Agricultural occupational and para-occupational diseases
Keywords:
agricultural occupational diseases, agricultural para-occupational diseases, farmers' social insurance, legal protection of the insured, agricultural policyAbstract
The article deals with the scope of legal protection of farmers and other persons covered by social insurance under the Act of 20 December 1990 on social insurance of farmers, victims of occupational and para-occupational agricultural diseases. The concept of agricultural occupational disease has been formed according to restrictive method of the list of occupational diseases, additionally enhanced by the definition of causes justifying the adoption of occupational nature of this disease. This significantly limits the scope of legal protection afforded to farmers affected by agricultural occupational diseases. Therefore, with a view to the future law, the adoption of an open concept of agricultural occupational disease and the departure from the method of exhaustive list of occupational diseases should be proposed. In the event of open formation of occupational disease with the aid of mixed method the basis of compensation should be the extended list of occupational diseases using the presumption of a causal relationship between occupational exposure and the onset of occupational disease. This would permit to include into the range of concepts of agricultural diseases a significant part of the so-called para-occupational agricultural diseases, which currently do not have the status of occupational diseases and are not covered by legal protection of the farmers' social insurance system. Polish legislators should also take appropriate measures for inclusion in the national list of occupational diseases those illnesses which are placed on the special list for agriculture and horticulture adopted by the European Union. At present, individuals employed in agriculture are in this case discriminated against because some farmers’ occupational diseases are not included in the current list of occupational diseases, created primarily for employees.References
Banaszkiewicz B., 1991: Nowy system ubezpieczenia społecznego rolników. „Służba Pracownicza” 3: 6–9.
Bińczycka-Majewska T., 1988: Ubezpieczenie w razie niezdolności do pracy w Holandii. „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1: 23–33.
Bińczycka-Majewska T., 1993a: Prawne aspekty chorób zawodowych. „Państwo i Prawo” 7: 51–60.
Bińczycka-Majewska T., 1993b: Choroby zawodowe w normach Wspólnoty Europejskiej. „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 10–11: 69–76.
Bińczycka-Majewska T., 1999: Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej. Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków.
Brol J., 1981: Odpowiedzialność odszkodowawcza za wypadki przy pracy i choroby zawodowe. Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa.
Brol J., Glosa do uchwały 7 sędziów SN z 4 grudnia1987, III PZP 85/86, OSPiKA 1988, nr 9: 385–390.
Celeda R., 2011: Komentarz do działu 10 Kodeksu Pracy – Bezpieczeństwo i higiena pracy. W: Kodeks pracy. Komentarz. Red. L. Florek. Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa: 1002–1096.
Dörre-Nowak D., 2010: Powszechna ochrona pracy. W: Prawo pracy. Red. K.W. Baran. Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa: 435–470.
Gersdorf M., 2003: Odpowiedzialność cywilnoprawna pracodawcy za wypadki przy pracy. „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 6: 9–16.
Giżejowska A., Świątkowski A.M., 2004: Zabezpieczenie społeczne. Komentarz. Universitas, Kraków.
Gontarczyk K., 2010: Stres w pracy może zabić. „Gazeta Prawna” z 16 września.
Gudowska B., 2003: Choroby zawodowe. „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 4: 15–24.
Jackowiak U., 2006: Wpływ choroby zawodowej na sytuację pracowniczą. „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 5: 20–25.
Jastrzębska J., Zagórski J., 2001: Zasady rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych u rolników indywidualnych. „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały” 4 (12): 7–24.
Jaworska-Spicak E., 2001: Choroba zawodowa a prawo do jednorazowego odszkodowania dla rolnika. „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały” 1(9): 93–102.
Jaworski H., 2007:Wypadki przy pracy i choroby zawodowe rolników oraz działalność prewencyjna KRUS w 2006 roku. „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały” 31: 7–26.
Jędrasik-Jankowska I., 1997: Nowe ujęcie ryzyka niezdolności do zarobkowania, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1: 15–18.
Jędrasik-Jankowska I., 2012: Pojęcia i konstrukcje ubezpieczenia społecznego. LexisNexis, Warszawa.
Kobielski W., 2000: Wypadki przy pracy i choroby zawodowe rolników. Tendencje zmian. „Ubezpieczenia w Rolnictwie, Studia i Materiały” 3 (7): 57–82.
Koczur W., 2011: Ubezpieczenia społeczne rolników. W: System ubezpieczeń społecznych. Red. G. Szpor. LexisNexis, Warszawa: 233–266.
Małysz F., 1989: Wypadki i choroby zawodowe w gospodarstwie rolnym oraz świadczenia (I). „Polityka Społeczna” 2: 17–20.
Musiała A., 2006: W sprawie minimalnych wymogów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie w prawie wspólnotowym. „Przegląd Prawa Rolnego” 1: 91–100.
Myszka Z., 1989: Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów SN z 4 grudnia 1987 r, III PZP 85/86, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 4–5: 79–83.
Numhauser-Henning A., 2006: General Report. Occupational Risk: Social Protection and Employers Liability. Social Change and Legal Developments in Industrial Societies. Word Congress of Labour and Social Security Law, Paris.
O1esiński J., 1992: Działalność Państwowej Inspekcji Pracy w 1990 r. (II). „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 11: 23–33.
Ostrowski L., 1989: Problemy społeczne wsi polskiej. PWE, Warszawa.
Pławucka H., 1998: Niezdolność do pracy w przepisach prawa emerytalno-rentowego. „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1: 2–10.
Puślecki D., 2008: Stały i długotrwały uszczerbek na zdrowiu w wypadku przy pracy rolniczej. „Przegląd Prawa Rolnego” 2 (4): 245–258.
Puślecki D., 2010a: Społeczne ubezpieczenie wypadkowe rolników – próba oceny. „Przegląd Prawa Rolnego” 1: 35–50.
Puślecki D., 2010b: Nowy model społecznego ubezpieczenia wypadkowego rolników. „Przegląd Prawa Rolnego” 2: 79–100.
Puślecki D., 2011a: Funkcje społecznego ubezpieczenia wypadkowego rolników a zakres ochrony osób pracujących w rolnictwie. „Przegląd Prawa Rolnego” 1: 13–30.
Puślecki D., 2011b: Zasiłki chorobowe z ubezpieczenia społecznego rolników. „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały” 39: 50–68.
Rychlik T, Kozieradzki J., 1978: Podstawowe pojęcia w ekonomice rolnictwa. PWRiL, Warszawa.
Solecki L., 2008: Stres w pracy i życiu rolnika – jego skutki zdrowotne. „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały” 32: 15–22.
Solecki L., 2010: Ocena ryzyka zawodowego w rolnictwie. „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały” 36: 75–88.
Solecki L., 2011: Zagrożenia czynnikami biologicznymi w rolnictwie – dotychczasowe i nowe problemy. „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały” 42: 105–122.
Stan ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym w województwie małopolskim, 2006. Okręgowy Inspektorat Pracy w Krakowie, Kraków.
Szewczyk H., 2003: Stres jako przyczyna wypadku przy pracy. „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 6: 31–38.
Szewczyk H., 2005: Prawne problemy wypadków przy pracy i chorób zawodowych w rolnictwie. W: Z problematyki prawa pracy i polityki socjalnej. T. 16. Red. A. Nowak. Wydaw. U.Śl. Katowice.
Szewczyk H., 2009: Pojęcie choroby zawodowej prawie pracy i prawie ubezpieczeń społecznych. „Z zagadnień zabezpieczenia społecznego” T. 1. Red. A. Wypych-Żywicka. Fundacja Rozwoju UG, Gdańsk: 91–111.
Szewczyk H., 2010a: Renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. W: Zabezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych. Red. L. Frąckiewicz, W. Koczur. Wydaw. AE, Katowice.
Szewczyk H., 2010b: Prawne pojęcie rolniczej choroby zawodowej, „Przegląd Prawa Rolnego” 2: 211–226.
Szymecka A., 2008: Ubezpieczenia gospodarcze jako instrument zarządzania ryzykiem w rolnictwie. Doświadczenia wybranych państw Unii Europejskiej, „Przegląd Prawa Rolnego” 2: 163–179.
Ślebzak K., 2007: Uzupełniająca odpowiedzialność pracodawcy z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. W: Studia z prawa pracy. Red. Z. Góral. Wydaw. UK, Łódź.
Śpiewak R., 2010: Zawodowe choroby skóry u rolników. W: Choroby zawodowe i parazawodowe w rolnictwie. Red. J. Zagórski. Instytut Medycyny Wsi, Lublin.
Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników. Dz.U. z 2008 r. nr 50, poz. 291 ze zm.
Wierzbowski B., 2005: Status socjalny rolnika. W: Prawo rolne. Red. A. Stelmachowski. LexisNexis, Warszawa.
Witoszko W., 2010: Jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego. Oficyna Wolters Kluwer business, Warszawa.
Wyka T., 1989: Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów SN z 4 grudnia 1987 r., III PZP 85/86. „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 4–5: 83–86.
Wyka T., 2003: Ochrona zdrowia i życia pracownika jako element treści stosunku pracy. Difin, Warszawa.
Wypadki przy pracy i choroby zawodowe rolników oraz działalność prewencyjna KRUS w 2008 roku. KRUS, Warszawa.
Zieleniecki M., 2004: System zabezpieczeń społecznych. W: Zatrudnienie i ochrona socjalna. Red. Z. Brodecki. LexisNexis, Warszawa: 365–443.
