Koordynacja transakcji między grupami producentów rolnych a przemysłem spożywczym. Studium przypadku

Dominika Malchar-Michalska

doi:10.53098/wir.2014.3.164/10

Authors

Dominika Malchar-Michalska Autorka jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Opolskiego, na Wydziale Ekonomicznym, Katedra Studiów Strategicznych i Polityki Społeczno-Ekonomicznej

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2014.3.164/10

Keywords:

fruit and vegetable producers’ groups/organisations, transaction coordination, contracts

Abstract

The aim of the paper is to answer the question of whether the existing ways of transaction coordination (mainly contracts) between fruit and vegetable producers’ groups/organisations and the food industry lower production and price risks for the former. A holistic approach to contracts was applied in the paper, in which three fields of analysis were covered, i.e. motivation, coordination and transaction costs. Using this approach the existence of an integrated profit was determined. The main point of the paper was the second issue (coordination). Risk limitation and sharing between two parties were central points of the analysis. The theoretical background was contract theory.The author has embarked on an identification of the main sale channels for fruit and vegetable producers’ groups/organisations and the food industry. A case study was used in order to accomplish the goal of the research. Data were collected by conducting a survey among selected fruit and vegetable producers’ groups/organisations operated in Lower Silesia in 2013. In this year fruit was mainly sold through spot transactions. Contractual relations had significant shares in value of vegetable sales. However, in the case of contractual relations covered by the study it was not possible to prove that entities which took part in the survey experienced a significant improvement of production and in risk coordination.

Artykuł stanowi istotną część badań realizowanych w ramach projektu Powiązania kontraktowe w polskim rolnictwie na przykładzie rolniczych organizacji producenckich. Analiza w świetle nowej ekonomii instytucjonalnej. Projekt został sfinansowany ze Środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji nr UMO-2011/03/D/HS4/03386.

References

Allen D.W., 2000: Transaction Costs. [w:] Encyclopedia of Law and Economics, B. Bouckarett, G. De Geests (red.), Vol. 1, Edward Elgar Press 2, Chaltenham, UK.

Banaszak I., 2008: Success and Failure of Cooperation in Agricultural Markets. Evidence from Producer Group in Poland. Shaker Verlag, Aachen. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-7908-2058-4_3

Bogetoft P., Olesen H.B., 2004: Design of Production Contracts. Business School Press, Copenhagen.

COPA-COGECA, 2010: Fruit and Vegetable Producer Organisations in the UE: Overview and Prospects, http://www.copa-cogeca.be/img/user/7493_E.pdf (dostęp 25.03.2014).

Czternasty W., Czyżewski B., 2007: Struktury kierowania agrobiznesem w Polsce. Teoria, analiza, tendencje. Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.

Demsetz H., 1968: The Cost of Transaction. The Quarterly Journal of Economics, Vol. 82, No. 1. DOI: https://doi.org/10.2307/1882244

European Commission, 2014: Fruit and vegetable regime, http://ec.europa.eu/agriculture/fruit-and-vegetables/index_en.htm (dostęp 25.03.2014).

Furubotn E.G., Richter R., 2000: Institutions and Economic Theory. The Contribution of the New Institutional Economics. The University of Michigan Press, the United States of America.

Iwanek M., Wilkin J., 1998: Instytucje i instytucjonalizm w ekonomii. Uniwersytet Warszawski, Warszawa.

Jerzak M.A., 2008: Indywidualne instrumenty zarządzania ryzykiem produkcyjnym, dochodowym i cenowym w rolnictwie. [w:] Zarządzanie ryzykiem cenowym a możliwości stabilizowania dochodów producentów rolnych, M. Hamulczuk, S. Stańko (red.). Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.

Jerzak M.A., 2009: Zarządzanie ryzykiem cenowym jako czynnik poprawy konkurencyjności gospodarstw rolnych w warunkach liberalizacji Wspólnej Polityki Rolnej UE. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1.

Kodeks cywilny, art. 613–626, http://kodeks-cywilny.org/III-zobowiazania/kontraktacja (dostęp 27.03.2014).

Lemanowicz M., 2005: Organizacje i grupy producentów szansą na poprawę konkurencyjności polskiego rolnictwa. Wyd. SGGW, Warszawa.

MacDonald J., Perry J., Ahearn M., Banker D., Chambers W., Dimitri C., Key N., Nelson K., Southard L., Nov. 2004: Conracts, Markets, and Prices. Organizing the Production and Use of Agricultural Commodities. Agricultural Economic Report, No. 837, USDA. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.754986

Malchar-Michalska D., 2012: Powiązania kontraktowe w polskim rolnictwie na przykładzie grup producentów rolnych. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, Tom XIV, Zeszyt 1, Warszawa – Poznań – Białystok.

Malchar-Michalska D., 2013: Cooperation of Tobacco Producer’s Groups and Tobacco Processors Operating in Poland. A Study of Contracts, Acta Scientiarum Polonarum Oeconomia, nr 12/4.

Małysz J., 1996: Procesy integracyjne w agrobiznesie (ABC integracji). Centrum Doradztwa i Edukacji w Rolnictwie w Poznaniu, Poznań.

Ménard C., Shirley M.M., Sept. 2012: New Institutional Economics: From Early Intuitions to a New Paradigm?, Working Paper nr 8, Ronald Coase Institute.

Miller A., Dobbins C., Pritchot J., Boehlje M., Ehmke C., Sept. 2004: Risk Management for Farmers. Staff Paper 04–11, Department of Agricultural Economics, Purdue University.

Norton R., 2008: Unintended consequences, http://www.econlib.org/library/Enc/UnintendedConsequences.html (dostęp 27.03.2014).

Owoce i warzywa – dane narastające wg stanu na dzień 28.02.2014 r. 2014: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, http://www.arimr.gov.pl/uploads/media/24032014_Rynki.pdf (dostęp 20.03.2014).

Peterson H.Ch., Wysocki A., June 1997: The Vertical Coordination Continuum and The Determinants of Firm-Level Coordination Strategy. Staff Paper No 97–64, Michigan State University.

Richter R., 2005: The New Institutional Economics: Its Start, Its Meaning, Its Prospects. European Business Organization Law Review, Vol. 6, No. 2. DOI: https://doi.org/10.1017/S1566752905001618

Risk Management Tools for UE Agriculture, with a special focus on insurance, Jan. 2001: Working Paper, European Commission Agriculture Directorate-General.

Salanié B., 2005: The Economics of Contracts: Primer, second edition. The MIT Press Cambridge, Massachusetts London, England.

Sicca J., 2011: The Law of Unintended Consequences: The Worst Mistake in Decades, http://www.forbes.com/sites/jeffreysica/2011/02/28/the-law-of-unintended-consequences-the-worst-misake-in-decades/ (dostęp 27.03.2014).

Stankiewicz W., 2012: Ekonomika instytucjonalna. Zarys wykładu, Wyd. III uzupełnione. Warszawa, http://pwsbia.edu.pl/pdf_files/Waclaw_Stankiewicz_Ekonomika_Instytucjonalna_III.pdf (dostęp 25.03.2014).

Ustawa z 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw (Dz.U. Nr 88, poz. 983 z późniejszymi zmianami).

Uwarunkowania i możliwości sterowania ryzykiem w produkcji rolnej, H. Szulce (red.) 2001: Wyd. AE w Poznaniu, Poznań.

Williamson O.E., 1998: Ekonomiczne instytucje kapitalizmu, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.

Wójcik P., 2013: O znaczeniu studium przypadku jako metody badawczej w naukach o zarządzaniu, http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/48/id/983 (dostęp 27.03.20014).

Wu S.Y., 2006: Contract theory and agricultural policy analysis: a discussion and survey of recent developmets. The Australian Journal of Agricultural and Resource Economics, No. 50. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8489.2006.00317.x

Zainteresowanie grup i organizacji producentów pomocą finansową w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw. 2014: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa http://www.arimr.gov.pl/pomoc-unijna/inne-formy-pomocy/pomoc-na-rynku-owocow-iwarzyw/zainteresowanie-grup-i-organizacji-producentow-pomoca-finansowa-w-ramach-wspolnej-organizacji-rynku-owocow-i-warzyw.html (dostęp 25.03.2014).