Rozwój współczesnego rolnictwa w kontekście celów zrównoważonego rozwoju

Dorota Komorowska

doi:10.53098/wir.2014.3.164/05

Autor

Dorota Komorowska Autorka jest pracownikiem naukowym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2014.3.164/05

Słowa kluczowe:

zrównoważony rozwój, rolnictwo, produkcja żywności

Abstrakt

W związku z celami zrównoważonego rozwoju współczesnych gospodarek należy zwrócić szczególną uwagę na specyfikę produkcji rolniczej i wynikające z niej ograniczenia, które powodują, że rolnictwo jest relatywnie mniej wydajnym i mniej dochodowym działem gospodarki. Jest więc ze swej natury działem słabszym i nie rozwija się w takim samym tempie jak inne działy gospodarki. Konieczne jest zatem dostrzeżenie i docenienie pozaprodukcyjnych funkcji rolnictwa. Największym wyzwaniem dla współczesnego rolnictwa staje się podołanie konkurencyjności. Siły rynku w warunkach nadprodukcji prowadzą nieuchronnie do rosnącej konkurencji, która wymusza wzrost poziomu intensywności produkcji, jej koncentracji i specjalizacji, co z kolei zderza się z barierą środowiskową i społeczną. Pojawia się podstawowy dylemat rozwojowy: jak godzić zrównoważony rozwój z rosnącą konkurencyjnością na rynkach rolno-żywnościowych.

Bibliografia

Agenda 21, 10 lat po Rio, 2002: Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Warszawa.

Baum R., Śleszyński J., 2009: Trwały i zrównoważony rozwój gospodarstwa rolnego. [w:] Ekologiczne problemy zrównoważonego rozwoju, D. Kiełczewski, B. Dobrzańska (red.). Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Białystok, s. 223–237.

Brundtland G.H., 1991: Nasza wspólna przyszłość. PWE, Warszawa.

Ciborowski R., 2009: Innowacje technologiczne a proces tworzenia gospodarki opartej na wiedzy. [w:] Zrównoważony rozwój gospodarki oparty na wiedzy, B. Poskrobko (red.). Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Białystok, s. 290–298. DOI: https://doi.org/10.59139/ws.2009.06.8

Czyżewski A., Matuszczak A., 2011: Dylematy kwestii agrarnej w panoramie dziejów. Zeszyty Naukowe SGGW: Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 90, Warszawa, s. 5–23. DOI: https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2011.90.52

Drygas M., 2012: Uwarunkowania skutecznego wdrażania wsparcia UE dla polskiej wsi i sektora żywnościowego. [w:] Uwarunkowania ekonomiczne polityki rozwoju polskiej wsi i rolnictwa. M. Drygas, K. Zawalińska (red.). IRWiR, Warszawa, s. 71–94.

Dzun W., 2011: Przemiany strukturalne w rolnictwie polskim. [w:] Rozwój obszarów wiejskich w Polsce. Diagnozy, strategie, koncepcje polityki, I. Nurzyńska, M. Drygas (red.). IRWiR, Warszawa, s. 125–153.

Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Komunikat Komisji Europejskiej, KOM(2010) 2020 wersja ostateczna, Bruksela 2010.

Graczyk A., Kociszewski K., 2013: Teoretyczne i aplikacyjne aspekty wyceny środowiskowych efektów zewnętrznych w rolnictwie. [w:] Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym (19), J. Zegar (red.). „Program wieloletni 2011–2014”, nr 68, IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 43–94.

Gudowski J., 2009: Ignacy Sachs jako prekursor koncepcji zrównoważonego rozwoju. [w:] Od koncepcji ekorozwoju do ekonomii zrównoważonego rozwoju, D. Kiełczewski (red.). Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Białystok, s. 12–19.

Kłodziński M., 2012: Dywersyfikacja gospodarki ważnym celem polityki wiejskiej. [w:] Uwarunkowania ekonomiczne polityki rozwoju polskiej wsi i rolnictwa. M. Drygas, K. Zawalińska (red.). IRWiR, Warszawa, s. 95–115.

Komorowska D., 2012: Wielkość a efektywność gospodarstw ekologicznych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 4 (333). IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 65–83.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483, Warszawa.

Kopiński J., 2009: Ocena gospodarstw rolniczych o różnej intensywności produkcji na tle wybranych wskaźników agrośrodowiskowych. Roczniki Naukowe SERiA, t. 11, z. 1. Warszawa – Poznań – Olsztyn, s. 223–228.

Krasowicz S., 2009: WPolsce powinno dominować rolnictwo zrównoważone. [w:] Przyszłość sektora rolno-spożywczego i obszarów wiejskich, A. Harasim (red.). I Kongres Nauk Rolniczych, Nauka – Praktyce. IUNG-PIB Puławy, s. 21–38.

Kuś J., 2013: Specjalizacja gospodarstw rolnych a zrównoważony rozwój rolnictwa. [w:] Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym (19). „Program wieloletni 2011–2014”, nr 68. IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 95–127.

Kuś J., Stalenga J., Kopiński J., Madej A., 2005: Kompleksowa ocena wybranych gospodarstw ekologicznych w rejonie Brodnicy (woj. kujawsko-pomorskie). Raport naukowy. IUNG-PIB Puławy, s. 6–43.

Michna W., 2011: Wizja pożądanego rozwoju rolnictwa do 2020 roku. [w:] Procesy zachodzące w rolnictwie polskim w latach 1990–2010, projekcja na rok 2013 i pożądana wizja rolnictwa w 2020 roku – zagadnienia wybrane. „Program wieloletni 2011–2014”, nr 21. IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 32–51.

Nurzyńska I., 2012: Priorytety tworzenia miejsc pracy w strategii rozwoju kraju na przykładzie programów rozwoju obszarów wiejskich współfinansowanych z UE w latach 2002–2012. [w:] Uwarunkowania ekonomiczne polityki rozwoju polskiej wsi i rolnictwa. M. Drygas, K. Zawalińska (red.). IRWiR, Warszawa, s. 117–134.

Raport z wyników, Powszechny Spis Rolny 2010, 2011: GUS, Warszawa. DOI: https://doi.org/10.59139/ws.2011.10.2

Rogall H., 2008: Ökologische Ökonomie. Wiesbaden.

Rogall H., 2009: Podstawowe założenia ekonomii zrównoważonej. [w:] Od koncepcji ekorozwoju do ekonomii zrównoważonego rozwoju, D. Kiełczewski (red.). Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Białystok, s. 76–107.

Runowski H., 2009: Tendencje zmian w organizacji i ekonomice przedsiębiorstw rolnych – aspekty teoretyczne. Zeszyty Naukowe SGGW: Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 75. Warszawa, s. 197–210. DOI: https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2009.75.39

Stuczyński T., Kozyra J., Łopatka A., Siebielec G., Jadczyszyn J., Koza P., Doroszewski A., Wawer R., Nowocień E., 2007: Przyrodnicze uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce. [w:] Współczesne uwarunkowania organizacji produkcji w gospodarstwach rolniczych. Studia i Raporty IUNG-PIB, nr 7. Puławy, s. 77–115.

Strategia Rozwoju Kraju 2020. Rada Ministrów, Warszawa 2012.

Strategia rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa na lata 2007–2013. MRiRW, Warszawa 2005.

Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski do 2025 roku. Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2000.

Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012–2020. MRiRW, Warszawa 2012.

Welfens M., 2009: Minimalizacja strumieni materiałowych i energetycznych jako wyzwanie współczesnej gospodarki. [w:] Zrównoważony rozwój gospodarki oparty na wiedzy, B. Poskrobko (red.). Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Białystok, s. 222–239.

Woś A., 2004: W poszukiwaniu modelu rozwoju polskiego rolnictwa. IERiGŻ-PIB, Warszawa.

Woś A., Zegar J., 2002: Rolnictwo społecznie zrównoważone. IERiGŻ, Warszawa.