Znaczenie dochodów pozarolniczych w gospodarstwach rolnych Kanady i USA

Radosław Pastusiak; Magdalena Jasiniak; Joanna Stawska; Michał Soliwoda

doi:10.53098/wir012017/03

Autor

Radosław Pastusiak dr hab. Radosław Pastusiak, prof. UŁ, Katedra Finansów Korporacji, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, ul. Rewolucji 1905, nr 39, 90-214 Łódź, radoslaw.pastusiak@uni.lodz.pl
Magdalena Jasiniak dr Magdalena Jasiniak, Katedra Finansów Korporacji, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, UniwersytetŁódzki, ul. Rewolucji 1905, nr 39, 90-214 Łódź, magdalena.jasiniak@uni.lodz.pl
Joanna Stawska dr Joanna Stawska, Zakład Bankowości Centralnej i Pośrednictwa Finansowego, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, ul. Rewolucji 1905, nr 39, 90-214 Łódź, joanna.stawska@uni.lodz.pl
Michał Soliwoda dr inż. Michał Soliwoda, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB, ul. Świętokrzyska 20, 00-002 Warszawa, michal.soliwoda@ierigz.waw.pl.

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir012017/03

Słowa kluczowe:

dochody pozarolnicze, polityka rolna, rodzinne gospodarstwo rolnicze, finanse rolnictwa, finanse wsi

Abstrakt

Artykuł ma dwa zasadnicze cele, po pierwsze, przedstawienie ogólnej sytuacji dochodowej, a także udziału dochodów pozarolniczych w dochodach ogółem gospodarstw rolniczych Kanady i USA (według orientacji produkcyjnej i typu „społeczno-ekonomicznego”), po drugie, dokonanie przeglądu i oceny aktualnych wybranych narzędzi oddziałujących na generowanie dochodów pozarolniczych. Szczególnie dla USA znamienny był widoczny spadek udziału dochodów pozarolniczych w dochodach farm i rancz. W ramach polityk rolnych i rozwoju obszaru wiejskich można wyodrębnić narzędzia oddziałujące pośrednio bądź bezpośrednio na generowanie dochodów pozarolniczych, jednak należy przywidywać, że coraz bardziej istotną rolę odgrywać będą instrumenty stymulujące zwiększenie zatrudnienia poza rolnictwem na obszarach wiejskich.

Bibliografia

Accocella N. (2002). Zasady polityki gospodarczej (tłum. A. Wojtyna i in.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Agriculture and Agri-Food Canada, List of Programs and Services, http://www.agr.gc.ca/eng/programs-and-services/list-of-programs-and-services/?id=1362151577626#o [dostęp: 8.07.2016].

Ahearn M.C., El-Osta H., Dewbre J. (2006). The impact of coupled and decoupled government subsidies on off-farm labor participation of U.S. farm operators. American Journal of Agricultural Economics, 88 (2), 393–408. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8276.2006.00866.x

Barnum H.N., Squire L. (1979a). An econometric application of the theory of the farm-household. Journal of Development Economics, 6, 79–102. DOI: https://doi.org/10.1016/0304-3878(79)90037-3

Barnum H.N., Squire L. (1979b). A Model of an Agricultural Household Theory and Evidence. The World Bank, World Bank Staff Occasional Papers.

Beckman J., Schimmelpfennig D. (2015). Determinants of farm income. Agricultural Finance Review, 75 (3) (Early Cite). DOI: https://doi.org/10.1108/AFR-06-2014-0019

Błąd M. (2014). Pluriactivities on family farms. Wieś i Rolnictwo, 4 (165), 45–60. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2014.4.165/03

Briggeman B.C. (2011). The importance of off-farm income to servicing farm debt. Economic Review-Federal Reserve Bank of Kansas City, First Quarter, 83–102.

Cameron R., Neal L. (2004). Historia gospodarcza świata. Od paleolitu do czasów najnowszych (tłum. H. Lisicka-Michalska, M. Kluźniak). Warszawa: Książka i Wiedza.

Chmielewska B. (2011). Wpływ członkostwa Polski w UE na sytuację ekonomiczną małych gospodarstw oraz rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, 11 (26), 4, 56–66. DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2011.11.4.61

Chmielewska B. (2013). Rynek i polityka w procesie zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, 6, 47–78.

Czyżewski A., Poczta-Wajda A. (2011). Polityka rolna w warunkach globalizacji. Doświadczenia GATT/WTO. Warszawa: PWE.

Czyżewski A., Matuszczak A. (2005). Interesy rolnictwa w świetle globalnych uwarunkowań polityki gospodarczej. Polityka Gospodarcza, 12, 44−45.

Czyżewski A., Matuszczak A. (2011). Dylematy kwestii agrarnej w panoramie dziejów. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 90, 5–23. DOI: https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2011.90.52

El Benni N., Finger R., Mann S. (2012). Effects of agricultural policy reforms and farm characteristics on income risk in Swiss agriculture. Agricultural Finance Review, 72 (3), 301–324. DOI: https://doi.org/10.1108/00021461211277204

ERS USDA (2016). Agricultural Act of 2014: Highlights and Implications, http://www.ers.usda.gov/agricultural-act-of-2014-highlights-and-implications.aspx [dostęp: 8.07.2016].

Fernandez-Cornejo J., Mishra A., Nehring R., Hendricks C., Southern M., Gregory A. (2007). Off-farm income, production decisions, and farm economic performance. ERS Report Summary, Resources and Environment, luty.

Floriańczyk Z. (2006). Wpływ instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej na poziom dochodu rolników w Polsce. Studia i Monografie, nr 137. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB.

FOCUSECONOMICS, Economic Forecasts from World’s Leading Economists (2016a). U.S. Economic Outlook, http://www.focus-economics.com/countries/united-states [dostęp: 8.07.2016].

FOCUSECONOMICS, Economic Forecasts from World’s Leading Economists (2016b). Canada Economic Forecast, http://www.focus-economics.com/countries/canada [dostęp: 8.07.2016].

Frenkel I. (2009). Zmiany zatrudnienia i źródeł utrzymania ludności w gospodarstwach rolnych w latach 2005–2007. Wieś i Rolnictwo, 4, 50–66. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2009.4.145/03

Gardner B.L. (2002). American Agriculture in the Twentieth Century. How it Flourished and What It Cost? Harvard (Massachusetts) – London: Harvard University Press.

Goodwin B.K., Mishra A.K. (2004). Farming efficiency and the determinants of multiple job holding by farm operators. American Journal of Agricultural Economics, 86 (3), 722–729. DOI: https://doi.org/10.1111/j.0002-9092.2004.00614.x

Halamska M. (2015). Specyfika rolnictwa rodzinnego w Polsce: ciężar przeszłości i obecne uwarunkowania. Wieś i Rolnictwo, 1.1 (166.1), 107–129. DOI: https://doi.org/10.53098/wir.2015.1.1.166.1/06

Hennessy Th.C., Rehman T. (2008). Assessing the impact of the ‘decoupling’ reform of the Common Agricultural Policy on Irish farmers’ off-farm labour market participation decisions. Journal of Agricultural Economics, 59(1), 41–56. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1477-9552.2007.00140.x

Jette-Nantel S. (2013). Implications of off-farm income for farm income stabilization policies. Theses and Dissertations – Agricultural Economics, Paper 15, http://uknowledge.uky.edu/agecon_etds/15 [dostęp: 8.07.2016].

Jetté‐Nantel S., Freshwater D., Katchova A.L., Beaulieu M. (2011). Farm income variability and off-farm diversification among Canadian farm operators. Agricultural Finance Review, 71 (3), 329–346. DOI: https://doi.org/10.1108/00021461111177602

Kanada, Rolnictwo (2016). http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/4574436/kanada-gospodarka.html [dostęp: 7.05.2016].

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Innowacje w służbie zrównoważonego wzrostu: biogospodarka dla Europy, COM (2012) 60, Komisja Europejska, Bruksela 2012.

Lagerkvist C.J., Larsen K., Olson K.D. (2007). Off-farm income and farm capital accumulation: a farm-level analysis. Agricultural Finance Review, 67 (2), 241–257. DOI: https://doi.org/10.1108/00214660780001207

Majewski E. (2009). Dochody i jakość życia w gospodarstwach niskotowarowych z wybranych regionów Polski. Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G, Ekonomika Rolnictwa, 96 (4), 122–129. DOI: https://doi.org/10.22630/RNR.2009.96.4.74

Mishra A.K., Goodwin B.K. (1997). Farm income variability and the supply of off-farm labour. American Journal of Agricultural Economics, 79 (3), 880–887. DOI: https://doi.org/10.2307/1244429

Mishra A.K., Chang H-H. (2012). Can off farm employment affect the privatization of social safety net? The case of self-employed farm households. Food Policy, 37 (1), 94–101. DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodpol.2011.11.003

Mishra A.K., Paudel K.P. (2011). Estimating permanent income and wealth of the US farm households. Applied Economics, 43, 1521–1533. DOI: https://doi.org/10.1080/00036840802600582

Mucha K., Staniszewski J., Śmigla M. (2014). The evolution of agriculture policy in the United States, the European Union and China – experiences and prospects, after 2013. Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, 7, 63–75, http://kpsw.edu.pl/pobierz/wydawnictwo/re7/k_mucha_j_staniszewski_m_smigla.pdf [dostęp: 9.07.2016].

OECD (2011). Evaluation of Agricultural Policy Reforms in the United States (Summary). Paris: OECD Publishing.

OECD (2016). Agricultural Policy Monitoring and Evaluation 2016, Paris: OECD Publishing.

Pilger C. (2014). The paradox of off-farm income. CountryGuide, 6.11, http://www.country-guide.ca/2014/11/06/the-paradox-of-off-farm-income/45068/ [dostęp: 27.11.2016].

Poon K., Weersink A. (2011). Factors affecting variability in farm and off-farm income. Agricultural Finance Review, 71 (3), 379–397. DOI: https://doi.org/10.1108/00021461111177639

Rosner A., (2000). Źródła utrzymania ludności wiejskiej. W: Halamska M. (red.), Chłop, rolnik, farmer? Przystąpienie Polski do UE – nadzieje i obawy polskiej wsi. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.

Ruttan V.W., Hayami Y. (1972). Strategies for Agricultural Development, http://ageconsearch.umn.edu/bitstream/135054/2/fris-1972-11-02-245.pdf [dostęp: 8.07.2016].

Serra T., Goodwin B.K., Featherstone A.M. (2005). Agricultural policy reform and off-farm labour decisions. Journal of Agricultural Economics, 56 (2), 271–285. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1477-9552.2005.00004.x

Soliwoda M. (2013). Rolnicze ubezpieczenia gospodarcze w Kanadzie i USA jako składnik systemu zarządzania ryzykiem w nowoczesnym agrobiznesie. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 4, 41–59.

Stany Zjednoczone, Rolnictwo (2016). http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Stany-Zjednoczone-Gospodarka;4575385.html [dostęp: 7.05.2016].

Wilkin J. (1986). Współczesna kwestia agrarna. Warszawa: PWN.

Woś A. (2002). Przestrzeń ekonomiczna rolnictwa. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Woś A., Zegar J.St. (2002). Rolnictwo społecznie zrównoważone. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Zegar J.St. (2001). Przesłanki i uwarunkowania polityki dochodowej w rolnictwie. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Zegar J.St. (2002). Kwestia dochodów w rolnictwie chłopskim w okresie transformacji. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.

Zulauf C. (2014). 2014 Farm Bill Farm Safety Net: Summary and Brief Thoughts. Farmdoc daily (4):16, Department of Agricultural and Consumer Economics, University of Illinois at Urbana–Champaign, January 30.