Partnerstwo międzysektorowe czy kolejne narzędzie władz samorządowych? Ukryty sektor publiczny w lokalnych grupach działania w Polsce

Marek Furmankiewicz

doi:10.53098/wir.2012.4.157/06

Autor

Marek Furmankiewicz Autor jest pracownikiem naukowym Katedry Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2012.4.157/06

Słowa kluczowe:

partnerstwo międzysektorowe, władze samorządowe, dominacja sektora publicznego

Abstrakt

W oparciu o próbę 45 losowo wybranych lokalnych grup działania (dalej: LGD) wykonano telefoniczne badania kwestionariuszowe członków tzw. rad decyzyjnych (łącznie 668 członków rad LGD), która wykazała, iż udział wójtów/burmistrzów, pracowników urzędów i kierowników podmiotów publicznych jest wyższy od deklarowanego średnio o 19%. W 27 na 45 badanych LGD (60%) sektor publiczny przekraczał w rzeczywistości 50% składu rady LGD i miał zapewnioną większość w głosowaniach dotyczących wyboru projektów lokalnych wspieranych w ramach tzw. osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W 30 na 45 badanych LGD (66%) stwierdzono przypadki podległości służbowej członków rad (zwykle w jednej radzie wójtowie/burmistrzowie i podlegli im pracownicy urzędu gminy wykazywani jako przedstawiciele sektora społecznego). Czasami także wójtowie/burmistrzowie i ich zastępcy przedstawiali pełnomocnictwa lokalnych organizacji jako „przedstawiciele sektora społecznego”. Zjawiska te występowały w całej Polsce i nie wykazano istotnych statystycznie różnic pomiędzy regionami historyczno-kulturowymi w „ukrywaniu” sektora publicznego. Dyskutowane są przyczyny i konsekwencje dominacji sektora publicznego w organach decyzyjnych LGD.

Bibliografia

Adamski T., 2008: Pomiędzy zaufaniem a kontrolą – rola wiedzy lokalnej w pilotażowym programie LEADER w Polsce. W: H. Podedworna, P. Ruszkowski (red.) Społeczne aspekty zrównoważonego rozwoju wsi w Polsce. Partycypacja lokalna i kapitał społeczny. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa: 87–101.

Böcher M., 2008: Regional Governance and Rural Development in Germany: the Implementation of LEADER+. ”Sociologia Ruralis” 48 (4): 372–388. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9523.2008.00468.x

Borek T., Fałkowski J., Giejbowicz E., Janiak K., Pośledniak A., Zielińska M., 2006: Inicjatywa LEADER – pierwsze doświadczenia i szanse rozwoju. Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, Warszawa.

Bristow G., Entwistle T., Hines F., Martin S., 2008: New Spaces for Inclusion? Lessons from the ”Three-Thirds” Partnerships in Wales. ”International Journal of Urban and Regional Research” 32 (4): 903–921. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2427.2008.00822.x

Dąbrowski M., 2011: Institutional change, partnership and regional networks. Civic engagement and the implementation of structural funds in Poland. In: N. Adams, G. Cotella., R. Nunes (ed.) Territorial Development, Cohesion and Spatial Planning. Knowledge and policy development in an enlarged EU. Routledge, London – New York: 205–228.

Furmankiewicz M., 2012: LEADER+ territorial governance in Poland: Successes and failures as a rational choice effect. ”Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie” 103 (3): 261–275. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9663.2011.00680.x

Furmankiewicz M., Janc K., 2012: Partnerstwa terytorialne jako nowy model zarządzania rozwojem lokalnym – różnice regionalne i wpływ na aktywność mieszkańców. W: A. Harańczyk (red.) Perspektywy rozwoju regionalnego Polski w okresie programowania po 2013 r. Część II. KPZK PAN, Warszawa: 231–245.

Furmankiewicz M., Królikowska K., 2010: Partnerstwa terytorialne na obszarach wiejskich w Polsce w latach 1994–2006. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.

Furmankiewicz M., Thompson N., Zielińska M., 2010: Area-based partnerships in rural Poland: The post-accession experience. ”Journal of Rural Studies” 26 (1): 52–62. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2009.05.001

Futymski A., Kamiński R., 2008: Budowanie lokalnej strategii rozwoju w ramach osi 4. LEADER. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa.

Goszczyński W., 2008: Kształtowanie synergicznych form kapitału społecznego jako warunek prawidłowej aktywizacji społeczności lokalnych na przykładzie pilotażowego programu LEADER+. W: H. Podedworna, P. Ruszkowski (red.) Społeczne aspekty zrównoważonego rozwoju wsi w Polsce. Partycypacja społeczna i kapitał społeczny. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa: 102–122.

Halamska M., 2011: Sceny rozwoju lokalnego w Polsce: Dekoracje i aktorzy. „Wieś i Rolnictwo” 4 (153): 103–120. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2011.4.153/08

Halamska M., Michalska S., Śpiewak R., 2010: LEADER w Polsce. Drogi impementacji programu. „Wieś i Rolnictwo” 4 (149): 104–119. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2010.4.149/07

Hanke K., 2008: Koncepcje kapitału społecznego a doświadczenia Lokalnych Grup Działania. W: H. Podedworna, P. Ruszkowski (red.) Społeczne aspekty zrównoważonego rozwoju wsi w Polsce. Partycypacja społeczna i kapitał społeczny. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa: 193–204.

Jessop B., 1999: The Dynamics of Partnership and Governance Failure. In: G. Stoker (ed.) The New Politics of Local Governance in Britain. Macmillan, Basingstoke: 11–32. DOI: https://doi.org/10.5040/9781350391215.ch-001

Kamiński R., 2006: Konieczność stosowania metody LEADER w nowym funduszu wiejskim – szansa czy zagrożenie? W: J. Wilkin, M. Błąd, D. Klepacka (red.) Polska strategia w procesie kształtowania polityki Unii Europejskiej wobec obszarów wiejskich i rolnictwa. IRWiR PAN, Warszawa: 43–60.

Kamiński R., 2011: Partnerstwa w programie LEADER: Czy można stwierdzić, że LEADER nie buduje kapitału społecznego na polskiej wsi? „Polityka Społeczna”, numer specjalny: Aktywizacja społeczna a rozwój społeczności: zasoby, kompetencje, partnerstwo: 21–37.

Knieć W., 2009: Władza w Lokalnych Grupach Działania: pomiędzy realnym a skolonizowanym partnerstwem. W: K. Wasielewski (red.) Doświadczenia z funkcjonowania programu LEADER w Polsce w latach 2004–2009. Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy, Bydgoszcz: 61–71.

Knieć W., Goszczyński W., 2011: Uwarunkowania procesów aktywizacji społeczności wiejskich: wyniki badań nad lokalnymi grupami działania oraz grupami partnerskimi. „Polityka Społeczna”, numer specjalny: Aktywizacja społeczna a rozwój społeczności: zasoby, kompetencje, partnerstwo: 24–27.

Knieć W., Hałasiewicz A., 2008. Leader: Budowanie potencjału społecznego. Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa, Warszawa.

Krejcie R.V., Morgan D.W., 1970: Determining sample size for research activities. ”Educational and Psychological Measurement” 30: 607–610. DOI: https://doi.org/10.1177/001316447003000308

Krośniak P., 2011: Pilotażowy program Leader+ – analiza materiałów z badań. W: I. Bukraba-Rylska (red.) Między interwencją a interakcją. Lokalne grupy działania w społecznościach wiejskich. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa: 97–133.

Nielicki A., 2010: Polska administracja publiczna w perspektywie governance. W: A. Bosiacki, H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz (red.) Nowe zarządzanie publiczne i public governance w Polsce i w Europie. Liber, Warszawa: 75–92.

Ray C., 2006: Neo-endogenous rural development in the EU. In: P. Cloke, T. Marsden, P. Mooney, (ed.) Handbook of Rural Studies. Sage, London: 278–291. DOI: https://doi.org/10.4135/9781848608016.n19

Rizzo F., 2009: Local institutions and agrarian structures matter in LEADER: Case studies from Finland and Italy. ”Finnish Journal of Rural Research and Policy”, Special Issue 2: 71–84. Runciman D., Vieira M.B., 2011: Reprezentacja. Wydawnictwo Sic! Warszawa.

Shucksmith M., 2000: Endogenous development, social capital and social inclusion: perspectives from LEADER in the UK. ”Sociologia Ruralis” 40 (2): 208–218. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-9523.00143

Swianiewicz P., Herbst J., Lackowska M., Mielczarek A., 2008: Szafarze darów europejskich. Kapitał społeczny a realizacja polityki regionalnej w polskich województwach. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.

Sztando A., 2000. Lokalny interwencjonizm samorządowy, czyli kształtowanie gminnego rozwoju gospodarczego. „Studia Regionalne i Lokalne” 1 (1): 79–89.

Ściański P., Żak M., 2009: Oś IV PROW 2007–2013 – Lokalne Grupy Działania i Lokalne Strategie Rozwoju. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa.

Thuesen A.A., 2010: Is LEADER Elitist or Inclusive? Composition of Danish LAG Boards in the 2007–2013 Rural Development and Fisheries Programmes. ”Sociologia Ruralis” 50 (1): 31–45. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9523.2009.00500.x

Wasielewski K., 2005: Program LEADER+. Szansa czy tylko nadzieja na aktywizację polskiej wsi? W: B. Fedyszak-Radziejowska (red.) Proces demarginalizacji polskiej wsi. Programy pomocowe, liderzy, elity i organizacje pozarządowe. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa: 69–96.

Wieczorkowska G., Wierzbiński J., 2007. Statystyka. Analiza badań społecznych. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.

Wierzbicki Z.T., 1973: Aktywizacja i rozwój społeczności lokalnych. W: Z.T. Wierzbicki (red.) Aktywizacja i rozwój społeczności lokalnych. Ossolineum, Wrocław: 17–73.

Zachariasz I., 2010: Public governance a interes prawny – różne wzorce procesu administrowania? W: A. Bosiacki, H. Izdebski, A. Nielicki, I. Zachariasz (red.) Polska administracja publiczna w perspektywie governance. Liber, Warszawa: 145–162.

Zajda K., 2011: Nowe formy kapitału społecznego wsi. Studium przypadku lokalnych grup działania z województwa łódzkiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.