Modele gospodarstw rolnych w państwach Unii Europejskiej

Autor

  • Arkadiusz Sadowski Autor jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
  • Walenty Poczta Autor jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
  • Ewelina Szuba-Barańska Autorka jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
  • Patrycja Beba Autorka jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2015.3.168/03

Słowa kluczowe:

rolnictwo, modele gospodarstw rolnych, Unia Europejska

Abstrakt

Streszczenie: W artykule scharakteryzowano i określono znaczenie poszczególnych modeli gospodarstw rolnych, wyodrębnionych na podstawie badań własnych jako rodzinne, drobne i wielkotowarowe. Delimitacji dokonano na podstawie struktury siły roboczej oraz relacji dochodu rolniczego do płacy minimalnej. Za podmioty rodzinne przyjęto te, w których dominuje praca własna rodziny rolniczej, a dochód w przeliczeniu na jedną osobę pracy własnej przewyższa płacę minimalną netto w danym kraju. Jednostki charakteryzujące się przewagą pracy najemnej nad pracą własną uznano za gospodarstwa wielkotowarowe. Pozostałe gospodarstwa, gdzie dochód uzyskiwany przez osobę pełnozatrudnioną był niższy od płacy minimalnej, zostały sklasyfikowane jako drobne. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że dominującą formą gospodarowania na obszarze Unii Europejskiej jest rolnictwo rodzinne, które w przeważającej części państw UE angażuje największą część zasobów. Występuje jednak grupa krajów, w których istotną rolę odgrywają podmioty wielkotowarowe ze względu na duży udział w uzyskiwanej produkcji rolnej i angażowaniu zasobów ziemi i pracy. Gospodarstwa drobne, mimo że w wielu krajach przeważają liczebnie, to jednak mają niewielkie znaczenie ekonomiczne, ze względu na nieznaczny udział w zasobach ziemi i przede wszystkim małą partycypację w wytwarzaniu krajowej produkcji rolnej.

Bibliografia

Alexandri C., Luca L., Tudor M., Voicilas D.M., 2008: Dynamika zmian gospodarstw rolnych w Rumunii – czynniki wpływu, implikacje i perspektywy ekonomiczne. [w:] Dziś i jutro gospodarstw rolnych w krajach Centralnej i Wschodniej Europy, T. Czekaj, Z. Mirkowska, J. Sobierajewska (red.). IERiGŻ, Warszawa.

Baer-Nawrocka A., Sadowski A., 2013: Polityczne i strukturalne czynniki wpływające na przemiany w rozmieszczeniu produkcji trzody chlewnej w Unii Europejskiej. [w:] Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 307. Polityka ekonomiczna, J. Sokołowski, M. Sosnowski, A. Żabiński (red.). Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.

Bašek V., Divila E., 2008: Struktura czeskich gospodarstw rolnych – dziś i jutro. [w:] Dziś i jutro gospodarstw rolnych w krajach Centralnej i Wschodniej Europy, T. Czekaj, Z. Mirkowska, J. Sobierajewska (red.). IERiGŻ, Warszawa, s. 53–66.

Bedrač M., Cunder T., 2008: Zmiany strukturalne i środki poprawy sprawności i wydajności ekonomicznej gospodarstw rolnych Słowenii. [w:] Dziś i jutro gospodarstw rolnych w krajach Centralnej i Wschodniej Europy, T. Czekaj, Z. Mirkowska, J. Sobierajewska (red.). IERiGŻ, Warszawa, s. 67–81.

Blass G., Božik M., 2008: Perspektywy słowackiego sektora rolnego w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. [w:] Dziś i jutro gospodarstw rolnych w krajach Centralnej i Wschodniej Europy, T. Czekaj, Z. Mirkowska, J. Sobierajewska (red.). IERiGŻ, Warszawa, s. 39–52.

Drygas M., 2015: Kryteria definiowania gospodarstw rodzinnych w wybranych krajach. Wieś i Rolnictwo nr 1.1 (166.1), s. 11–22.

Goraj L., Cholewa I., Osuch D., Płonka R., 2010: Analiza skutków zmian we Wspólnotowej Typologii Gospodarstw Rolnych. Polski FADN. Warszawa.

Halamska M., 2015: Specyfika rolnictwa rodzinnego w Polsce: ciężar przeszłości i współczesne uwarunkowania. Wieś i Rolnictwo nr 1.1 (166.1), s. 107–129.

Halamska M., 1998: Dekolektywizacja rolnictwa w Europie Środkowej i jej społeczne konsekwencje. IRWiR PAN, Warszawa, s. 224.

Halamska M., Lamarche H., Maurel M.-C., 2003: Rolnictwo rodzinne w transformacji postkomunistycznej. Anatomia zmiany. IRWiR PAN, Warszawa, s. 184.

Józwiak W., Ziętara W., 2013: Zjawiska występujące w rolnictwie unijnych krajów Europy Środkowo-Wschodniej po 2004 roku i wnioski na przyszłość. [w:] Nowe rozwiązania WPR 2013+ wobec wyzwań rolnictwa krajów członkowskich Unii Europejskiej, A. Kowalski, M. Wigier, M. Bułkowska (red.). IERiGŻPIB, Warszawa, s. 36–47.

Klepacki B., 2005: Tendencje zmian w ekonomicznej i społecznej strukturze wsi. [w:] Polska wieś 2025. Wizja rozwoju, J. Wilkin (red.). IRWiR PAN, Warszawa, s. 85–89.

Poczta W., Sadowski A., Średzińska J., 2008: Rola gospodarstw wielkotowarowych w rolnictwie Unii Europejskiej. Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G – ekonomika rolnictwa, t. 95, z. 1, Warszawa, s. 42–56. DOI: https://doi.org/10.22630/RNR.2008.95.1.5

Poczta W., Szuba-Barańska E., Beba P., Czubak W., 2015: Struktura i ekonomiczna różnorodność a możliwość rozwoju gospodarstw rodzinnych w UE. Wieś i Rolnictwo nr 1.1 (166.1), s. 59–79.

Sadowski A., 2012: Zrównoważony rozwój gospodarstw rolnych z uwzględnieniem wpływu Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań, s. 368.

Sadowski A., Baer-Nawrocka A., Poczta W., 2013: Gospodarstwa rolne w Polsce na tle gospodarstw Unii Europejskiej – wpływ WPR. Praca zbiorowa pod kierunkiem prof. dr hab. Walentego Poczty. Główny Urząd Statystyczny.

Sadowski A., Czubak W., 2013: The priorities of rural development in the EU countries in years 2007–2013. Agricultural Economics 59 (2), s. 58–73. DOI: https://doi.org/10.17221/102/2012-AGRICECON

Sadowski A., Czubak W., 2012: Zakres i instrumenty polityki rolnej stosowane w różnych systemach społeczno-ekonomicznych w Polsce. [w:] Wspólna Polityka Rolna a rozwój rolnictwa w Polsce, W. Czubak, E. Kiryluk-Dryjska, W. Poczta, A. Sadowski (red.). Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań, s. 41–54.

Sadowski A., Czubak W., 2010: Działanie „Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej” w opinii wielkopolskich rolników. [w:] Fundusze Unii Europejskiej jako czynnik modernizacji rolnictwa polskiego, R. Rudnicki (red.). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 141–149.

Wrzaszcz W., 2012: Poziom zrównoważenia indywidualnych gospodarstw rolnych w Polsce (na podstawie danych FADN). IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 253.

Zegar J.St., 2009: Struktura polskiego rolnictwa rodzinnego pod koniec pierwszej dekady XXI wieku. IERiGŻ-PIB, Warszawa.

Zegar J.St., 2012: Współczesne wyzwania rolnictwa. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, s. 383.

http://ec.europa.eu/eurostat (dostęp: 20.12.2014).

http://ec.europa.eu/agriculture/rica/ (dostęp: 20.12.2014).

Pobrania

Liczba pobrań artykułu

455

Strony

43-62

Jak cytować

Sadowski, A. (2015) „Modele gospodarstw rolnych w państwach Unii Europejskiej”, Wieś i Rolnictwo. Warszawa, PL, (3 (168), s. 43–62. doi: 10.53098/wir.2015.3.168/03.