Skala i uwarunkowania bezumownego użytkowania gruntów zarządzanych przez Agencję Nieruchomości Rolnych w latach 2006–2014

Renata Marks-Bielska; Agata Zielińska

doi:10.53098/wir.2016.2.171/06

Autor

Renata Marks-Bielska dr hab. Renata Marks-Bielska, Katedra Polityki Gospodarczej i Regionalnej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Oczapowskiego 4, 10-719 Olsztyn, Polska, renatam@uwm.edu.pl
Agata Zielińska mgr Agata Zielińska, bez afiliacji, Olsztyn, Polska, agatazielinska00@wp.pl

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2016.2.171/06

Słowa kluczowe:

bezumowne użytkowanie gruntów rolnych, dzierżawa rolnicza, Agencja Nieruchomości Rolnych

Abstrakt

Bezumowne użytkowanie gruntów dotyczy przede wszystkim ziemi pochodzącej z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa zarządzanej przez Agencję Nieruchomości Rolnych (ANR). Zarządzanie opisywanym zjawiskiem przez ANR cechuje występowanie pewnych luk utrudniających redukcję problemu, w tym brak kompleksowych i jednolitych dla wszystkich jednostek danych statystycznych. Na podstawie analizy zebranych materiałów można zaś odnotować, że szczególnie brakuje rozwiązań w sprawie najliczniejszej grupy bezumownych użytkowników, czyli byłych dzierżawców (83% w 2014 r.). Wartościowe spostrzeżenia w analizie zjawiska można zgromadzić także dzięki narzędziom oferowanym przez teorię agencji. Obserwuje się bowiem charakterystyczne dla niej, wynikające z asymetrii informacji konflikty interesów, których jedną z konsekwencji jest omawiane zjawisko.

Bibliografia

Arrow K.J. (1985). The economics of agency. W: Pratt J.W., Zeckhauser R.J. (red.). Principals and Agents: The structure of Business (s. 1). Boston, Massachusetts: Harvard Business School Press.

Bar O. (2015). Bezumowne korzystanie z gruntów rolnych Skarbu Państwa. Kontrola Pań stwowa, 4, 79–93.

Czechowski P. (2008). Agencja Nieruchomości Rolnych – restrukturyzacja czy likwidacja? Przegląd Prawa Rolnego, 2 (4), 75–97.

Czerwińska-Koral K. (2015). Nowe funkcje Agencji Nieruchomości Rolnych w świetle ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Roczniki Administracji i Prawa, 15 (1), 188.

Gailmard S. (2012). Accountability and Principal-Agent Models. Oxford: Handbook of Public Accountability.

Kowalak Z. (1997). Ekonomika i organizacja rolnictwa. Część 1. Poznań: Wydawnictwo eMPi2.

Lichorowicz A. (2005). W kwestii modelu prawnego instytucji kształtujących struktury gruntowe w rolnictwie. Studia Iuridica Agraria, 5, 135–136.

Lichorowicz A. (2010). Potrzeba prawnego uregulowania dzierżawy rolnej w Polsce (na podstawie doświadczeń krajów Unii Europejskiej). Przegląd Prawa Rolnego, 2 (7), 63–78.

Majchrzak A. (2015). Ewolucja wspólnej polityki rolnej a zmiany zasobów i struktury ziemi rolniczej w państwach Unii Europejskiej. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Marks-Bielska R., Zielińska A. (2014). Dzierżawa rolnicza w kontekście teorii agencji. Polityka Gospodarcza, 22, 57–71.

Marks-Bielska R. (2010). Rynek ziemi rolniczej w Polsce – uwarunkowania i tendencje rozwoju. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.

Raport z działalności Agencji Nieruchomości na Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa 2006–2015, ANR Warszawa.

Sikorska A.M. (2006). Rynek ziemi rolniczej. Stan i perspektywy. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy.

Tańska-Hus B. (2015). Prawno-ekonomiczne aspekty dzierżawy rolniczej w świetle obowiązujących regulacji i projektu ustawy o dzierżawie rolniczej. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 12, 242−246.

Ustawa o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych z dnia 26 października 1971 r. (Dz.U. 1971, nr 27, poz. 250)

Ustawa o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego z dnia 26 stycznia 2007 r. (Dz.U. 2007, nr 35, poz. 217).

Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964, nr 16, poz 93 z późn. zm.).

Ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997, nr 88, poz. 553).

Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. 1991, nr 107, poz. 464).

Wilkin J. (2010). Wielofunkcyjność rolnictwa. Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.

Wystąpienie pokontrolne – z uwzględnieniem zmian wynikających z uchwały Zespołu Orzekającego Komisji Rozstrzygającej Najwyższej Izby Kontroli z dnia 10 stycznia 2014 r. (nr KPK-415-090/2013). Olsztyn.

Zalewa J. (1975). Rozwój aparatu wytwórczego w rolnictwie polskim w latach 1960–1970. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia 9, 187–208.

Zarządzenie nr 43/11 Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych z dnia 24 listopada 2011 r. w sprawie wyłączenia z umów dzierżawy 30% powierzchni użytków rolnych.

Zarządzenie Prezesa ANR nr 35/09 z dnia 28 września 2009 r. w sprawie zasad dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Zgliński W. (1997). Przekształcenia państwowego rolnictwa w Polsce – skutki społeczne, ekonomiczne i przestrzenne. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.

Źródła internetowe:

http://www.minrol.gov.pl/Ministerstwo/Biuro-Prasowe/Informacje-Prasowe/O-ziemi-rol nej-na-Radzie-Ministrow-komunikat-CIR [dostęp: 24.02.2016].

http://wyborcza.pl/1,91446,15424081,ANR__mniej_bezprawnie_uzytkowanych_gruntow. html [dostęp: 02.02.2016].

https://mojepanstwo.pl/dane/instytucje/3217,najwyzsza-izba-kontroli/raporty/1305/dokumenty/7370 [dostęp: 07.01.2016].

https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Stanowisko_RPO_korzystanie_z_gruntow_rolnych_Skarbu_Panstwa.pdf [dostęp: 04.02.2016].

http://www.federacjarolna.pl/index.html [dostęp: 10.05.2016].