Studia nad rozwojem obszarów wiejskich – od paradygmatu wzrostu do rezyliencji

Aneta Dacko; Mariusz Dacko

doi:10.53098/wir.2018.2.179/03

Authors

Aneta Dacko Aneta Dacko, PhD Eng., University of Agriculture in Cracow, Cracow, Poland, a.dacko@ur.krakow.pl Mariusz Dacko, PhD Eng., University of Agriculture in Cracow, Cracow, Poland, m.dacko@ur.krakow.pl
Mariusz Dacko Mariusz Dacko, PhD Eng., University of Agriculture in Cracow, Cracow, Poland, m.dacko@ur.krakow.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2018.2.179/03

Keywords:

rural areas, sustainable development, systemic approach, resilience

Abstract

The concepts of rural development were subject to quite clear evolution over the last decades. As a part of the latter, the post-war primacy of economic growth gradually gave way to the later trend of making the countryside pro-ecological. In retrospect, the new formula also became obsolete. In the 1980s, the negative aspects of both extremes were to be eliminated by the idea of sustainable development. In its flourishing period, it became a key element of policies, plans and strategies at the local, regional and national levels. In the social sciences, it was not without reason that it was raised to the rank of a new paradigm. It turned out, however, that the implementation of sustainable development encounters numerous implementation barriers which are difficult to overcome. Thus, the sustainable development of rural areas, although theoretically possible and reasonable, is still rather postulated and wishful than practical. According to the authors, a new perspective on the effective implementation of stable and sustainable rural development is given by the concept of resilience, which is quite new in the context of Polish rural areas. The concept does not occur spontaneously – its implementation forces the involvement of a system approach. The article is theoretical in nature. The authors elaborate on the aspects of rural system functioning and outline the concept of resilience in managing rural development.

References

Adamowicz M., Zwolińska-Ligaj M. (2009). Koncepcja wielofunkcyjności jako element zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Zeszyty Naukowe SGGW. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2 (51), 11–38.

Ashby W.R. (1963). Wstęp do cybernetyki (tłum. B. Osuchowska, A. Gosiewski). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Bajerowski T. (red.) (2003). Podstawy teoretyczne gospodarki przestrzennej i zarządzania przestrzenią. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.

Berkes F., Colding J., Folke C. (red.) (2002). Navigating Social-Ecological Systems: Building Resilience for Complexity and Change. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511541957

Biniek Z. (2002). Elementy teorii systemów, modelowania i symulacji. Szczecin: Infoplan.

Budzyński O. (2002). Dylematy ekologizacji gmin wiejskich. Taktyka ekorozwoju gminy. Kraków: Wydawnictwo Zielone Brygady.

Cempel C. (2006). Teoria i inżynieria systemów. Radom: Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB.

Dacko A. (2006). Tworzenie warunków do rozwoju terenów wiejskich poprzez scalanie gruntów: Aspekt teoretyczny. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 2 (2), 29–39.

Dacko M. (2010). Systems dynamics in modeling sustainable management of the environment and its resources. Polish Journal of Environmental Studies, 19 (4), 699–706.

Dacko M. (2011). Koncepcja zrównoważonego rozwoju w naukach ekonomicznych. Inspiracje, ewolucja, perspektywy. W: A. Bołtromiuk, M. Kłodziński (red.). Natura 2000 jako czynnik zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich regionu Zielonych Płuc Polski (s. 19–48). Warszawa: Instytut Rolnictwa Wsi i Rolnictwa PAN.

Dacko M. (2015). The issue of environmental resources management in the light of the model of tragedy of the commons: Systemic approach. Problemy Ekorozwoju, 1 (10), 21–30.

Dacko M., Bielecka P. (2015). Problematyka gospodarowania zasobami środowiska w świetle systemowego archetypu tragedii dóbr wspólnych. Ekonomia i Środowisko, 2 (53), 10–22.

Dacko M., Dacko A. (2011). Dylematy zrównoważonego rozwoju polskiego rolnictwa. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa Agrobiznesu, 13 (8), 33–38.

Davis W. (2011). Wheat Belly: Lose the Wheat, Lose the Weight, and Find Your Path Back to Health. New York: Rodale Books.

Domański R. (2004). Geografia ekonomiczna. Ujęcie dynamiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Domeradzki P. (2010). Zrównoważony rozwój jako nowa etyka przyszłości. Kultura i Edukacja, 4 (78), 7–20.

Drobniak A. (2015). Koncepcja urban resilience: narzędzie strategicznej diagnozy i monitoringu miast. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 77 (1), 119–143. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2015.77.1.7

Gomółka Z. (2000). Cybernetyka w zarządzaniu. Warszawa: Placet.

Gore A. (2007). Niewygodna prawda (tłum. J. Golik-Skitał, A. Malinowska). Katowice: Wydawnictwo Sonia Draga.

Gunderson L.H., Holling C.S. (red.) (2002). Panarchy: Understanding Transformations in Human and Natural Systems. Washington D.C.: Island Press.

Hardin G. (1968). The tragedy of the commons. Science, 162, 1243–1248. DOI: https://doi.org/10.1126/science.162.3859.1243

Heffner K., Czarnecki A. (red.) (2011). Drugie domy w rozwoju obszarów wiejskich. Warszawa: Instytut Rolnictwa Wsi i Rolnictwa PAN.

Heijman W., Hagelaar G., Heide M. von der (2007). Rural Resilience as a New Development Concept. 100th EAAE Seminar, Serbian Association of Agricultural Economists, 21–23.06.2007, Novi Sad, Serbia and Montenegro.

Holling C.S. (1973). Resilience and stability of ecological systems. Annual Review of Ecology and Systematics, 4, 1–23. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.es.04.110173.000245

Kiełczewski D. (2001). Ekologia społeczna. Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko.

Kronenberg J., Bergier T. (2010). Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce. Kraków: Fundacja Sendzimira.

Kuder D. (2014). Nowe modele wzrostu gospodarczego a paradygmat zrównoważonego rozwoju. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 38, 27–39.

Lange O. (1962). Całość i rozwój w świetle cybernetyki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Laszlo E. (1978). Systemowy obraz świata (tłum. U. Niklas). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Łukaszewicz R. (1975). Dynamika systemów zarządzania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Malhotra Y. (1999). Knowledge management for organizational white-waters: An ecological framework. Knowledge Management (UK), marzec, 18–21.

Matysiak A., Struś M. (2015). Paradygmat rozwoju zrównoważonego. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego, 213, 11–21.

Mazur M. (1983). Homeostaza społeczna. W: M. Pęcherski, J. Tudrej (red.). Procesy samoregulacji w oświacie. Problemy homeostazy społecznej (s. 107–115). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Michnowski L. (1995). Jak żyć? Ekorozwój albo? Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko.

Ostrom E., Gardner R., Walker J. (1994). Rules, Games & Common-Pool Resources. Ann Arbor: University of Michigan Press. DOI: https://doi.org/10.3998/mpub.9739

Płoszajski P. (1998). Organizacja przyszłości: przerażony kameleon. W: S. Borkowska, P. Bohdziewicz (red.). Menedżer u progu XXI wieku. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.

Poskrobko B. (2013). Paradygmat zrównoważonego rozwoju jako wiodący kanon w badaniu nowych obszarów ekonomii. Ekonomia i Środowisko, 3 (46), 10–24.

Schouten M., Heide M. von der, Heijman W. (2009). Resilience of social-ecological systems in European rural areas: Theory and prospects. 113th EAAE Seminar, Serbian Association of Agricultural Economists, 9–11.10.2009, Belgrade, Serbia.

Senge P. (2006). Piąta dyscyplina. Teoria i praktyka organizacji uczących się (tłum. H. Korolewska-Mróz). Kraków: Wolters Kluwer.

Sztumski W. (2006). Idea zrównoważonego rozwoju a możliwości jej urzeczywistnienia. Problemy Ekorozwoju, 1 (2), 73–76.

Świątek L. (2015). Miasta spustoszone: Koncepcja rezyliencji w procesie rewitalizacji małych i średnich miast. Przestrzeń i Forma, 23 (1), 117–128.

Walker B., Holling C.S., Carpenter S.R., Kinzig A. (2004). Resilience, adaptability and transformability in social-ecological systems. Ecology and Society, 9 (2), 5. DOI: https://doi.org/10.5751/ES-00650-090205

Zadroga A. (2016). Sustainable development jako paradygmat rozwoju społeczno-gospodarczego. W: R. Tabaszewski, K. Sawicki, A. Błachut (red.). Przestrzenie badawcze młodych naukowców. Inspiracje – Innowacje – Wdrożenia (s. 11–24). Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Zegar J. (red.) (2013). Zrównoważenie polskiego rolnictwa. Warszawa: Wydawnictwo GUS.

Żylicz T. (2010). Czy studentów ekonomii należy uczyć o trwałym rozwoju? W: B. Poskrobko (red.). Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Zarys problemów badawczych i dydaktyki (s. 84–94). Białystok: Wyższa Szkoła Ekonomiczna.