Dokumenty planistyczne a ekspansja ferm przemysłowych w gminach wiejskich w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir.2022.3.196/03Abstrakt
Celem artykułu było określenie roli planowania przestrzennego w zapobieganiu ekspansji ferm przemysłowych. Działalność wielkopowierzchniowych ferm wiąże się bowiem z wieloma uciążliwościami, z jakimi zmagają się mieszkańcy sąsiadujących z takim obiektem terenów, a także z negatywnym oddziaływaniem na poszczególne komponenty środowiska. Zadaniem opracowania było wskazanie roli dokumentów planistycznych wraz z zawartymi w nich wytycznymi oraz ustaleniami dotyczącymi zapobiegania ekspansji ferm przemysłowych. Tylko szczegółowo sporządzone dokumenty planistyczne są bowiem w stanie zapobiec konfliktom przestrzennym i społecznym spowodowanym powstawaniem ferm w niewłaściwych miejscach, mogą też przyczynić się do zmniejszenia uciążliwości, jakie powodują tereny specjalistycznej produkcji zwierzęcej. Władze gmin wiejskich powinny dążyć do sukcesywnego sporządzania miejscowych planów, które są skutecznym rozwiązaniem w utrzymaniu ładu przestrzennego.
Bibliografia
Dobrzycka M. (2021). Projekt ustawy o uciążliwości zapachowej. Legalis. https://legalis.pl/projekt-ustawy-o-uciazliwosci-zapachowej/ (dostęp: 3.11.2022).
Głębocki B. (red.) (2014). Zróżnicowanie przestrzenne rolnictwa – Powszechny Spis Rolny 2010. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS [Główny Urząd Statystyczny] (2019). Zwierzęta gospodarskie w 2018 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Koalicja Społeczna Stop Fermom Przemysłowym (2021). Sprzeciw społeczny wobec ferm przemysłowych. https://stopfermom.pl/blog/sprzeciw-spoleczny-wobec-ferm-przemyslowych-przeczytaj-najnowszy-raport (dostęp: 31.10.2022).
Korzeniowski P. (2020). Pozwolenie emisyjne w prawie ochrony środowiska. Warszawa: Wolters Kluwer.
Michalak A., Krzeszowiak J., Pawlas K. (2014). Czy ekspozycja na nieprzyjemne zapachy (odory) szkodzi zdrowiu człowieka? Medycyna Środowiskowa – Environmental Medicine, 17 (4), 76–81.
Mihułka M. (2003). Charakterystyka technologiczna hodowli drobiu i świń w Unii Europejskiej. Warszawa: Ministerstwo Środowiska.
Ministerstwo Środowiska (2002). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz.U. 2002 Nr 122, poz. 1055).
NIK [Najwyższa Izba Kontroli] (2016). System gospodarowania przestrzenią gminy jako dobrem publicznym. Warszawa: NIK, Departament Infrastruktury.
NIK [Najwyższa Izba Kontroli] (2014). Nadzór nad funkcjonowaniem ferm zwierząt. Warszawa: NIK.
Opioła M. (2018). Dynamika rozwoju ferm przemysłowych w Polsce. Warszawa: Koalicja Społeczna Stop Fermom Przemysłowym.
Rackiewicz I., Płuska E., Przybyła T., Rosicki M., Schönfelder T., Sobecki I., Miller U., Sówka I. (2020). Bezpieczne odległości od zabudowań dla przedsięwzięć, których funkcjonowanie wiąże się z ryzykiem powstawania uciążliwości zapachowej. Warszawa: Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
Rada Ministrów (2019). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2019 poz. 1839).
Urbański J. (2018). Rozwój przemysłowej hodowli drobiu w Polsce a koszty eksternalizowane. Gorzów Wielkopolski: Zachodni Ośrodek Badań Społecznych i Ekonomicznych.
Ustawa (2008). Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2022 poz. 1029 z późn. zm.).
Ustawa (2003). Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2022 poz. 503 z późn. zm.).
Ustawa (2001). Ustawa z dnia 2 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz.U. 2021 poz. 1973 z późn. zm.).
WSA [Wojewódzki Sąd Administracyjny] (2017). II SA/Go 219/17. Brak krajowych regulacji dopuszczalnych wartości odorów. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 25 maja 2017 roku.
Zaucha J. (2017). Konflikty przestrzenne. https://www.umgdy.gov.pl/wp-content/uploads/2017/10/zg-pzp-sk2-5_PZPPOM_konflikty-przestrzenne_final.pdf (dostęp: 27.10.2022).
Bazy i źródła danych:
Agralex. Fermy wielkotowarowe czy przemysłowe? https://agrarlex.pl/artykuly-z-serwisow/fermy-wielkotowarowe-czy-przemyslowe (dostęp: 29.10.2022).
Ceny Rolnicze. Nowe zasady dla lokalizacji ferm hodowlanych. Pół kilometra od zabudowań dla 500 DJP. https://www.cenyrolnicze.pl/wiadomosci/prawo-i-finanse/15403-nowe-zasady-dla-lokalizacji-ferm-hodowlanych-pol-kilometra-od-zabudowan-dla-500-djp (dostęp: 31.10.2022).
Główny Inspektorat Weterynarii – Wykaz podmiotów zarejestrowanych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 852/2004. https://pasze.wetgiw.gov.pl/spi/demorej/index.php?rodzaj=12&rodzaj2=25&lng=0&kodwoj=ca%C5%82y+kraj&szukanyWni=&szukana-Nazwa=&szukanaMsc=Radzan%C3%B3w&kodh=&pojOd=&pojDo=&btnSubmit=Filtruj (dostęp: 27.10.2022).
Koalicja Społeczna Stop Fermom Przemysłowym. Czym jest ferma przemysłowa? https://stopfermom.pl/blog/czym-jest-ferma-przemyslowa (dostęp: 27.10.2022).
Koalicja Społeczna Stop Fermom Przemysłowym. Dramatyczna sytuacja w zagłębiach kurzych konsekwencją krótkowzroczności kolejnych rządów. https://stopfermom.pl/blog/dramatyczna-sytuacja-w-zaglebiach-kurzych-konsekwencja-krotkowzrocznosci-kolejnych-rzadow (dostęp: 27.10.2022).
Koalicja Społeczna Stop Fermom Przemysłowym. Komu ma pomóc projekt tzw. ustawy odległościowej? https://stopfermom.pl/blog/komu-ma-pomoc-projekt-tzw-ustawy-odleglosciowej (dostęp: 4.11.2022).
Koalicja Społeczna Stop Fermom Przemysłowym. Zanieczyszczenia mikrobiologiczne na fermach wielkoprzemysłowych a zdrowie publiczne. https://stopfermom.pl/blog/zanieczyszczenia-mikrobiologiczne-na-fermach-wielkoprzemyslowych-a-zdrowie-publiczne (dostęp: 27.10.2022).
Ministerstwo Środowiska i Klimatu. Uciążliwość zapachowa. https://www.gov.pl/web/klimat/uciazliwosc-zapachowa (dostęp: 29.10.2022).
Portal hodowcy – Mapa występowania ognisk u drobiu w Polsce. http://www.portalhodowcy.pl/images/Mapki/HD_mapka_PG.pdf (dostęp: 2.11.2022).
Zintegrowana Platforma Edukacyjna. Chów i hodowla zwierząt w Polsce. https://zpe.gov.pl/a/chow-i-hodowla-zwierzat-w-polsce/DwN790Alx (dostęp: 3.11.2022).
