Ukraine] (2021a). Ukraine’s greenhouse gas inventory 1990–2019. Annual National Inventory Report for Submission under the United Nations Framework Convention on Climate Change and the Kyoto Protocol. Ministry of Environmental Protection and Natural Resources of Ukraine. https://mepr.gov.ua/files/docs/klimatychna_polityka/Ukraine_NIR_2021.pdf (dostęp: 21.06.2022).
MEPNRU [Ministry of Environmental Protection and Natural Resources of Ukraine] (2021b). Analitychnyy ohlyad onovlenoho ofitsiynoho vnesku Ukrainy do Paryzkoi uhody [Przegląd analityczny zaktualizowanego oficjalnego wkładu Ukrainy w Porozumienie paryskie]. https://mepr.gov.ua/files/docs/klimatychna_polityka/Аналітичний%20огляд%20НВВ%20липень%202021.pdf (dostęp: 21.06.2022).
MEPNRU [Ministry of Environmental Protection and Natural Resources of Ukraine] (2017). Stratehiya nyzkovuhletsevoho rozvytku Ukrainy do 2050 roku [Strategia rozwoju niskoemisyjnego Ukrainy do 2050]. https://mepr.gov.ua/news/31815.html (dostęp: 11.05.2022).
SAEE [State Agency on Energy Efficiency and Energy Saving of Ukraine] (2021). Dosiahnennia tsilei Natsionalnoho planu dii z vidnovliuvalnoi enerhetyky do 2020 roku [Osiągnięcie celów Krajowego Planu Działań w zakresie Energii Odnawialnej do 2020 roku]. Derzhavne ahentstvo z enerhoefektyvnosti ta enerhozberezhennia Ukrainy. https://saee.gov.ua/uk/news/4043 (dostęp: 25.06.2022).
Schindele S., Trommsdorff M., Schlaak A., Obergfell T., Bopp G., Reise C., Braun C., Weselek A., Bauerle A., Högy P., Goetzberger A., Weber E. (2020). Implementation of agrophotovoltaics: Techno-economic analysis of the price-performance ratio and its policy implications. Applied Energy, 265, 114737. https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2020.114737.
Snizhko S., Shevchenko O., Didovets Yu. (2021). Analiz vplyvu klimatychnykh zmin na vodni resursy Ukrainy [Analiza wpływu zmian klimatycznych na zasoby wodne Ukrainy]. Tsentr ekolohichnykh initsiatyv «Ekodiia» [Centrum inicjatyw ekologicznych „Ecoaction”]. https://ecoaction.org.ua/wp-content/uploads/2021/06/analiz-vplyvu-vodni-resursy-full.pdf (dostęp: 22.04.2022).
Trypolska G., Kyryziuk S., Krupin V., Wąs A., Podolets R. (2022). Economic feasibility of agricultural biogas production by farms in Ukraine. Energies, 15 (1), 87. https://doi.org/10.3390/en15010087.
UCS [Union of Concerned Scientists] (2008). Renewable energy and agriculture: A natural fit. https://www.ucsusa.org/clean_energy/smart-energy-solutions/increase-renewables/renewable-energy-and.html#.Wp57DdspJPY (dostęp: 12.04.2022).
UNFCCC [United Nations Framework Convention on Climate Change] (2021). Updated Nationally Determined Contribution of Ukraine to the Paris Agreement. https://www4.unfccc.int/sites/ndcstaging/PublishedDocuments/Ukraine%20First/Ukraine-%20NDC_July%2031.pdf (dostęp: 14.04.2022).
UNFCCC [United Nations Framework Convention on Climate Change] (2016). Ukraine Deposits Instrument of Ratification of Paris Agreement. https://www4.unfccc.int/sites/NDCStaging/pages/Party.aspx?party=UKR (dostęp: 30.05.2022).
UNFCCC [United Nations Framework Convention on Climate Change] (2013). Ukraine. National Communication (NC) No. 6 of 30 December 2020. https://unfccc.int/documents/198421 (dostęp: 13.04.2022).
VRU [Verkhovna Rada Ukrainy] (2016). Pro ratyfikatsiiu Paryzkoi uhody [O ratyfikacji Porozumienia paryskiego]. Zakon Ukrainy vid 14.07.2016 1469-VIII. https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/1469-19#Text (dostęp: 12.04.2022).
