Narodziny, potęga i schyłek polskiego lotnictwa rolniczego

Autor

  • Mariusz Niestrawski Dr Mariusz Niestrawski, Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, ul. Dworcowa 5, 62-052 Komorniki, m.niestrawski@muzeum-szreniawa.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir042019/07

Słowa kluczowe:

samoloty, śmigłowce, nawożenie, zwalczanie szkodników, historia lotnictwa, agrolotnictwo

Abstrakt

Pierwsze praktyczne wykorzystanie samolotów w celu ochrony roślin nastąpiło w Stanach Zjednoczonych w 1916 roku. W latach dwudziestych XX wieku prace agrolotnicze wykonywano już w wielu krajach. Pierwsze doświadczenia przeprowadzono również w Polsce. Już w 1925 i 1927 roku nad polskimi lasami oraz uprawami buraków cukrowych krążyły samoloty wojskowe wyposażone w urządzenia opylające. Polskie agrolotnictwo rozwinęło się po zakończeniu drugiej wojny światowej. W drugiej połowie lat czterdziestych i w latach pięćdziesiątych Polskie Linie Lotnicze LOT organizowały akcję opylania pól i lasów. Do tych prac wykorzystywano m.in. pasażerskie Li-2, a także łącznikowe Piper Cub i CSS-13. Od drugiej połowy lat sześćdziesiątych Polska Rzeczpospolita Ludowa stała się światowym potentatem na polu agrolotnictwa. Polscy agrolotnicy pracowali nie tylko w ponad 250 polskich PGR-ach, lecz także w przeszło 20 innych krajach. Apogeum znaczenia polskiego agrolotnictwa na świecie przypadło na lata siedemdziesiąte i początek lat osiemdziesiątych. Począwszy od lat osiemdziesiątych znaczenie polskiego agrolotnictwa zaczęło stopniowo maleć. Oznaczone literami „SP” samoloty i śmigłowce znikały z nieba kolejnych państw, a także z rynku krajowego. W latach dziewięćdziesiątych w związku z likwidacją PGR-ów samoloty wycofano z prac w rolnictwie. Polskie firmy agrolotnicze wycofały się też kolejno z rynków międzynarodowych.

Bibliografia

Amazone – maszyny w akcji na polu z poplonem (2019). Wieści Rolnicze, 11, 30-31.

Ankieta na temat kursu pilotażu w Technikum Mechanizacji Rolnictwa w Karolewie na potrzeby MNRiPRS w Szreniawie wypełniona przez Bronisława Ślężaka 7 lutego 2016 r.

Borodzik F. (1983). Wstęp do technologii prac agrolotniczych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.

Borodzik F., Kamiński H., Krężałek J. (1969). Lotnictwo gospodarcze. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności.

Chłapowski D. (1835). O rólnictwie. Poznań.

Chrzanowski A. (1927a). Chwościk burakowy (Cercespola beticola Sacc.) i środki zaradcze. Doświadczalnictwo Rolnicze, t. III, cz. III-IV.

Chrzanowski A. (1927b). Próby stosowania sproszkowanych insektycydów i fungicydów na plantacjach buraczanych. Gazeta Cukrownicza, 23 września.

Czas na „Samojazd” (2019). Farmer. 12 grudnia, 79.

Drobent Z. i in. (1976). Ocena stopnia zanieczyszczenia agrolotniczego poligonu doświadczalnego po jego rocznym używaniu. Agrolotnictwo, 7, 51.

Fendt Rogator 300 (2019). Rolniczy Przegląd Techniczny, 11, 6.

Glass A. (1977). Polskie samoloty rolnicze. Młody Technik, 8.

Glass A. (1980). Samoloty PZL 1928-1978. Warszawa.

Halamska M., Stanny M., Wilkin J. (red.) (2019). Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, t. 1-2. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Holtmann W. (2019). Droga do zmienności. Profi, 6.

Józefowicz J. (2019). Norweskie premiery. Profi, 6, 82.

Karst L. (2008). Polskie skrzydła nad Sudanem. 40 lat usług agrolotniczych. Warszawa: ZP Wydawnictwo.

Lotnictwo w służbie rolnictwa (1969). Szreniawa: Muzeum Rolnictwa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Malinowski J. (1976). Usługi agrolotnicze świadczone przez Zakład Usług Agrolotniczych WSK-Okęcie w kraju i za granicą, „Agrolotnictwo”, 10.

Mazurkiewicz M. (2019). Oprysk bezpieczny i skuteczny. W: Kalendarz Rolników 2020. Włocławek.

Mikulski M., Glass A. (1980). Polski transport lotniczy 1918-1978: Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności.

Morgała A. (2003). Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Bellona.

Nad czym pracuje Krukowiak? (2019). Farmer, 12 grudnia, 81.

Niestrawski M. (2016). Klasa agrolotnicza w Technikum Mechanizacji Rolnictwa w Karolewie (1975-1983). W: Przez ciernie do gwiazd. Rzecz o lotniczej edukacji. Warszawa: Gretza-Robert Gretzyngier.

Niestrawski M. (2017a). Garść faktów o rzeczywistych początkach polskiego agrolotnictwa. W: Wciąż o Ikarach głoszą choć doleciał Dedal. Legendy, stereotypy, fałszerstwa w lotniczej historii. Warszawa.

Niestrawski M. (2017b). Początki polskiego agrolotnictwa, „Rocznik Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie”, 32.

Niestrawski M. (2019). Nie tylko wojna. Powstanie samolotu M-18 Dromader jako nietypowy epizod zimnej wojny. W: Wojna światów. Warszawa.

Niestrawski M., Odrzutowy samolot rolniczy M-15 Belphegor, http://www.muzeum-szreniawa.pl/imuzeum/web/app.php/vortal/odrzutowy_samolot_rolniczy_m_15_belphegor.html (dostęp: 21.09.2019).

Niestrawski M., Samolot M-18 Dromader, http://www.muzeum-szreniawa.pl/imuzeum/web/app.php/vortal/dromader.html (dostęp: 21.09.2019).

Niewielki rozsiewacz do wapna (2019). Farmer, 11 listopada, 92.

Opryskiwacz przyczepiany na tandemie (2019). Rolniczy Przegląd Techniczny, 11, 6.

Pitulanka J. (1936). Samolot na usługach zwalczania szkodników i chorób roślinnych. Kraków.

Płocki K. (2019a). Jak wysiać cenne wapno pyliste. Rolniczy Przegląd Techniczny, 11, 29-30.

Płocki K. (2019b). Jeszcze lepsze opryskiwacze Horsch Leeb. Rolniczy Przegląd Techniczny, 11, 26.

Problemy rozwoju samolotu PZL-101 Gawron (2007). Polska Technika Lotnicza. Materiały historyczne, 4.

Relacja Lecha Banasiaka złożona na potrzeby MNRiPR-S w Szreniawie w dniach 9 i 23 listopada 2017 r.

Relacja Ryszarda Kosioła złożona na potrzeby MNRiPR-S w Szreniawie 15 maja 2018 r.

Rowiński R.S. (2003). Polskie agrolotnictwo. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Skrodzki M., Brzozowski J. (1976). Aspekt ekonomiczny wykorzystania samolotów w rolnictwie na przykładzie niektórych przedsiębiorstw wielkotowarowych. Agrolotnictwo, 10.

Ulepszone opryskiwacze samojezdne JD (2019). Rolniczy Przegląd Techniczny, 11, 7.

Ustawa z 8 marca 2013 roku o środkach ochrony roślin.

Wiśniewski L. (1965). Stosowanie samolotów w rolnictwie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.

Wspomnienia agrolotników (2011). Warszawa.

Wszystko w jednym przejeździe (2019). Farmer, 11 listopada, 90-91.

Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego „PZL-Warszawa-Okęcie”. Najstarszy zakład lotniczy w Polsce (1988). Warszawa: Wydawnictwa Przemysłu Lotniczego.

Pobrania

Liczba pobrań artykułu

1085

Strony

141-164

Jak cytować

Niestrawski, M. (2019) „Narodziny, potęga i schyłek polskiego lotnictwa rolniczego”, Wieś i Rolnictwo, (4 (185), s. 141–164. doi: 10.53098/wir042019/07.

Numer

Dział

Sto lat rozwoju polskiej wsi