Działalność rynku polskiej prasy ludowej dla środowisk wiejskich w zaborze pruskim
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2019.2.183/06Słowa kluczowe:
czasopisma, prasa ludowa, zabór pruski, chłopstwo, rolnictwoAbstrakt
Badania nad prasą skierowaną do środowisk wiejskich w XIX i początku XX w. są wprowadzeniem do analizy przemian na rynku wydawniczym i czytelniczym od momentu powstania pierwszych pism aż do transformacji ustrojowej. Celem niniejszego opracowania jest zbadanie genezy usług wydawniczych kierowanych do stanu chłopskiego w zaborze pruskim. Porównanie poszczególnych tytułów pod względem zawartości treści, grup odbiorców i składów osobowych redakcji, jakie były tworzone w pierwszych periodykach i zawodowej prasie skierowanej dla ludu, pozwoliła wskazać funkcje pełnione przez prasę o charakterze branżowym (rolniczym) w omawianym okresie i zaborze. Ważnym czynnikiem, który należy podkreślić, była organizacja wydawnictw i ich wpływ na czytelników pomimo ograniczeń cenzorskich dotyczących rynku prasowego. W zaborze pruskim powstawały pierwsze duże wydawnictwa łączące wydawanie prasy i książek. Działalność prasy dla środowisk wiejskich od XIX w. aż do okresu I wojny światowej była zróżnicowana. Dominowały tam jednak treści o charakterze edukacyjnym, społecznym i religijnym.
Bibliografia
Bieńkowska B. (2005). Książka na przestrzeni dziejów. Warszawa: Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacji.
Cieślak T. (1976). Prasa w zaborze pruskim (Śląsk, Pomorze, Warmia, Mazury) w latach 1871–1918. W: J. Łojek (red.). Prasa polska w latach 1864–1918 (s. 202–214). Warszawa: Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, Instytut Badań Literackich PAN.
Danielewski I., Chociszewski J. (red.) (1873). Kalendarz Majstra od Przyjaciela Ludu. Chełmno: Nakładem Ignacego Danielewskiego.
Fedorowicz M. (1996). Dorobek wydawniczy Ignacego Danielewskiego – drukarza chełmińskiego (1829–1907). Acta Universitatis Nicolai Copernici,Bibliologia I – Nauki Humanistyczno-Społeczne, 306, 139–150.
Gzella G. (1994). „Pisma dla ludu”: pod zaborami w pierwszej połowie XIX wieku. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Gzella G. (2004). „Przed wysokim sądem”: procesy prasowe polskich redaktorów czasopism dla chłopów w zaborze pruskim. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Jakóbczyk W. (1976). Prasa w Wielkopolsce (1859–1918). W: J. Łojek (red.). Prasa polska w latach 1864–1918 (s. 177–201). Warszawa: Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, Instytut Badań Literackich PAN.
Lato S. (1963). U źródeł prasy „dla ludu”. W: I. Turowska-Bar (red.). Polskie czasopisma o wsi i dla wsi od XVIII w. do roku 1960: materiały bibliograficzno-katalogowe (s. 4–22). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Łepkowski T. (1973). Słownik historii Polski (wyd. 6). Warszawa: Wiedza Powszechna.Owsińska A. (1955). Sprawa chłopska w świetle publicystyki poznańskiej z lat 1823–1848. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Stępień S. (1984). Prasa ludowa w Polsce: zarys historyczny. Warszawa: Prasa ZSL.
Syska H. (1949). Od „Kmiotka” do „Zarania”: z historii prasy ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe.
Wójcik A. (2002). Praca organiczna w myśli ludowej na przełomie XIX i XX wieku. Rocznik Dziejów Ruchu Ludowego, 22, 77–88.
Czasopisma:
„Biedaczek, czyli mały i tani tygodnik dla biednego ludu” 1849, nr 10, s. 1; 1850, nr 7, s. 2–4.
„Nadwiślanin” 1850, nr 2, s. 1.
„Pismo dla Ludu Polskiego” 1845, nr 9/10, s. 2.
„Praca: Tygodnik dla wszystkich stanów, poświęcony sprawom rolnictwa, handlu i przemysłu” 1896, nr 7, s. 4; 1908, nr 1, s. 1.
„Przyjaciel Ludu” 1834, nr 1, s. 12; 1842, nr 32, s. 256; 1846, nr 8, s. 62.
„Szkółka niedzielna” 1839, nr 3, s. 1; 1848, nr 4, s. 4; 1851, nr 8, s. 2.
„Wielkopolanin” 1848, nr 3, s. 4; 1849, nr 5, s. 4; 1883, nr 19, s. 1–2; 1912, nr 7, s. 3.
