Ownership Changes Through the Eyes of Workers on Large Farms
DOI:
https://doi.org/10.53098/wir012021/02Keywords:
large-scale farm, state-owned farm, państwowe gospodarstwo rolne, Opolskie province, ownership changesAbstract
The paper offers an assessment of ownership changes on a large farm from the point of view of the employees. Such farms, some of them operating as companies, are important workplaces for the rural population today. The paper presents the results of a qualitative research (ten free-form interviews) involving people who managed such a farm located in this case in the village of Pągów (Opolskie province, Namysłów county), as well as the farm’s employees. The aim of the study was: 1) to reconstruct the employees’ work biographies, 2) to evaluate the extent to which they were active participants of the changes or objects of those changes when ownership transformations were carried out without their knowledge, despite affecting them directly, 3) to determine what impact the ownership changes had on the employees’ work situation and how they were treated by the owners and managerial staff.
References
Binder P. (2014). Młodzi a bieda: Strategie radzenia sobie w doświadczeniu młodego pokolenia wsi pokołchozowych i popegeerowskich. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Bukraba-Rylska I. (2008). Socjologia wsi polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dziennik Ustaw (1963). Ustawa z dnia 29 czerwca 1963 r. o ograniczeniu podziału gospodarstw rolnych. Dz.U. 1963 nr 28, poz. 168 [Act of 29 June 1963 on limiting the partition of farms, Journal of Laws 1963, No. 28, item 168].
Dziennik Ustaw (1981). Ustawa z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego. Dz.U. 1981 nr 24, poz. 123 i 124 [Act of 25 September 1981 on state-owned enterprises and on self-government body of the staff of state-owned enterprises, Journal of Laws 1981, No. 24, item 122 and item 123].
Dziennik Ustaw (1990). Ustawa z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Dz.U. 1990 nr 51, poz. 298 z późn. zm. [Act of 13 July 1990 on privatization of state-owned enterprises, Journal of Laws 1990, No. 51, item 298].
Dziennik Ustaw (1991). Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Dz.U. 1991 nr 107, poz. 464 [Act of 19 October 1991 on ownership changes involving state agricultural enterprises, Journal of Laws 1991, No. 107, item 464].
Dzun W. (1991). Państwowe gospodarstwa rolne w rolnictwie polskim w latach 1944–1990. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
Dzun W. (2005). Państwowe gospodarstwa rolne w procesie przemian systemowych w Polsce. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
Dzun W. (2014). Proces transformacji gospodarstw osób prawnych w latach 1990–1996. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 2 (339), 14–38.
Dzun W. (2015). Wpływ utworzenia i rozdysponowania Zasobu Własności Rolnej SP na strukturę gospodarstw rolnych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 3 (344), 48–72. DOI: https://doi.org/10.5604/00441600.1167224
Fedyszak-Radziejowska B. (1997). Nowi gospodarze dawnych PGR i ich pracownicy: Stosunek do załóg pracowniczych i preferowany styl kierowania ludźmi. In: K. Łapińska-Tyszka, B. Fedyszak-Radziejowska, B. Perepeczko (eds.), Nowi gospodarze dawnych PGR: przekształcenia państwowego rolnictwa (pp. 144–157). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
Gajowiak M. (2013). Deficyt kapitału społecznego na popegeerowskich obszarach jako bariera zrównoważonego rozwoju polskiej wsi. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica, 70, 71–80.
Giza-Poleszczuk A., Kościesza-Jaworski W. (2008). Społeczne aspekty likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych: raport socjologiczny z badań ilościowych i jakościowych, Załącznik 4 do raportu z badań: Rynki pracy na obszarach popegeerowskich. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
Grzelak J. (1993). Bezradność społeczna: Szkic teoretyczny. In: M. Kofta (ed.), Psychologia aktywności: Zaangażowanie, sprawstwo, bezradność (pp. 225–248). Poznań: Nakom.
Guzewicz W., Kagan A., Osuch D., Dziebórska M. (2005). Wyniki produkcyjno-ekonomiczne wielkoobszarowych gospodarstw powstałych z majątku byłych PGR. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy.
Halamska M. (2001). Wieś popegeerowska między adaptacją i marginalizacją. In: I. Bukraba-Rylska, A. Rosner (eds.), Wieś i rolnictwo na przełomie wieków (pp. 197–218). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
Halamska M., Hoffmann R., Stanny M. (2017). Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski, vol. 2: Przestrzenne zróżnicowanie struktury społecznej. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Jabłoński W. (2017). PGR jako miejsce dwoistości między normalizacją a piętnem upośledzenia. In: M. Dąbkowska (ed.), Odkrywając współczesną młodzież: Studia interdyscyplinarne (pp. 31–65). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kraciński P. (2013). Proces prywatyzacji zasobu własności rolnej Skarbu Państwa. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 102, 49–65.
Maliński Z. (2012). Wilków: Zarys monografii gminy. Namysłów: Namislovia.
Marks-Bielska R. (2005). Byli pracownicy PGR jako przegrani transformacji ustrojowej. Polityka Społeczna, 7, 9–12.
Niedzielski E. (2017). Powstanie, funkcjonowanie i likwidacja Państwowych Gospodarstw Rolnych. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 19, 126–130.
Opole Statistical Office (1990). Rocznik Statystyczny Województwa Opolskiego, 1989. Opole: Opole Statistical Office.
Parlińska M. (2000). Analiza bezrobocia na przykładzie wybranych miejsc w Polsce. Kraków: StatSoft Polska. https://media.statsoft.pl/_old_dnn/downloads/analiza_bezrobocia.pdf [access: 10th May 2021].
Psyk-Piotrowska E. (1998). Bezrobocie i pauperyzacja środowisk dawnych PGR w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 3, 132–143.
Psyk-Piotrowska E. (2004). Społeczne konsekwencje przekształceń własnościowych w rolnictwie państwowym. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Stanny M., Rosner A., Komorowski Ł. (2018). Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap III: Struktury społeczno-gospodarcze, ich przestrzenne zróżnicowanie i dynamika. Warszawa: Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
Suliborski A., Kulawiak A. (2017). Transformacja Państwowych Gospodarstw Rolnych Sarnów i Bełdów w województwie łódzkim w prywatne przedsiębiorstwa: Konsekwencje społeczne. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 29, 5–26. DOI: https://doi.org/10.18778/1508-1117.29.01
Szpak E. (2005). Między osiedlem a zagrodą: Życie codzienne mieszkańców PGR-ów. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Zgliński W. (1997). Przekształcenia państwowego rolnictwa w Polsce: Skutki społeczne, ekonomiczne i przestrzenne. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk.
Ziętara W. (2000). Dzierżawa ziemi, jej funkcjonowanie i kierunki zmian w opiniach dzierżawców. In: E. Niedzielski (ed.), Znaczenie dzierżawy w rolnictwie polskim (pp. 19–30). Olsztyn: Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego.
Online documents
Plan Odnowy Miejscowości Pągów, https://bip.wilkow.pl/download/7152/plan-rozwoju-miejscowosci-pagow-kopia.pdf [access: 15th September 2020].
Regionalny Program Operacyjny Województwa Opolskiego na lata 2007–2013, http://rpo2007-2013.opolskie.pl/docs/projekt_rpo_wo95.pdf [access: 15th September 2020].
Websites
Gospodarstwo Pagro z Pągowa najlepsze w konkursie Złoty Kłos, https://www.portalspozywczy.pl/zboza/wiadomosci/gospodarstwo-pagro-z-pagowa-najlepsze-w-konkursie-zloty-klos,82346.html [access: 15th September 2020].
Ludzie bez głosu – rozmowa z dr. Piotrem Binderem, https://nowyobywatel.pl/2017/05/16/ludzie-bez-glosu-rozmowa-z-dr-piotrem-binderem/ [access: 15th September 2020].
Prof. Jerzy Wilkin: Polskie rolnictwo opłaca się dotować, https://www.ppr.pl/wiadomosci/aktualnosci/prof-jerzy-wilkin-polskie-rolnictwo-oplaca-sie-dotowac-183716 [access: 15th September 2020].
