Agraryzm-zapomniany świat norm i wartości
Słowa kluczowe:
agraryzm, tradycja, pamięć narodowa, transmisja międzypokoleniowa, dyskurs publicznyAbstrakt
Artykuł przywraca naszej pamięci idee agraryzmu i losy formacji politycznej, która próbowała agraryzm wprowadzić do życia publicznego i politycznego Polski po II wojnie światowej. Jednak idee agraryzmu, podobnie jak realizująca jego cele i wartości formacja polityczna, przegrały starcie z doktryną obowiązującą w PRL. Autorka przypomina sposób, w jaki wymazano z naszej tradycji i pamięci to ważne doświadczenie polskich chłopów. Zauważa intencjonalny charakter dyskontynuacji agrarystycznej tradycji oraz rolę, jaką w tym procesie odegrały represje lat stalinowskich. Pokazuje współczesne, złożone konsekwencje nobilitacji socjalistycznych rozwiązań i społeczne koszty marginalizacji demokratycznych, solidarnych rozwiązań agraryzmu, które przegrały w 1947 roku.
Bibliografia
Balcerowicz L., 1999: Racjonalnie o rolnictwie. W: „Rzeczpospolita” 18 marca.
Czyżewski M., Kowalski S., Piotrowski A., (red.) 2010: Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego. WAiP, Warszawa.
Dąbrowska M., 2009: Rozdroże. Studium na temat zagadnień wiejskich. LSW, Warszawa.
Fedyszak-Radziejowska B., 2002: Wieś w polityce i debacie publicznej. W: „Wieś i Rolnictwo” 1: 61–79.
Fedyszak-Radziejowska B., 2010: Stracone elity, zakwestionowane wartości. Społeczne aspekty doświadczeń mieszkańców wsi w latach 1944–1990. W: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944–1989). T. 4. Red. J. Gmitruk, E. Leniart. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, IPN, Warszawa.
Foucault M., 1977: Archeologia wiedzy. PIW, Warszawa.
Głowacka-Grajper M., 2011: Pamięć o przeszłości Kresów jako element współczesnych tożsamości. W: Tradycja w kontekstach społecznych. T. 3. Red. J. Styk, M. Dziekanowska. Wydaw. UMCS, Lublin.
Gmitruk J., 2003: Ruch ludowy w Polsce. Zarys dziejów. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa.
Gmitruk J., 2010: Wstęp. W: St. Mikołajczyk w dokumentach aparatu bezpieczeństwa. T. I. Działalność w latach 1945–1947. Opr. W. Bagieński, P. Byszewski, A. Chrzanowska, F. Dąbrowski, F. Gryciuk, J. Mysiakowska-Muszyńska. IPN, Warszawa.
Gmitruk J., Leniart E. (red.), 2009: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1939–1945). T. 3. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, IPN, Warszawa.
Gmitruk J., Leniart E. (red.), 2010: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944–1989). T. 4. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, IPN, Warszawa.
Gmitruk J., Nawrocki Z. (red.), 2004: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1956–1989). T. 2. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, IPN, Warszawa.
Górniak K., 2005: Wizerunek wsi i rolnictwa w kontekście przystąpienia Polski do UE. Analiza materiałów prasowych. W: Proces demarginalizacji polskiej wsi. Programy pomocowe, liderzy, elity i organizacje pozarządowe. Red. B. Fedyszak-Radziejowska. ISP, Warszawa.
Grabowska M., 2004: Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku. Scholar, Warszawa.
Grosicka M., 2009: Walka o demokrację – PSL w latach 1945–1947. W: „Biuletyn IPN” 10–11: 30–38.
Grosicka M., 2010: Walka o demokrację – PSL w latach 1945–1947 W: Lepiej za Polskę dziś umrzeć. Red. F. Musiał, J. Szarek. IPN, OMP, Kraków.
Kaczorowski A.W., Kozłowski T., Olaszek J., 2010: Solidarność Rolników 1980–1989. Fundacja „Kasa Nadziei”, Warszawa.
Kajfosz J., 2011: Tradycja jako przedmiot rywalizacji, negocjacji i władzy. W: Tradycja w kontekstach społecznych. T. 3. Red. J. Styk, M. Dziekanowska. Wydaw. UMCS, Lublin.
Kura A., 2006: Aparat bezpieczeństwa i wymiar sprawiedliwości wobec kolektywizacji wsi polskiej 1948–1956. IPN, Warszawa
Łazarkiewicz C., 2008: Chłop w zaniku. „Polityka” 38.
Marshall G. (red.), 2005: Słownik socjologii i nauk społecznych. Oxford, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Mielicka H., 2011: Funkcje adaptacyjne tradycji. W: Tradycja w kontekstach społecznych. T. 3. Red. J. Styk, M. Dziekanowska. Wydaw. UMCS, Lublin.
Miernik G. 2004: Dekolektywizacja polskiej wsi w Polsce w latach 1956–1957. W: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1956–1989). T. 2. Red. J. Gmitruk Z. Nawrocki. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, IPN, Warszawa.
Miłkowski S., 1933: Agraryzm jako forma przebudowy ustroju społecznego. W: Młoda myśl ludowa, sierpień-październik, Kraków.
Miłkowski S., 1936: Walka o nową Polskę. Wici, Warszawa.
Młoda myśl ludowa, 1948. Marzec, kwiecień – maj.
Mokrzycki E., 2001: Bilans niesentymentalny. IFiS, Warszawa.
Ochał M., 2011: Uwarunkowania żywotności tradycji ziemiańskiej. W: Tradycja w kontekstach społecznych. T. 3. Red. J. Styk, M. Dziekanowska. Wydaw. UMCS, Lublin.
Ruch ludowy przed, w czasie i po wojnie, 2009. „Biuletyn IPN” październik – listopad.
Słownik socjologiczny, 2002. Red. K. Olechnicki, P. Załęcki. Graffiti BC, Toruń.
Styk J., 2009: Tradycja w społecznym przekazie kultury. W: Tradycja: wartości i przemiany. Red. J. Adamowski, J. Styk. Wydaw. UMCS, Lublin.
Szacki J., 2002: Historia myśli socjologicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Wenklar M. (red.), 2007: Koniec Jałtańskich złudzeń. Sfałszowane wybory – 19 I 1947. IPN, Kraków.
Wieś i rolnictwo w debacie publicznej – stereotypy, polityka wiarygodność, 2010. Red. B. Fedyszak-Radziejowska. Kancelaria Prezydenta RP, Warszawa.
Wincenty Witos 1874–1945, 2010. Tekst i dobór ilustracji T. Bereza, M. Bukała, M. Kalisz. IPN, Rzeszów.
