Szanse polskiego rynku żywności tradycyjnej i regionalnej a zachowania konsumentów
Słowa kluczowe:
produkty tradycyjne i regionalne, jakość żywności, systemy oznaczeń ChNP, ChOG i GTS, rynek, konsumentAbstrakt
Streszczenie: Powstanie rynku żywności tradycyjnej i regionalnej w Polsce jest bezpośrednim efektem integracji z UE, gdzie przyznawanie oznaczeń ChNP, ChOG i GTS jest narzędziem polityki jakości żywności. Produkcja takiej żywności sprzyja poprawie sytuacji niskotowarowych gospodarstw rolniczych i lokalnych producentów oraz zwiększaniu konkurencyjności i atrakcyjności turystycznej regionów. Na podstawie danych z badań i zawartych w literaturze tematu podjęto próbę określenia szans rozwoju rynku żywności tradycyjnej i regionalnej w Polsce w kontekście zachowań konsumentów. Żadna instytucja w Polsce nie monitoruje tego rynku, tymczasem kontrole Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) wykazują liczne przypadki nieuczciwej konkurencji. Wiedza konsumentów o znaczeniu i obszarze stosowania unijnych oznaczeń jest znikoma; większość nie wie, jakie produkty są nimi oznakowane i nigdy ich nie widziała. Znajomość polskich produktów bez podawania ich nazw respondentom ogranicza się praktycznie do oscypka, ich spożywanie jest okazjonalne: podczas wyjazdów, imprez okolicznościowych lub promujących tę żywność, a ceny w opinii konsumentów są zbyt wysokie.Bibliografia
AND-International, 2012: Value of production of agricultural products and foodstuffs, wines, aromatised wines and spirits protected by a geographical indication (GI). Survey for DG AGRI (TENDER No AGRI-2011-EVAL-04). http://ec.europa.eu/italia/documents/attualita /agricoltura_pesca/italia_value_of_gi-summary.pdf (dostęp: 23.10.2013).
ARR 2013: Realizowane programy. http://www.arr.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=175&Itemid=181#10#10 (dostęp: 11.06.2013).
ARR, 2007: Zarys kampanii informacyjnej oraz informacje dodatkowe. ARR, Warszawa. http://www.proto.pl/PR/Pdf/Zarys_kampanii_informacyjnej.pdf (dostęp: 30.05.2013).
Batyk I.M., Smoczyński S.S., 2009: Czy produkcja żywności regionalnej może być szansą rozwoju obszarów wiejskich? Biuletyn Naukowy UWM, 30, s. 115–118.
Borowska A., 2007: Charakterystyka konsumentów produktów tradycyjnych/regionalnych w Polsce. Raport z badań. Grant Fundacji „Fundusz Współpracy”. http://www.agro-smak.org.pl/index/?id=2a38a4a9316c49e5a833517c45d31070 (dostęp: 25.08.2014).
Byszewska I., 2009: Żywność tradycyjna i regionalna nie tylko dla koneserów. Fresh & Cool Market, 1, s. 18–24.
DOOR Database, 2014: http://ec.europa.eu/agriculture/quality/door/list.html (dostęp: 1.09.2014). DG AGRI, 2010: Polityka jakości Unii Europejskiej: produkty regionalne i tradycyjne. Newsletter, 2010. ec.europa.eu/agriculture/quality/schemes/newsletter-2010_pl.pdf (dostęp: 25.08.2014).
EC, 2012: Europeans’ Attitudes Towards Food Security, Food Quality and the Countryside. Special Eurobarometer 389/Wave EB77.2 – TNS Opinion & Social. http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_389_en.pdf (dostęp: 28.09.2014).
Gębarowski M., 2010: Tradycyjne produkty żywnościowe w działaniach promocyjnych polskich miast. Zeszyty Naukowe Politechniki Warszawskiej, 272, Zarządzanie i Marketing z. 17, s. 115–120.
Kowalczyk S., 2012: Wprowadzanie do obrotu produktów regionalnych i tradycyjnych. Seminarium „Wymagania przy wprowadzaniu na rynek żywności lokalnej”, POLAGRA, Poznań. http://www.minrol.gov.pl/pol/Aktowka/Ogloszenia/Seminarium-Wprowadzanie-do-obrotu-zywnosci-lokalnej (dostęp: 25.08.2014).
Kühne B., Vanhonacker F., Gellynck X., Verbeke W., 2010: Innovation in traditional food products in Europe: Do sector innovation activities match consumer’s acceptance? Food Quality and Preference, 21, 6, s. 629–638.
Markowicz M., 2011: Postawy wybranej grupy konsumentów wobec żywności tradycyjnej i regionalnej. Praca magisterska, Zakład Wyżywienia Ludności, WNoŻCiK SGGW, Warszawa.
Oleniuch I., 2008: Promocja podkarpackich produktów tradycyjnych. Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Tradycja i Regionalne Technologie i Produkty w Żywieniu Człowieka”. Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Lublin, s. 48.
PIPRiL, 2014: Produkty posiadające znak „Jakość Tradycja”. http://www.produktyregionalne.pl/jakosc.php?body=article&name=produkty-posiadajace-znak&lang=pl (dostęp: 19.09.2014).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych. Dziennik Urzędowy UE L 343/1, 14.12.2012.
Rybowska A., Chełstowska K., 2007: Postawy konsumentów w stosunku do żywności regionalnej. Rocz. Nauk. Stowarzyszenia Ekonomistów, VIII (4), s. 166–168.
Sajdakowska M., 2010: Nowe trendy w konsumpcji. Konsument a żywność tradycyjna. Niepublikowane materiały, WNoŻCiK SGGW, Warszawa.
Vanhonacker F., Verbeke W., Guerrero L., Claret A., Contel M., Scalvedi L., Żakowska-Biemans S., Gutkowska K., Sulmont-Rossé C., Raude J., Granli B., Hersleth M., 2010: How European Consumers Define the Concept of Traditional Food. Evidence from a Survey in Six Countries. Agribusiness, 26, 4, s. 453–476.
Weichselbaum E., Benelam B., Soares Costa H., 2005: Traditional foods in Europe. Synthesis Report No. 6, EuroFIR Project Management Office/British Nutrition Foundation, Norwich.
Włochyńska A., 2009: Uwarunkowania podażowo-popytowe na rynku spożywczych produktów tradycyjnych i regionalnych w Polsce. Praca magisterska, Zakład Wyżywienia Ludności, WNoŻCiK SGGW, Warszawa.
Żakowska-Biemans S., Kuc K., 2009: Żywność tradycyjna i regionalna w opinii i zachowaniach polskich konsumentów. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 3 (64), s. 105–114.
Żakowska-Biemans S., Kuc K., 2008: Żywność tradycyjna i regionalna w opinii i zachowaniach polskich konsumentów. Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Tradycja i Regionalne Technologie i Produkty w Żywieniu Człowieka”. Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Lublin, s. 68.
www.minrol.gov.pl/pol/Jakosc-zywnosci/Produkty-regionalne-i-tradycyjne/Lista-produktow-tradycyjnych/ (dostęp: 26.08.2014).
www.produktyregionalne.pl/onas.html (dostęp: 26.08.2014).
