Kapitał społeczny wsi pomorskiej: o sposobach pomiaru, bilansie i perspektywach rozwoju

Abstrakt

Streszczenie: Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań nad kapitałem społecznym wsi pomorskiej, wraz z przedstawieniem oryginalnego oprzyrządowania metodologicznego, służącego ustaleniu bilansu tegoż kapitału oraz jego odniesieniu do potencjału rozwojowego wiejskich społeczności lokalnych Pomorza. Wyniki badań przeprowadzonych w dziewiętnastu wspólnotach wiejskich Pomorza jednoznacznie wskazują, że problemem rozwojowym jest nie tyle niski poziom, co raczej negatywny bilans poszczególnych składowych kapitału społecznego. Badani mieszkańcy łączą zdolność do podejmowania działań nieformalnych z brakiem relacji i bardzo niską oceną sektora publicznego i organizacji pozarządowych o charakterze ponadlokalnym. Spycha to społeczności w kierunku typu nieefektywnego, co w praktyce oznacza, że wszelkie inicjatywy, środki z zewnątrz, polityki rozwoju nie mają większych szans na realizację zakładanych rezultatów. Co więcej, specyficzny bilans zasobów społecznych utrudnia instytucjonalizację działań społeczności, ogranicza potencjał Trzeciego Sektora wciąż nie do końca zakorzenionego w społecznym i kulturowym krajobrazie wsi. Drastycznie ogranicza to instytucjonalne zaplecze wspólnot, zmniejsza gęstość sieci relacji łączących społeczność z instytucjami zarządzającymi ich rozwojem. Badanie wykazało, że największym zaufaniem obdarzany jest lokalny samorząd, choć stosunkowo rzadko mieszkańcy aktywnie biorą udział w jego pracach. Z badanych zmiennych, analizy wykazały silną zależność między bilansem kapitału społecznego a sytuacją ekonomiczną respondenta, nie sprawdziły się natomiast nasze przewidywania dotyczące silnego wpływu tożsamości lokalnych na charakter i dynamikę społeczności.