Profesor Tomasz Rylski (1838–1924) – Polak, który wniósł znaczący wkład w rozwój nauk rolniczych na Ukrainie

Viktor Vergunow; Mychajło Kłymenko

doi:10.53098/wir.2024.3.204/05

Authors

Viktor Vergunow Dr Viktor Vergunow, Narodowa Naukowa Biblioteka Rolnicza Narodowej Akademii Nauk Rolniczych Ukrainy, Św. Heroiv Oborony 10, 03127 Kijów, Ukraina https://orcid.org/0000-0002-5476-4845
Mychajło Kłymenko Mychajło Kłymenko, Narodowa Naukowa Biblioteka Rolnicza Narodowej Akademii Nauk Rolniczych Ukrainy, Św. Heroiv Oborony 10, 03127 Kijów, Ukraina https://orcid.org/0000-0002-9844-5328

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2024.3.204/05

Keywords:

history of agricultural research, agricultural mechanics, agricultural machinery, development of agricultural mechanics, agricultural education, Tomasz Rylski

Abstract

An important figure in the history of agricultural sciences in the second half of the 19th and early 20th centuries was Tomasz Rylski (1838–1924) – scientist, teacher, founder of the first experimental station of agricultural machines and tools in Ukraine. Through his own activities, the scientist made an invaluable contribution to the development of the field of agricultural research. His basic scientific interests included: agricultural construction, mechanics of arable land, research on agricultural machines, and construction of agricultural equipment. The analysis of Rylski creative achievements confirms that he is the author of many scientific studies that were developed in the work of other scientists and found application in domestic agricultural science. His scientific and creative achievements are diverse, which makes him an outstanding Ukrainian scientist in the field of agriculture. Despite his Polish origin, he spent his entire life and creative activity in Ukraine, contributing to the establishment of the Higher Agricultural School in Dublany as a powerful educational and scientific center. The study and analysis of the life path and creative achievements of Professor Rylski, the study of his scientific achievements, the determination of the place and role of the scientist in shaping agricultural sciences through the prism of historical and socio-cultural conditions in the context of that era are based on the principles of objectivity, systematics, impartiality and historicism. A special place in the implementation of this study was given to problem, chronological and comparative research methods.

References

Bartoszewicz K. (1891). Księga pamiątkowa setnej rocznicy ustanowienia Konstytucji 3 Maja. Tom 2. Kraków: Nakładem K. Bartoszewicza.

Boiko I.Y. (2017). Halychyna u derzhavno-pravovii systemi Avstrii ta Avstro-Uhorshchyny (1772–1918). Lviv: LNU im. Ivana Franka.

Bujak F. (1918). O naprawie ustroju rolnego w Polsce. Warszawa: Gebethner i Wolff.

Corpus studiosorum (2013). Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae 1850/51–1917/18. R. K. Stopka (red.). Seria: Z Prac Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Seria C: Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae in saeculis XVIII–XX, t. 3. Kraków: Księgarnia Akademicka.

Dublany (1897). Dublany. Szkoły i zakłady krajowe w Dublanach. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt.

Dunin-Borkowski J. (1881). Rocznik szlachty polskiej. Lwów: nakładem księgarni K. Łukaszewicza.

Estreicher K. (1882). Bibliografia polska XIX. stólecia. Tom 7: Dopełnienia (P–Ż). Kraków: Akademia Umiejętności.

Franko I. (1984). Zemelna vlasnist u Halychyni. W: I. Franko. Zibrannia tvoriv: U 50-ty. T. 44. Knyha 1: Ekonomichni pratsi (1878–1887). Kyiv: Naukova dumka.

Gizowska J. (1924). Tomasz Rylski. Rolnik, 16 (34), 504.

Klymenko M. (2023a). Activities of Professor Tomasz Rylski (1838-1924) in the birth and development of tests of agricultural machines in the second half of the 19th century. History of Science and Technology, 13 (2), 357–375.

Klymenko M. (2023b). Naukova ta tvorcha spadshchyna profesora Tomasha Rylskoho (1838–1924). «Istoriia nauky i tekhniky u kryzovi periody suspilnoho rozvytku». Materialy XXVIII Vseukrainskoi naukovoi konferentsii molodykh istorykiv nauky, tekhniky i osvity ta spetsialistiv, Kyiv, 14 kvitnia 2023. NANU.

Klymenko M. (2023c). Osvitni studii yak osnova formuvannia naukovoho svitohliadu profesora Tomasha Rylskoho (1838–1924). Visnyk nauky ta osvity, 7 (13), 934–945. DOI: https://doi.org/10.32703/2415-7422-2023-13-2-357-375

Klymenko M. (2023d). Pedahohichna diialnist profesora Tomasha Rylskoho (1838–1924) u Vyshchii rilnychii shkoli Dublian. «Naukovo-innovatsiinyi rozvytok ahrovyrobnytstva yak zaporuka prodovolchoi bezpeky Ukrainy. Vchora, sohodni, zavtra». Materialy III Vseukrainskoi naukovo-praktychnoi konferentsii, Kyiv, 19–20 kvitnia 2023. NAAN, NNSHB. In-t istorii ahrar. nauky, osvity ta tekhniky. In-t SH Pivnichnoho Skhodu NAAN. Vinnytsia: TOV «TVORY».

Klymenko M. (2022). Vnesok profesora Tomasha Rylskoho (1838–1924) u rozvytok zemlerobskoi mekhaniky druhoi polovyny XIX st. Istoriia nauky i biohrafistyka – History of science and biography, 4, 31-45. DOI: https://doi.org/10.31073/istnauka202204-03

Kozmuk P., Kozmuk A. (2004). Derzhavna reiestratsiia zemelnykh dilianok, inshoho nerukhomoho maina ta prav na nykh. Chernivtsi: Bukrek.

Kucharzewski F. (1921). Piśmiennictwo techniczne polskie. Tom 2: Mechanika z technologią mechaniczną i elektrotechniką. Technologia chemiczna. Warszawa: Księgarnia E. Wendego i S-ki.

Leixner O. (1892). Wiek XIX. Obraz ważniejszych wypadków na tle cywilizacyi w dziedzinie historyi, sztuki, nauki, przemysłu i polityki z licznemi ilustracyami. Tom 2. Warszawa: Gebethner i Wolff.

Liber Natorum (1833–1857). Parafia Cieklin. Lata 1833–1857.

Markiewicz H. (1992). Polski słownik biograficzny, t. 33, hasło: Tomasz Ścibor-Rylski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Pietraszek J., Marczewski B., Strzelecki A. (1875). Żniwiarka, jej historja, budowa i użycie. Podręcznik dla techników i rolników. Warszawa: Cels Lewicki.

Przegląd Tygodniowy (2019). „Przegląd Tygodniowy” (1866–1876). Teksty, analizy, komentarze (2019). Seria I, Pozytywiści, idee, programy. T. 1: Obraz człowieka. Cz. 2. A. Janicka (red.). Białystok: Wydawnictwo Prymat.

Przewodnik (1908). Przewodnik Kółek Rolniczych, 22 (21).

Rolnik (1897). Rolnik. Organ urzędowy c. k. galicyjskiego Towarzystwa gospodarskiego. R. 30, t. 60, nr 22.

Rolnik (1888). Rolnik. Tygodnik dla gospodarzy wiejskich. Organ urzędowy c. k. Towarzystwa gospodarskiego galicyjskiego. R. 21, t. 42, nr 2.

Rolnik (1878a). Rolnik. Czasopismo dla gospodarzy wiejskich. Organ urzędowy c. k. Towarzystwa gospodarskiego galicyjskiego. R. 11, t. 23, nr 4.

Rolnik (1878b). Rolnik. Czasopismo dla gospodarzy wiejskich. Organ urzędowy c. k. Towarzystwa gospodarskiego galicyjskiego. R. 11, t. 23, nr 8.

Rolnik (1874). Rolnik. Czasopismo dla gospodarzy wiejskich. Organ urzędowy c. k. Towarzystwa gospodarskiego. T. 15, zeszyt 2.

Rolnik (1871). Rolnik. Czasopismo dla gospodarzy wiejskich. Organ urzędowy c. k. Towarzystwa gospodarskiego galicyjskiego. T. 8, zeszyt 3.

Rolnik (1868). Rolnik. Czasopismo rolniczo-przemysłowo-handlowe. Organ urzędowy c. k. Towarzystwa gospodarskiego galicyjskiego. R. 2, t. 2, nr 1.

Rylski T. (1915). O włościańskich budynkach gospodarskich. Ogólne uwagi i objaśnienia szczegółowe do 2 projektów budynków inż. Józefa Handzelewicza, nagrodzonych na wystawie rolniczej w Wadowicach w r. 1909. Wiedeń: Zarząd główny „Towarzystwa Kółek Rolniczych”.

Rylski T. (1894). Budownictwo wiejskie. Wykład. Dublany: s.n.

Rylski T. (1877). Podręcznik mechaniki rolniczej dla gospodarzy praktycznych. Wybór i użycie narzędzi i machin rolniczych. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt.

Rylski T. (1874). Sprawozdanie stacji doświadczalnej machin i narzędzi rolniczych w Dublanach. Rolnik. Czasopismo dla gospodarzy wiejskich. Organ urzędowy c. k. Towarzystwa gospodarskiego galicyjskiego i Towarzystwa ku podniesieniu chowu koni. T. 15, zeszyt 4, październik, s. 185–195.

Surzycki S. (1896). Die landwirtschaftlichen Betriebsmittel in ihrem Einflusse auf den Zustand und die Entwickelung des Grossgrundbesitzes, sowie der Bauernwirtschaften in Galizien. Leipzig: Sellmann & Henne.

Tokarsky Yu. (2004). Profesory, dotsenty ta asystenty navchalno-naukovykh ustanov u Dublianakh (1856–1947). Biohrafichnyi slovnyk. Lviv: Lvivskyi Derzhavnyi Ahrarnyi Universytet.

Tokarsky Yu. (1996). Istoriia ahrarnykh studii (1856–1946). Lviv: In-t ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha NAN Ukrainy.

Visyn O.O. (2021). Stanovlennia ta rozvytok systemy vyprobuvannia silskohospodarskoi tekhniky na Halychyni (70-ti roky XIX – 20-ti roky XX st.). Istoriia nauky i biohrafistyka, 3.