Gospodarowanie ziemią rolniczą w Polsce w latach 2000−2018

Marta Błąd

doi:10.53098/wir.2019.4.185/06

Authors

Marta Błąd Marta Błąd, PhD (dr hab.), Associate Professor, Institute of Rural and Agricultural Development, Polish Academy of Sciences, Warsaw, Poland, marta.blad@wp.pl https://orcid.org/0000-0003-3882-6281

DOI:

https://doi.org/10.53098/wir.2019.4.185/06

Keywords:

agricultural land, land management, Poland, years 2000–2018

Abstract

The article presents changes in agricultural land management in Poland from 2000 to 2018, in statistical terms, with particular emphasis on 2016–2018, mainly in the field of market and non-market private land trade; acquisition of agricultural property by foreigners and management of the Agricultural Property Stock of the State Treasury. The 2016 caesura was adopted as the year of introduction of the act on suspension of sale of the treasury’s agricultural property, which, as assumed in the hypothesis, has limited the intensity of land turnover. The results of the analysis confirm this, because in the years studied the number of sale and purchase transactions of agricultural real estate decreased, the increase in agricultural land prices on the private market was halted, the intensity of land acquisition by foreigners decreased, the intensity of the sale of land from the Agricultural Property Stock of the State Treasury dropped dramatically, the share of market transactions for non-market transactions decreased significantly, land prices obtained by ANR/KOWR for arable land dropped and there was no expected increase in rents.

References

Bartkowski J. (2018). Polityczna mapa polskiej wsi. W: J. Wilkin, I. Nurzyńska (red.). Polska wieś 2018. Raport o stanie wsi, s. 157-180. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Dzun W. (2012). Zmiany skali wykorzystania zasobów gruntów rolnych w Polsce w procesie zmian systemowych i integracji z Unią Europejską. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1, 18-39.

Dzun W. (2015). Gospodarstwa rolne osób prawnych w procesie transformacji systemowej i integracji z UE. Warszawa: IRWiR PAN.

Dzun W., Musiał W. (2013). Zagospodarowanie ziemi rolniczej w Polsce w okresie przed i poakcesyjnym w ujęciu regionalnym. Wieś i Rolnictwo, 4 (161), 62-78.

Górska J., Michna W. (2010). Ubytek użytków rolnych na cele pozarolnicze w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 4 (149), 57-74.

Huylenbroeck G. van, Durand G. (red.) (2003). Multifunctional Agriculture. A New Paradigm for European Agriculture and Rural Development. Aldershot: Ashgate.

Informator Statystyczny Wymiaru Sprawiedliwości (akty notarialne), https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ (dostęp: 22.08.2019).

Iwanek M., Wilkin J. (1998). Instytucje i instytucjonalizm w ekonomii. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych.

Lichorowicz A. (2004). Instrumenty oddziaływania na strukturę gruntową Polski w ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Kwartalnik Prawa Prywatnego, 2, 387-434.

Majchrzak A. (2015). Ziemia rolnicza w krajach Unii Europejskiej w warunkach ewolucji wspólnej polityki rolnej. Warszawa: WN PWN.

Marks-Bielska R. (2010). Rynek ziemi rolniczej w Polsce – uwarunkowania i tendencje rozwoju. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Marks-Bielska R., Bieniek A. (2018). Ekonomiczne i środowiskowe aspekty obrotu ziemią rolniczą w Polsce. Studia Obszarów Wiejskich, 50, 227-242.

Marks-Bielska R., Kisiel R., Bojkowska E. (2017a). Obrót ziemią rolniczą w opiniach rolników z województwa warmińsko-mazurskiego. Polityki Europejskie, Finanse, Marketing, 18 (67), 113-122.

Marks-Bielska R., Kisiel R., Lizińska W. (2017b). Uwarunkowania polityki polskiego rządu odnośnie do rynku ziemi rolniczej w kontekście zakończenia okresu przejściowego nabywania nieruchomości rolnych przez cudzoziemców. Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych, 3, 15-27.

Milczarek-Andrzejewska D., Zawalińska K., Czarnecki A. (2018). Land-use conflicts and the Common Agricultural Policy: Evidence from Poland. Land Use Policy, 73, 423-433.

North D. (1994). Institutions Matter. Working paper. Seria: Economic History, no. 9411004. University Library of Munich, Germany.

North D. (2014). Zrozumieć przemiany gospodarcze (przeł. J. Stawiński). Warszawa: Wolters Kluwer Business.

Nurzyńska I. (2018). Polska jako beneficjent Wspólnej Polityki Rolnej. W: J. Wilkin, I. Nurzyńska (red.). Polska wieś 2018. Raport o stanie wsi (s. 135-156). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Nurzyńska I., Drygas M., Goraj L. (2018). System dopłat bezpośrednich Wspólnej Polityki Rolnej. Rola, znaczenie i ewolucja. Warszawa: Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej.

Poczta W. (2006). Przemiany w rolnictwie. W: J. Wilkin, I. Nurzyńska (red.). Polska wieś 2006. Raport o stanie wsi (s. 37-61). Warszawa: Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa.

Polska wieś po wejściu do Unii Europejskiej (2004). Warszawa: Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa.

Prutis S. (2005). Kształtowanie ustroju rolnego – potrzeba nowej regulacji ustawowej. Studia Iuridica Agraria, 5, 168-184.

Raport z działalności Agencji Nieruchomości Rolnych na Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2015 r. (2016). Warszawa, http://www.kowr.gov.pl/zasob/raporty-roczne-anr (dostęp: 05.08.2019).

Raport z działalności Agencji Nieruchomości Rolnych na Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2016 r. (2017). Warszawa, http://www.kowr.gov.pl/zasob/raporty-roczne-anr (dostęp: 27.08.2019).

Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2007. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2009. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2010. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2014. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2016. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2017. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2018. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2003. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2005. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2008. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2010. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2012. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2014. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2016. Warszawa: GUS.

Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2018. Warszawa: GUS.

Ochrona Środowiska 2018. Warszawa: GUS.

Sadowski A. (2009). Własność a użytkowanie gruntów rolnych. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Sikorska A. (red.) (2017). Rynek ziemi rolniczej. Stan i perspektywy. Warszawa: IERiGŻ.

Sikorska A. (red.) (2018). Rynek ziemi rolniczej. Stan i perspektywy. Warszawa: IERiGŻ.

Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w 2005 r. (2006). Warszawa, https://www.arimr.gov.pl/dla-beneficjenta/biblioteka/sprawozdania-z-dzialalnosci-agencji-restrukturyzacji-i-modernizacji-rolnictwa.html (dostęp: 03.09.2019).

Sprawozdanie z działalności Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa w 1995 r. (1996). Warszawa, http://www.kowr.gov.pl/zasob/raporty-roczne-anr (dostęp: 03.09.2019).

Sprawozdanie z działalności Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w 2017 r. (2018). Warszawa, http://www.kowr.gov.pl/analiza/sprawozdania (dostęp: 22.08.2019).

Sprawozdanie z działalności Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w 2018 r. (2019). Warszawa, http://www.kowr.gov.pl/analiza/sprawozdania (dostęp: 22.08.2019).

Sprawozdanie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z realizacji w 2016 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (2017). Warszawa, https://www.gov.pl/web/mswia/sprawozdania (dostęp: 22.08.2019).

Sprawozdanie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z realizacji w 2017 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (2018). Warszawa, https://www.gov.pl/web/mswia/sprawozdania (dostęp: 22.08.2019).

Sprawozdanie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z realizacji w 2018 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (2019). Warszawa, https://www.gov.pl/web/mswia/sprawozdania (dostęp: 22.08.2019).

Szymańska J. (2012). Gospodarowanie zasobem ziemi w Polsce – aspekty teoretyczne i praktyczne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.

Ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz.U. 1920 Nr 31, poz. 178 z późn. zm.) (tekst jedn. Dz.U. 2017, poz. 2278, załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 22 listopada 2017 r.).

Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. 1991, Nr 107, poz. 464 z późn. zm.) (tekst jedn. Dz.U. 2018, poz. 91).

Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 r. (Dz.U. 1995 Nr 16, poz. 78).

Ustawa z dnia 4 lipca 1996 r. o zmianie ustaw o podatku rolnym, o lasach, o podatkach i opłatach lokalnych oraz o ochronie przyrody (Dz.U. 1996 Nr 91, poz. 409).

Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. 2003 Nr 64, poz. 592 z późn. zm.) (tekst jedn. Dz.U. 2019, poz. 1362).

Ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U. 2005 Nr 169, poz. 1418).

Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 Nr 233, poz. 1382).

Ustawa z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. 2016 poz. 585).

Uzasadnienie do projektu ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, http://www.kowr.gov.pl/uploads/598c4494ec393/DLFE-103605.pdf (dostęp: 22.08.2019).

Wilkin J. (2014a). Wielofunkcyjność wsi i rolnictwa a rozwój zrównoważony. Wieś i Rolnictwo, 4 (153), 27-39.

Wilkin J. (2014b). Ziemia rolnicza – dobro wielofunkcyjne. Wieś i Rolnictwo, 1 (162), 113-121.

Wilkin J. (red.) (2018). Ziemia ginącym i podlegającym degradacji zasobem rolnictwa i obszarów wiejskich. Warszawa: FDPA.

Załącznik XII do Traktatu akcesyjnego Polski do UE, https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:6f201cf4-b6c7-4fdb-b9b5-a8c7db057d6b.0019.02/DOC_32&format=PDF (dostęp: 03.09.2019).

Zegar J.S. (2014). Kwestia struktury agrarnej rolnictwa rodzinnego w Polsce. Journal of Agribusiness and Rural Development, 1 (31), 179-186.

Zegar J.S. (2018). Kwestia agrarna w Polsce. Warszawa: IERiGŻ.