From “Press for People” to “People’s Press” – the Evolution of Polish Journals in the Austrian Partition
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir042019/04Keywords:
people’s press, Austrian partition, autonomy, peasants, farming, womenAbstract
The paper aims at the exploration of the origins and range of publishing services for rural communities in the Austrian partition. Observation of changes that resulted in the evolution from „press for people” to „people’s press” is of particular importance in studying the publishing market. The latter is defined as the press dominated by political content. Due to its autonomy, less censorship pressure, and journalistic activities of outstanding editors, Galicia contributed to the development of first political parties. Galician journals at the end of the 19th and the beginning of the 20th century present changes and pressures which took place in the developing people’s movement. The main theme linking many journals was the development of rural communities’ attitudes towards the fight to regain independence. However, they varied in their vision of future Poland. The first important titles for women working on farms were established within this territory. Christian values were the main topic discussed in journals for women. In general, in the beginning journals published in the Austrian partition mostly offered educational, social and religious content, followed by the political, which finally dominated the press market.References
Bereza T., Bukała M., Kalisz M. (2010). Wincenty Witos 1874–1945. Rzeszów: Instytut Pamięci Narodowej.
Borkowski J. (1992). Witos a Polska. Chicago: Historic Institut of Wincenty Witos.
Dunin-Wąsowicz K. (1952). Czasopiśmiennictwo ludowe w Galicji. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Fitowa A. (2007). Jakub Bojko – wielki miłośnik książki i jej krzewiciel wśród chłopów. W: M. Próchnicka, A. Korycińska-Huras (red.), Między przeszłością a przyszłością. Książka, biblioteka, informacja naukowa – funkcje społeczne na przestrzeni wieków (s. 70–78). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Garlicki A. (1966). Powstanie Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast” 1913-1914. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Grodziski S. (1993). Sejm Krajowy galicyjski 1861-1914. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Herre F., Floriańczyk B. (1996). Metternich. Orędownik pokoju. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Homola I. (1976). Prasa galicyjska w latach 1831-1866. W: J. Łojek (red.). Prasa polska w latach 1661-1864. Warszawa: Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, Instytut Badań Literackich PAN.
Ilski Z. (2000). Główne kierunki oddziaływania na chłopów księdza Henryka Otowskiego (1823-1904). Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego, 31, 21-37.
Jarowiecki J. (2003). Lwowskie pisma dla ludu oraz prasa ludowa w okresie autonomii galicyjskiej. W: I. Jarowiecki (red). Kraków - Lwów: książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku, t. 6, cz. 2 (s. 89-109). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Kieniewicz S. (1951). Ruch chłopski w Galicji w 1846 roku. Wrocław.
Kołodziejczyk A. (2006). Jan Smoła (1891-1945) – czołowy antyklerykał ruchu ludowego w latach II Rzeczypospolitej. Kariera i upadek chłopskiego działacza. Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego, 36, 329-356.
Koziolek A. (2019a). Geneza polskiej prasy ludowej w zaborze rosyjskim. Wieś i Rolnictwo, 1(182), 105–121.
Koziolek A. (2019b). Działalność rynku polskiej prasy ludowej dla środowisk wiejskich w zaborze pruskim. Wieś i Rolnictwo, 2(183), 131–145.
Kudłaszyk A. (1978). Myśl społeczno-polityczna Bolesława Wysłoucha: 1855–1937. Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Lato S. (1963). U źródeł prasy „dla ludu”. W: I. Turowska-Bar (red.). Polskie czasopisma o wsi i dla wsi od XVIII w. do roku 1960: Materiały bibliograficzno-katalogowe (s. 34). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Lyszczyna J. (2012). Leon Zienkowicz – wydawca. Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie, 1, 9-12.
Mańko S. (2004). Stosunek księdza Stanisława Stojałowskiego do kwestii żydowskiej. Nieznany aspekt początków ruchu ludowego w Galicji. Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego, 33, 27-38.
Markiewicz H. (2016). Rzecz o Polskiej Macierzy Szkolnej. Warszawa: APS.
Materiały źródłowe do historii polskiego ruchu ludowego 1864-1918 (1966). T. 1. Zebrali i oprac.: Dunin-Wąsowicz K., Kowalczyk S., Molenda J., Stankiewicz. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Myśliński J. (1976. Prasa polska w Galicji w dobie autonomicznej (1867-1918). W: J. Łojek, (red.). Prasa polska w latach 1864-1918. Warszawa: Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, Instytut Badań Literackich PAN.
Przeniosło M. (2013). Ludowcy w strukturach Polskiej Komisji Likwidacyjnej (1918-1919). Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego, 36, 30-31.
Stępień S. (1984). Prasa ludowa w Polsce. Zarys historyczny. Warszawa: Wydawnictwo „Prasa ZSL”.
Syska H. (1949). Od „Kmiotka” do „Zarania”: Z historii prasy ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe.
Szwarc A. (1981). Galicyjskie Towarzystwo Gospodarskie. W: M. Kamler (red.). Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 roku, t. 1 (s. 183). Warszawa.
Wawrzykowska-Wierciochowa D. (1961). Z dziejów kobiety wiejskiej. Szkice historyczne 1861–1945. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Wereszycki H. (1979). Historia polityczna Polski 1864-1918. Paryż: Wydawnictwo Libella.
Wójcik A. (2002). Praca organiczna w myśli ludowej na przełomie XIX i XX wieku. Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego, 32, 77-88.
Czasopisma
Chata (1880), nr 1, s. 1.
Dziennik Rządowy Rzeczypospolitej Polskiej (1846), nr 2, s. 2-3.
Dzwonek (1859), nr 1, s. 1.
Krakus: pismo dla ludu (1848), nr 1, s. 1-14.
Niewiasta (1898), nr 15, s. 235.
Nowiny (1877), nr 1, s. 1.
Piast (1913), nr 1, s. 1
Rolnik (1884), nr 26, s. 218-218.
Przewodnik Kółek Rolniczych (1900), nr 1, s. 4-5.
Przewodnik Wiejski (1835), nr 1-2, s. 3-7.
Przyjaciel Ludu (1912), nr 22, s. 3; (1919), nr 46-47.
Rozmaitości dla Ludu Wiejskiego (1843), nr IV, s. 40.
Szkoła Ludu (1948), nr 15, s. 116–118.
Wieniec (1887), nr 38.
Wieśniak (1848), nr 1, s. 1.
Włościanin (1870), nr 7, s. 49-51.
