Bezpieczeństwo finansowe gospodarstw rolniczych w Polsce z perspektywy wspólnej polityki rolnej
Słowa kluczowe:
bezpieczeństwo finansowe, wspólna polityka rolna, kondycja finansowa, finanse rolnictwaAbstrakt
Celem opracowania jest próba oceny oddziaływania wspólnej polityki rolnej (WPR) na bezpieczeństwo finansowe gospodarstw rolniczych w Polsce. W ramach realizacji celu głównego przyjęto dwa zadania robocze: 1) usystematyzowanie podejść teoretycznych i metodycznych dotyczących bezpieczeństwa finansowego (z uwzględnieniem specyfiki gospodarstw rolniczych), 2) rozpoznanie oddziaływania wybranych instrumentów WPR na bezpieczeństwo finansowe tych podmiotów w Polsce. Osią rozważań jest następująca teza: WPR, uwzględniająca w coraz większym stopniu aspekty środowiskowe oraz zrównoważony rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich, ukształtowała złożony mechanizm zapewnienia/poprawy bezpieczeństwa finansowego gospodarstw rolniczych kosztem zmniejszonej konkurencyjności międzynarodowej sektora rolnego. Wykorzystano wyniki analiz statystycznych IERiGŻ-PIB, w celu zilustrowania wpływu instrumentów WPR na wybrane wskaźniki bezpieczeństwa finansowego gospodarstw rolniczych. Ponadto wykorzystano dane pierwotne – opinie panelu eksperckiego, tworzonego przez ekonomistów wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego (ODR). W artykule wykorzystano metodę studiów literaturowych, metodę dokumentacyjną oraz opis statystyczny. WPR powinna w większym stopniu kształtować instrumentarium polityki dochodowej, tak aby uwypuklić rolę zarządzających gospodarstwami rolniczymi w podejmowaniu decyzji finansowych, szczególnie związanych z kształtowaniem płynności finansowej i wypłacalności. Co więcej, niezbędny będzie kurs ku aktywizacji rolników do generowania dochodu rolniczego głównie na bazie transakcji rynkowych.Bibliografia
Bieniasz A., Gołaś Z., Łuczak A., 2013: Zróżnicowanie kondycji finansowej gospodarstw rolnych wyspecjalizowanych w chowie owiec i kóz w krajach Unii Europejskiej. Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 100, z. 1.
Bywalec Cz., 2009: Ekonomika i finanse gospodarstw domowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Cheng W.-Y., Su E., Li S.-J., 2006: A Financial Distress Pre-Warning Study by Fuzzy Regression Model of TSE-Listed Companies. Asian Academy of Management Journal of Accounting and Finance, vol. 2, no. 2.
CAP Towards Impact Assesment, 2011: European Commision.
Czyżewski A., 2006: Polityka gospodarcza i jej wpływ na kształtowanie cen i dochodów w rolnictwie. [w:] Ekonomiczne uwarunkowania wykorzystania rynkowych narzędzi stabilizacji cen i zarządzania ryzykiem w rolnictwie, M. Jerzak, A. Czyżewski (red.). Wydawnictwo AR im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań.
Dahiya S., Saunders A., Srinivasan A., 2003: Financial distress and bank lending relationships. Journal of Finance 58.
Duraj A.N., 2012: Nadzór korporacyjny a bezpieczeństwo finansowe przedsiębiorstw, s. 79–83. [w:] Nadzór korporacyjny w warunkach kryzysu gospodarczego, P. Urbanek (red.). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Flejterski S., 2007: Metodologia finansów. Podręcznik akademicki. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Franc-Dąbrowska J., 2006: Bezpieczeństwo finansowe a efektywność zaangażowania kapitałów własnych. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 93, z. 1.
Goodwin B.K., Mishra A.K., 2006: Are decoupled farm program payment really decoupled? An empirical evaluation. American Journal of Agricultural Economics, vol. 88.
Gruszczyński M., 2012: Empiryczne finanse przedsiębiorstw: mikroekonometria finansowa. Difin, Warszawa.
Hill B., 2012: Understanding the Common Agricultural Policy. Earthscan, Oxon.
Karbownik L., 2012: Kasowe i memoriałowe mierniki oceny bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorstwa. Acta Universitatis Lodziensis – Folia Economica, vol. 267.
Kowalski A., 2013: Perspektywy rozwoju rolnictwa europejskiego. [w:] Znaczenie rolnictwa – perspektywa historyczna i międzynarodowa, B. Klepacki, A. Kowalski, F. Tomczak, J. Wilkin, J.St. Zegar (aut.). IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Kropp J.D., Katchova A.L., 2011: The effects of direct payments on liquidity and repayment capacity of beginning farmers. Agricultural Finance Review, vol. 71, no. 3.
Kulawik J. (red.), 2010: Sytuacja produkcyjna, efektywność finansowa i techniczna gospodarstw powstałych w oparciu o mienie byłych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Kulawik J. (red.), 2012: Dopłaty bezpośrednie i dotacje budżetowe a finanse oraz funkcjonowanie gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych (2). Raport PW nr 46. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Kulawik. J. (red.), 2013: Dopłaty bezpośrednie i dotacje budżetowe a finanse oraz funkcjonowanie gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych (3). Raport PW nr 82. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Mishra A., Holthausen D.M., October 2002: Effect of Farm Income and Off-Farm Wage Variability on Off-Farm Labor Supply. Agricultural and Resource Economics Review, Northeastern Agricultural and Resource Economics Association, vol. 31 (2).
Platt H.D., Platt M., 2006: Comparing Financial Distress and Bankruptcy (January 1, 2006). Review of Applied Economics, vol. 2, No. 2. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=876470.
Rujoub M.A., Cook D.M., Hay L.E., 1995: Using Cash Flow Ratios to Predict Business Failures. Journal of Managerial Issues, vol. VII, No. 1.
Sharma D.S., Iselin E.R., 2003: The Relative Relevance of Cash Flow and Accrual Information for Solvency Assessments: A Multi-Method Approach. Journal of Business Finance & Accounting, vol. 30.
Sikorska A. (red.), 2011: Uwarunkowania rozwoju kapitału ludzkiego w rolnictwie i na obszarach wiejskich, Raport nr 1 Programu Wieloletniego 2011–2014. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Sobiecki R., Kowalczyk S., 2011: Europejski Model Rolnictwa – uwarunkowania ewolucji. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 98, z. 3.
Soliwoda M., 2014: Podejście behawioralne i eksperyment ekonomiczny w finansach rolnictwa. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1.
Szpringer W., 2006: Upadłość konsumencka. Inspiracje z rozważań światowych oraz rekomendacje dla Polski. CeDeWu, Warszawa.
Waszkowski A., 2013: Wielomianowe modele zagrożenia finansowego przedsiębiorstw, Zarządzanie i Finanse, nr 1, tom 4.
Why do we need a Common Agricultural Policy? Discussion paper by DG Agriculture and Rural Development, 2009: European Commission, December 2009.
Zegar J.St., 2013: Rolnictwo rodzinne w Polsce. Wybrane procesy. [w:] Znaczenie rolnictwa – perspektywa historyczna i międzynarodowa, B. Klepacki, A. Kowalski, F. Tomczak, J. Wilkin, J.St. Zegar (aut.). IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Zuba M., 2010: Wpływ wstąpienia Polski do UE na rentowność i bezpieczeństwo finansowe wybranych spółdzielni mleczarskich. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie – Problemy Rolnictwa Światowego, t. 10 (25).
